هر ساله بیش از یک میلیارد سفر خارجی انجام می‌شود که این موضوع باعث شده گردشگری به یکی از بزرگ‌ترین صنایع جهان تبدیل شود. گزارش‌ها نشان می‌دهد که گردشگری ۱۰ درصد از اقتصاد جهانی را شامل می‌شود، میلیون‌ها شغل ایجاد می‌کند و به جوامع محلی سود می‌رساند. تاثیرات مثبت گردشگری برای جوامع قابل انکار نیست اما این صنعت تاثیرات مخربی بر محیط زیست و فرهنگ جوامع داشته است. تاثیرات منفی به این معنی نیست که چمدانتان را زمین بگذارید و رزروهایتان را کنسل کنید. برای کاهش این اثرات بهتر است نوع سفر خود را تغییر دهید. در این مطلب از اتاقک، به اقداماتی با عنوان سفری مسئولانه اشاره می‌کنیم که می‌تواند اثرات منفی سفر را کاهش دهد.
سفر مسئولانه
گردشگری یکی از مهم‌ترین صنایع جهان است. اگرچه از تاثیرات مثبت گردشگری از جمله ایجاد شغل، تحرک اقتصادی، ورود ارز نمی‌توان چشم‌پوشی کرد اما تاثیرات منفی این صنعت نیز غیرقابل انکار است. گردشگری مسئولانه که با نام‌های گردشگری پایدار و گردشگری سبز نیز شناخته می‌شود، در تلاش برای کاهش اثرات منفی گردشگری است. برای اینکه سفری مسئولانه داشته باشید باید مواردی را رعایت کنید. در زیر به برخی از این موارد اشاره کرده‌ایم.
احترام گذاشتن به فرهنگ و باور افراد
یکی از بزرگ‌ترین درس‌هایی که سفر مسئولانه به ما یاد می‌دهد، پذیرفتن افراد با اعتقادات و باورهای متفاوت است. این گونه سفرها به ما کمک می‌کنند بدون قضاوت کردن، به فرهنگ‌های مختلف احترام بگذاریم.
بنابراین برای داشتن سفر مسئولانه باید به نحوه برخوردمان با مردم جامعه محلی توجه کنیم. بهتر است رفتارمان محترمانه و مبادی آداب داشته باشیم. به گویش، زبان و پوشش آنها احترام بگذاریم. اگر شرایط برایمان فراهم بود، از نظر پوشش با جامعه محلی هم‌رنگ یا نزدیک به آنها باشیم تا کمترین اثر منفی بر فرهنگشان بگذاریم. اگر می‌توانیم زبان محلی جامعه میزبان را یاد بگیریم و برای ارتباط از زبان محلی استفاده کنیم.
تا جای ممکن باورهای مذهبی، اعتقادی و مناسبت‌های آنها را به عنوان یک جاذبه گردشگری نگاه نکنید و برای اعتقادات آنها احترام قائل باشیم.
خرید از کسب و کارهای محلی
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سفر مسئولانه، نفع رساندن به مردم محلی است. بدین منظور خریدهای خود را از کسب و کارهای محلی انجام دهید. برای خرید مواد غذایی، تنقلات، نوشیدنی، صنایع دستی وغیره به سراغ مغازه‌ها و کسب و کارهای محلی بروید. برای غذاخوردن رستوران‌های بزرگ و بین‌المللی را خط بزنید. این رستوران‌ها و فروشگاه‌ها پول وارد شده توسط گردشگران به جامعه محلی را از کشور خارج می‌کنند و از نظر اقتصادی نفعی زیادی برای جامعه محلی ندارند.
رستوران‌های محلی علاوه بر اینکه باعث می‌شود تجربه غذای متفاوت را داشته باشید، پول شما نیز وارد چرخه اقتصادی جامعه محلی شود. اقامت در خانه‌های روستایی و اقامتگاه‌های بوم‌گردی نیز می‌تواند هم تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای شما باشد و هم منبع درآمدی برای مردم محلی‌ها.
یک نکته دیگر در زمان خرید، بهتر است از مردم محلی درخواست تخفیف نکنید. کمی سود بیشتر برای مردم محلی، ضرر بزرگی برای شما نخواهد بود.
بدون اجازه عکاسی نکنید!
در زمان سفر خود هرگز از جامعه محلی و خانه آنها بدون اجازه عکاسی نکنید. مردم محلی جاذبه گردشگری نیستند، بنابراین به حریم خصوصی آنها احترام بگذارید. در صورتی که از مکانی خوشتان آمد و دوست داشتید تصویری به یادگار از آنجا داشته باشید، از میزبانتان اجازه بگیرید.
حریم خصوصی مردم محلی را به رسمیت بشناسید و این حق را به آنها بدهید که دوست نداشته باشند، تصویرشان در شبکه‌های اجتماعی، روزنامه‌ها و مجلات چاپ و دیده شود.
حفاظت از طبیعت
به یاد داشته باشید که در سفر مسئولانه باید هنگام بازدید از منطقه‌ای طبیعی، کمترین اثر و ردپا را از خودتان بر جای بگذارید. کیسه زباله یکی از مواردی است که همیشه باید همراهتان باشد تا هم زباله‌های تولید شده توسط خودتان و هم اگر مایل بودید، زباله‌های به جا مانده در طبیعت را جمع‌آوری کنید.
همراه داشتن قمقمه، ظرف غذا و لیوانی مسافرتی می‌تواند در کم شدن زباله تولیدی تأثیر زیادی داشته باشد. در غیر این صورت از ظرف‌های گیاهی یا ظروف نشاسته‌ای که فاسد نمی‌شوند و قابل بازیافت هستند، استفاده کنید.
به هیچ‌عنوان باطری‌های غیر قابل بازیافت و فیلتر سیگار خود را بر روی زمین رها نکنید. برای شستن دست در طبیعت از مواد بهداشتی سازگار با محیط زیست استفاده کنید. این مواد از مواد اولیه ارگانت تهیه شده‌اند و برای محیط زیست خطری ندارند. تا جای امکان مواد شوینده را وارد آب رودخانه و دریاچه نکنید. مواد شوینده به ویژه شوینده‌های مانند مایع ظرفشویی، مایع دستشویی و شامپوها باعث آسیب شدید به جانوران این اکوسیستم می‌شوند.
در زمان سفرتان به طبیعت درختان را برای روشن کردن آتش قطع نکنید. روشن کردن آتش نه تنها باعث آلوده شدن محیط زیست منطقه می‌شود، بلکه بر پوشش گیاهی و جانوری منطقه نیز تاثیر می‌گذارد. در صورتی که مجبور به روشن کردن آتش شدید، از شاخه‌ها جوان برای اینکار چشم‌پوشی کنید.
حفاظت از حیوانات با داشتن سفر مسئولانه
درصورت مشاهده حیوانات وحشی در اطرافتان با رفتاری محتاطانه از به وجود آمدن برخورد و در نتیجه آسیب رساندن به آنها جلوگیری کنید. هیچ‌گاه به لانه حشرات، پرندگان و پستانداران صدمه وارد نکنید و تا جای امکان به آنها دست نزنید.
اگر مجبور به روشن کردن آتش شدید، حواستان را جمع کنید که آتش در نزدیکی لانه حیوانات و حشرات نباشید. بعد از خاموش کردن آتش، روی کنده‌ها و چوب‌ها، آب و خاک بریزید تا از خاموش شدن آتش مطمئن شوید.
همچنین هرگز به حیوانات در طبیعت غذا ندهید. دادن غذا به حیوانات باعث تغییر سبک زندگی آنها می‌شود و تغییر سبک زندگی حیوانات منجر به تغییر اکوسیستم منطقه می‌گردد.
به خاطر داشته باشید که استفاده از حیوانات در صنعت گردشگری یک نوع حیوان‌آزاری محسوب می‌شود. برای مثال اسب‌سواری در کنار ساحل، فیل‌سواری، تماشای اجرای نمایش حیوانات دست‌آموز، عکس انداختن با پرندگان، بازدید از باغ وحش‌ها و … همگی نتیجه گرفتن حق حیات آزادانه از موجودی زنده و آسیب رساندن به آن برای کسب درآمد است. بنابراین قبل از انجام فعالیت‌های تفریحی این چنینی، کمی تأمل کنید.
سخن نهایی
سفر مسئولانه کار عجیب و دشوار نیست. تنها با رعایت چند مورد می‌توانید، سفری سبز داشته باشید. سفرهای مسئولانه کمک می‌کند دید شما نسبت به دنیای جامعه میزبان تغییر کند و همچنین حس بهتری نسبت به خود داشته باشید.
