صنایع دستی و سوغات کرمان

بیایید با هم به یکی از پهناورترین استان‌های سرزمین ایران سفر کنیم. کرمان، یکی از وسیع‌ترین استان‌های ایران است که در جنوب شرقی این کشور قرار دارد. علاوه بر اهمیت صنعتی و تاریخی این استان، می‌توان از نظر جاذبه‌های طبیعی و گردشگری، سوغات متنوع و گوناگون، جایگاه بسیار ویژه‌ای برای آن قائل شد. در این مطلب، به سراغ معرفی صنایع دستی و سوغاتی این استان زیبا رفته‌ایم. با ما همراه باشید.

برای آشنایی بیشتر مقاله کرمان کجاست؟ را مطالعه کنید.

صنایع دستی کرمان

در معرفی شهر کرمان از مکان‌های دیدنی آنکه بگذریم، میرسیم به صنایع دستی کرمان و تنوع شگفت‌آور آن‌ها، که نمی‌توان به آسانی رد شد. در کرمان، برای تمامی سلیقه‌ها می‌توان صنایع دستی و سوغات یافت. یکی از مهم‌ترین صنایع دستی کرمان گلیم این استان است. روستای دارستان، به دلیل بافتن نوعی گلیم که جزو صنایع دستی کرمان است، در سازمان یونسکو ثبت شده و از این منطقه با عنوان دهکده گلیم جهان یاد می‌شود. در ادامه بیشتر به صنایع دستی کرمان و سوغاتی‌های آن خواهیم پرداخت.

پته دوزی

یکی از صنایع دستی کرمان که در بین زنان و دختران هنرمند کرمانی رواج دارد، پته دوزی است. پته دوزی، نوعی سوزن دوزی سنتی معروف کرمان به حساب می‌آید. در پته‌دوزی از پارچه خاصی استفاده می‌شود که نام آن «عریض» است. نخ‌های رنگی و پشمی استفاده شده در این سوزن دوزی را «ریس» می‌نامند. پته‌دوزی‌ها در قالب روتختی، رومیزی، پرده، کوسن، لباس‌های پته دوزی و بالش در جای جای کرمان یافت می‌شوند.

قالی کرمان

قالی کرمان را به کیفیت بی‌نظیر و دوام آن می‌شناسیم. کرمان، یکی از قطب‌های تولید قالی در ایران است. قالی‌های کرمان در رنگ‌ها و طرح‌های بسیار متنوع تولید و بافته می‌شوند. شما با مشاهده قالی‌های کرمان، قطعاً بیش از ۳۰ رنگ را در آن‌ها خواهید یافت که البته به دلیل طبیعی بودن این رنگ‌ها، در گذر زمان، کیفیت خود را از دست نمی‌دهند.

 

قالیچه‌های افشار

یکی دیگر از صنایع دستی مشهور در کرمان، قالیچه افشاری است. عشایر ایل افشار که در دشت‌های میان سیرجان و بافت کرمان زندگی می‌کنند، این قالیچه‌ها را می‌بافند. این بافته‌های زیبا و اصیل، اغلب در روستاهایی چون اسطور، بلورد، نجف‌آباد، پاریز و محمود آباد تولید می‌شوند. قالیچه‌های افشار یکی از نفیس‌ترین صنایع دستی کرمان به حساب می‌آید.

شال بافی

یکی دیگر از صنایع دستی کرمان که اکنون به آن می‌پردازیم، شال بافی است. شال بافی نیز، همچون قالیبافی، رواج زیادی دارد. حتی گفته‌اند که طرح‌های قدیمی کار شده در فرش‌های کرمان، از هنر شال بافی الهام گرفته شده است! شال‌های کرمانی، اغلب سه متر هستند و شما می‌توانید این شال‌ها را تحت عنوان شال‌های لاجوردی، بوته‌ای، لاکی، احرامی، ترمه، شاخ و زنگاری در بازارهای کرمان بیابید.

گلیم شیریکی پیچ

گلیم شیریکی پیچ هم از صنایع دستی بی‌نظیر کرمان است که قطب تولید آن را، سیرجان و روستای دارستان دانسته‌اند. همان‌طور که در آغاز اشاره کردیم، روستای دارستان، به عنوان دهکده گلیم جهان، در یونسکو به ثبت رسیده است. گلیم شیریکی پیچ شهر سیرجان نیز، در نوع خود، منحصر به فرد است. این گلیم‌ها ترکیبی از قالی و گلیم هستند. برخلاف گلیم‌های دیگر که پود، محصول نهایی را تولید می‌کند، در این روش نقشی ندارد. در این شیوه بافت، پود تنها نقش متصل کردن تارها به یکدیگر را ایفا می‌کند و موجب استحکام درگیری نخ خامه با تارها می‌گردد.

آجیده دوزی

ماجرای دست‌های هنرمند کرمانیان نیز به مانند شگفتانه‌های خوش‌طعم این استان، جذاب و بی‌نظیر است. بیایید ادامه این ماجرا را با یکی دیگر از صنایع دستی کرمان که آن را آجیده‌دوزی نامیده‌اند، پی بگیریم.

این هنر، جزو آن دسته از صنایع دستی کرمان است که قدمت زیادی دارد. نام دیگر آجیده دوزی، لایه دوزی، یا پنبه دوزی است. در آجیده دوزی، یک لایه پنبه، در میان دو لایه پارچه قرار گرفته و بعد از دوخت، نقش‌های برجسته‌ زیبایی را خلق می‌کند. طرح‌های کار شده در این هنر، با ظرافت‌های فراوان و بسیار اصیل هستند.

خورجین

در زندگی شهری امروز، خورجین کاربرد کمتری دارد اما مردمان روستا، هنوز از آن استفاده کرده و آن را می‌بافند. خورجین بافی را نیز می‌توان جزو صنایع دستی کرمان به شمار آورد که در روستاهای آن رواج دارد. در بافت آن‌ها، معمولاً از طرح‌های هندسی متقارن استفاده می‌شود. برخی از خورجین‌ها برای زین‌های دوچرخه و موتور سیکلت بهره می‌برند.

گبر دوزی یا زرتشت دوزی

بگذارید قدری از گبر دوزی که در شمار صنایع دستی کرمان قرار می‌گیرد، برایتان بگوییم. قدمت این هنر به ایران باستان باز می‌گردد. به همین دلیل است که آن را «زرتشت دوزی» هم نامیده‌اند. در گبر دوزی، اغلب از رنگ‌های روشن و دل‌انگیزی چون سبز، سرخ و سفید استفاده می‌کنند. طرح‌هایی که در این هنر به کار می‌رود، اغلب درختان سرو، گل‌های میخک، هدهد، مرغ، خروس و اشکال هندسی هستند.

عریض بافی

عریض بافی، یکی دیگر از صنایع دستی و سوغات کرمان است که زیبایی خاصی دارد. همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، عریض پارچه‌ای است که در زمینه گبر بافی، به کار می‌رود. در آغاز این هنر، آن را با دستگاه‌های بافندگی چوبی می‌بافتند اما اکنون دستگاه‌های چوبی، جای خود را به دستگاه‌های بافندگی اتوماتیک داده‌اند. متأسفانه این هنر، در حال انقراض است. عریض‌های ماشینی به هیچ عنوان کیفیت پارچه‌های دستباف عریض را ندارند و حتی، نقش و طرح روی آن‌ها نیز تغییر کرده است.

ظروف مسی

ظروف مسی در بیشتر شهرهای با قدمت ایران مانند اصفهان، زنجان و همدان تولید می‌گردند. کرمان معادن مس متعددی دارد، به همین دلیل هنرمندان بااستعداد وسایل بسیاری با مس می‌سازند. از مهم‌ترین ظروف مسی که در کرمان ساخته می‌شود می‌توان به  بشقاب، کفگیر، قابلمه، تابلوهای مسی اشاره کرد.

سوغات کرمان

بگذارید ماجرای سفرمان به کرمان را با بخش خوشمزه آن ادامه دهیم. شیرینی‌ها و نان‌های محلی، از پرطرفدارترین سوغات کرمان به حساب می‌آیند.

کماچ سهن

کماچ سهن، یکی از سوغاتی‌های کرمان است که با جوانه گندم، زیره، دارچین، خرما و گردو یا بعضاً پسته طبخ می‌شود. ترکیب جوانه گندم خیس خورده با دارچین و زیره که لایه میانی آن هم خرما، پسته و یا گردو باشد، عطر و طعم فوق‌العاده و دل‌انگیزی خواهد داشت.

کلمپه

یکی دیگر از سوغات بی‌نظیر کرمان، کلمپه است. کلمپه اغلب در شهرهایی نظیر بم پخته می‌شود. خمیر این کلوچه را با دارچین، هل و گلاب ترکیب می‌کنند و لایه درونی آن نیز، با گردو و خرما پر می‌شود. برخی آن را با روغن حیوانی می‌پزند و این ترکیب محشر را با کنجد و پودر پسته زینت می‌بخشند و تکمیل می‌کنند. کلمپه قالب‌های مختلفی دارد و شما می‌توانید این کلوچه را در کرمان، با اندازه‌ها و شکل‌های گوناگون بیابید.

قاووت

یکی از خوشمزه‌ترین سوغاتی‌های کرمان قاووت است. برای درست کردن قاووت، مغزهای مختلف مانند مغز گردو، بادام، فندوق به همراه گندم، جو، کنجد و شکر کوبیده و به صورت پودر عرضه می‌شود. شما می‌توانید این شیرینی را در شیر یا آب حل کرده و میل کنید. قاووت، این سوغات مقوی و اصیل کرمان، به کشورهای همسایه ایران نیز صادر می‌شود.

فالوده کرمان

ماجرای خوش‌مزه سوغات کرمان، مانند رشته‌های فالوده که در ادامه به آن می‌پردازیم، سر دراز دارد. همه ما فالوده را با شیراز می‌شناسیم اما این دسر شیرین و خوش‌طعم، در سراسر ایران، به ویژه کرمان تولید می‌شود. الحق، فالوده کرمانی به خاطر عرقیجاتی که در تهیه آن به کار می‌رود، با تخم شربتی زینت‌بخش روی آن، طعم منحصر به فردی خواهد داشت!

مسقطی سیرجان

یکی دیگر از سوغاتی‌های شیرین کرمان، مسقطی سیرجان است. این شیرینی در شهرهای دیگر ایران هم طبخ می‌شود اما مسقطی سیرجان کرمان، با آن نرمی و لطافت، با هل و گلاب ترکیب شده در آن و پسته‌هایی که طعم فوق‌العاده‌ای به این شیرینی می‌بخشند، طعم خاص خود را دارد.

نان پر

سوغاتی دیگر استان کرمان، نان پر است. یک شیرینی خانگی و سنتی کرمانی که  در رنگ‌های مختلف پخته می‌شود و مواد تشکیل دهنده آن، پودر قند، آرد، هل، کنجد و زعفران هستند.

خرما بریز

خرما بریز، یکی از سوغاتی‌های کرمان که مردم اغلب آن را به هنگام ماه مبارک رمضان، به خاطر مقوی بودن و انرژی فراوانش، وقت سحری میل می‌کنند. این شیرینی از شکر، آرد سبوس‌دار، خرما، گلاب، کره و روغن تشکیل شده است.

حلوا پسته

حلوا پسته نیز از سوغاتی‌های کرمان است که در نزد مردم آنجا بسیار محبوب است. در این شیرینی از موادی چون پودر قند، هل، آرد، کره و پودر پسته بهره گرفته می‌شود.

عرقیجات و گیاهان دارویی

کرمان در عرقیجات و گیاهان دارویی نیز سوغات مخصوص به خود را دارد. سدر، کتیرا و حنا از مشهورترین گیاهانی هستند که می‌توانید در کرمان بیابید. علاوه بر این، کرمان محل تولید عرقیجات متنوعی چون گلاب، عرق بیدمشک، عرق نسترن، عرق زیره و همین‌طور عرق نعنا است. عرقیات مرغوب کرمان، از دامنه کوه‌های هزاره، در روستای لاله‌زار تولید می‌شوند.

زیره

از مشهورترین سوغاتی‌های کرمان، می‌توان زیره را نام برد که جزو ادویه‌ها و گیاهان دارویی محسوب می‌شود. خشکی آب و هوای کرمان، برای کشت زیره بسیار مناسب است. زیره کرمان دو نوع سبز و سیاه دارد که زیره سیاه آن بسیار مرغوب‌تر است. نوع سیاه آن را می‌توان در کوهستان‌های شهرستان بافت پیدا کرد. یکی دیگر از مناطق مشهور جمع‌آوری زیره را کوه چوپار دانسته‌اند.

پسته

یکی از پراهمیت‌ترین سوغاتی‌های کرمان پسته است. رفسنجان، بزرگ‌ترین منطقه پسته‌کاری جهان به شمار می‌رود زیرا آب و هوای گرم و خشک این شهر، بستری مناسب را برای رشد پسته فراهم کرده است. بیش از هفتاد درصد پسته کشورمان در کرمان تولید می‌شود.

خرما

خرما هم جزو سوغاتی‌های معروف کرمان است. شهر بم بیشترین تولید خرما را در این استان دارد. به خاطر ویژگی‌های آب و هوایی، بخش‌های جنوب و شرق کرمان، برای کشت خرما مناسب است. در کرمان، یک سوم خرمای کشور تولید می‌شود. این میوه پراهمیت‌ترین محصول کشاورزی مناطق جنوب شرقی استان است که شغل مردم روستایی نیز اغلب، تولید خرما است. خرمای مضافتی کرمان بیشتر در شهرهای بم و فهرج کشت می‌گردد و به دلیل کیفیت بالای آن جایگاه مهمی در صادرات کشور دارد.

مراکز خرید کرمان

اکنون می‌خواهیم برای خرید آسان‌تر و کیفیت بهتر، نام چند مرکز خرید صنایع دستی و سوغات کرمان را نام ببریم.

• مجتمع تجاری صالح المهدی
• بازار ستاره کرمان
• مجتمع تجاری شفا
• بازار بزرگ کرمان یا همان بازار گنجعلی خان
• مرکز خرید فایتون
• مرکز خرید اطلس کرمان
• پاساژ زمرد

برای سفر به استان پسته‌های خندان، نقش و نگار های فراوان، برای ساختن لحظه‌های شیرین و لذت چشیدن خوراکی‌های خوش‌طعم این استان، می‌توانید از خدمات سایت اتاقک مانند اجاره اقامتگاه با بهترین و مناسب‌ترین قیمت‌ها بهره‌مند شوید. لب‌هایتان به مانند پسته کرمان خندان، زندگی‌تان به مانند خرمای کرمان شیرین، لحظه‌هایتان به مانند فرش‌های کرمان خوش رنگ. با خیال آرام سفر کنید.