صنایع دستی و سوغات محلات | یادگاری از شهر گُل ایران

صنایع دستی محلات

 سوغات شهر گُل چه می‌تواند باشد جز گُل! اگر شما هم به این جمله اعتقاد دارید، باید بدانید که اینطور نیست‌. محلات به غیر از گل سوغات دیگری هم دارد. در این شهر زیبا و خوش آب و هوا هنرمندان بومی زندگی می‌کنند که دست‌سازه‌های‌شان تبدیل به سوغات این دیار شده است.از طرفی شیرینی‌های خوشمزه‌ای در این شهر پخته می‌شوند که عصرانه‌ای به‌یاد‌ماندنی را وعده می‌دهند. قصد سفر به شهر گل ایران را دارید؟ در این نوشتار همراه ما باشید تا سوغات و صنایع دستی محلات را مرور کنیم.

برای آشنایی بیشتر مقاله محلات کجاست؟ را مطالعه کنید.

سفال

گلدان‌های سفالی یکی از سوغاتی‌های مشهور شهر محلات هستند. چراکه در این شهر چیزی که زیاد پیدا می‌شود، گل است. گردشگرانی که به محلات می‌آیند، اول از همه سراغ گل‌فروشی‌ها و گلخانه‌های بزرگ و بسیار زیبای شهر را می‌گیرند. همچنین از آنجایی‌که برخی گل‌ها در گلدان‌های سفالی بهتر می‌مانند، استفاده از این سفال‌ها در محلات رایج است.

گیوه و پاپوش سنتی

پاپوش‌های سنتی صنایع دستی ارزنده محلات هستند و گیوه سنجان محلات، مشهورترین نوع پاپوش در این شهر محسوب می‌شود. قدمت گیوه‌دوزی در شهر گل ایران به عصر قاجاریه برمی‌گردد و از آن زمان تا به حال مورد استقبال محلیان و گردشگران بوده‌ است. این پاپوش‌ها مناسب پیاده‌روی‌های طولانی در کوهستان هستند و قلب دوم شما در آن‌ها احساس راحتی بیشتری خواهد داشت.

آثار چوبی

آثار چوبی از جمله زیباترین و جذاب‌ترین صنایع دستی محلات هستند. در میان این آثار پیکرتراشی و تابلوهای معرق از رونق بیشتری برخوردارند و در بازارهای قدیمی و بازارچه‌های صنایع دستی محلات می‌توانید آن‌ها را پیدا کنید. یکی از این بازارهای سنتی که در خیابان گلزار محلات قرار دارد، فقط در روزهای جمعه برپا می‌شود و انواع سوغات محلات در آن به فروش می‌رسند.

گلیم و قالی

قالی‌بافی و گلیم‌بافی از دیگر صنایع دستی محلات هستند که اغلب توسط زنان روستایی انجام می‌شوند. در این منطقه قالیچه‌های کوچکی با طرح‌های طبیعت روستا و نقوش سنتی ایرانی بافته می‌شوند که در جهان نظیر ندارند. همچنین نوعی فرش در محلات بافته می‌شود که آن را به نام فرش ساروق می‌شناسند. آوازه این فرش دستباف محلاتی به گوش جهانیان نیز رسیده است و در میان خارجی‌ها طرفداران بسیاری دارد.

انواع گل و گلدان

محلات را با نام هلند ایران نیز می‌شناسند. چراکه در این شهر هم به وفور مزارع گل‌های رنگارنگ پیدا می‌شود. در جای جایِ محلات گلخانه‌های کوچک و بزرگی وجود دارند که در آن‌ها گل‌های زینتی و کمیابی پرورش داده می‌شود. گل‌های این شهر به سرتاسر کشور صادر می‌شوند و در دو نوع طبیعی و گلخانه‌ای هستند. همچنین جشنواره‌های گل‌و‌گیاه متعددی در محلات برگزار می‌شود که می‌توانید در سفر به هلند ایران، در آن‌ها شرکت کنید. برای خرید گل یا قدم زدن در میان گل‌و‌گیاهان خوشبو نیز می‌توانید به دهکده گل محلات بروید. این دهکده زیبا در جاده دلیجان محلات قرار دارد. از دیگر گلخانه‌های این منطقه می‌توان به دهکده گل یاسمن، مجتمع گل و گیاه نازگل و گلخانه آی‌گل اشاره کرد.

حلوا ارده

حلوا ارده یا حلواشکری یکی از مغذی‌ترین مواد غذایی سنتی ایران است که معمولا در وعده صبحانه میل می‌شود. در محلات نوع مرغوب و باکیفیتی از حلواشکری تهیه می‌شود که در میان گردشگران بسیار محبوب است. این خوراکی خوش‌طعم و پرفایده طبعی گرم و تر دارد و در فرایندی که شامل آسیاب کردن کنجد و پختن آن است، تهیه می‌شود. جالب است بدانید که تاریخچه این خوراکی خوشمزه به دوران صفویه برمی‌گردد. در آن زمان شاه عباس از شیخ بهایی خواست که موادغذایی کم‌حجمی بسازد تا سربازان در هنگام نبرد بتوانند از آن استفاده کنند. پس از آن شیخ مخلوطی از کنجد آسیاب‌شده و شیره کشمش را پیشنهاد کرد که با گذر زمان به حلوا ارده امروزی تبدیل شد. از جمعه‌ بازار محلات می‌توانید حلوا ارده پر کنجد و خوش‌طعم این شهر را تهیه کنید.

گیاهان دارویی و عرقیجات

اقلیم محلات مناسب رشد و پرورش گل‌و‌گیاهان دارویی است. این محصولات تر و تازه را روستاییان بسته‌بندی کرده و در جمعه بازار به فروش می‌رسانند. از گیاهان دارویی این منطقه می‌توان به کتل کوتی یا همان آویشن کوهی، چای کوهی، نعنا، کتیرا، باریجه، ریواس و کنگر اشاره کرد. جالب است بدانید که برخی از این گیاهان دارویی را به دیگر نقاط جهان نیز صادر می‌کنند. علاوه بر این عرقیجات این شهر نیز بسیار مشهور هستند. انواع عرق نعنا، عرق کاسنی، عرق گزنه، عرق زنیان و بهارنارنج را می‌توانید از این شهر خریداری کنید. چندین کارخانه‌ تولید عرقیجات در این شهر وجود دارند که محصولاتشان به نقاط مختلف کشور صادر می‌شود.

عسل

عسل در شهر محلات به صورت صد در صد طبیعی تولید می‌شود. زنبورهای عسل از بهترین گل‌های هلند ایران تغذیه می‌کنند و عسلی مرغوب را به‌وجود می‌آورند. در سفر به این شهر عسل اصل این شهر را خریداری کنید تا کامتان از طعم بی‌نظیر گل‌های محلات شیرین شود. فصل برداشت این ماده غذایی مغذی از ابتدای تابستان تا اواخر پاییز است.

شیرینی‌ها و نان‌های محلی

یکی از بهترین بخش‌های سفر به خوردن شیرینی و نان محلی مقصد اختصاص دارد. در محلات نیز انواع شیرینی‌های سنتی و نان‌های خوش‌طعم محلی پخته می‌شوند که در نوع خود بی‌نظیرند. یکی از شیرینی‌های خوشمزه این دیار باسلوق است که از ترکیب شیره انگور و گردو تهیه می‌شود. برای تهیه شیره، انگورها را درون حوضی عمیق می‌ریزند و له می‌کنند تا آب آن از طریق مجرای زیرین حوض بیرون بیاید. سپس آب انگور را می‌پزند تا غلیظ شود و از آن شیره خوشمزه‌ای به‌دست آید. از دیگر شیرینی‌های خوشمزه و بی‌نظیر محلات می‌توان به جوزقند، کف‌لمه، گوش‌فیل، نورکونه، هریره و کلوچه‌های محلی اشاره کرد.

یکی از نان‌های سنتی و خوشمزه محلات نیز نان گرده نام دارد که از خانواده‌ی فطیرها است. در گذشته نزدیک عید اعضای خانواده دور هم جمع می‌شدند و این نان خوشمزه محلی را که مادر خانواده پخته بود، نوش جان می‌کردند‌. نان گرده بسیار مقوی است و در آن از آرد گندم، شیر، مایه خمیر و تخم‌مرغ  استفاده می‌شود. اندازه این نان کوچک است و مزه‌ی شیرین و خوشایندی دارد. نان‌های پرکوفت، شاته، مغزی و نان شیری را هم می‌توانید در این شهر امتحان کنید.

سخن نهایی

در آخر باید گفت که محلات شهر گل‌های رنگارنگ و مزارع سرسبز ایران است. جایی که به قطب تولید گل و گیاهان کشور شهرت دارد و در ۲۶۰ کیلومتری تهران جا خوش کرده است. اگر به این شهر زیبا سفر کردید، خرید گل و گیاه برای منزلتان را فراموش نکنید. همچنین اگر گذرتان به بازارهای قدیمی محلات افتاد، از حجره‌های صنایع دستی آن آثار هنری و جذاب محلیان را برای دوستان و عزیزانتان هدیه ببرید.