آمل، خطه‌ای زیبا و سرسبز واقع در استان مازندران است. اما این شهر علاوه بر زیبایی‌های طبیعی، صنایع دستی اصیل و جذابی دارد که به فرهنگ بومی ایران تقدیم کرده است. هر ساله گردشگران بسیاری برای خرید این صنایع دست‌ساز و بومی به سمت آمل می‌روند و بازار فروش آنها بسیار رونق دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا صنایع دستی آمل را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم.
برای آشنایی بیشتر مقاله آمل کجاست؟ را مطالعه کنید.
نگاهی به آمل؛ شهر دوست‌داشتنی
آمل به گواه تاریخ یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است. شش شهر آمل، گزنک، رینه، امام‌زاده عبدالله، دابودشت و بابکان در کنار یکدیگر شهرستان آمل را تشکیل داده‌اند. از آنجایی که این شهر در مرکز استان مازندران واقع شده، گردشگران بسیاری از این شهر زیبا عبور می‌کنند و همین موجب رونق شهر شده است. آمل محصولات کشاورزی و دامیِ بخش زیادی از کشور را تامین می‌کند و بازارهای صادراتی متنوعی را تحت پوشش قرار داده است.
صنایع دستی آمل؛ شهر سفال و گلیم و چرم
آمل به دلیل قدمت تاریخی و حضور هنرمندان و فرهیختگان متعدد، بار غنی از تاریخ کهن خطه شمال ایران را در زمینه‌های مختلف بر دوش می‌کشد. شهر آمل سال‌ها است که همچون نگینی درخشان در حوزه فرهنگ کشور می‌درخشد و تبلور آن در صنایع دستی اصیل این شهر دیده می‌شود.
یکی از جذابیت‌های صنایع دستی و سوغات شهر آمل، در کنار ارزشمند بودن هنر دست مردم، قیمت مناسب آنها در مقایسه با صنایع فلزی و سنگ‌های قیمتی شهرهای دیگر است و همین موجب شده تا اقبال بسیاری به این محصولات نشان داده شود. آمل به عنوان یکی از قطب‌های فرهنگی استان مازندران، بدون شک از شهرهای مهم گردشگری و صنایع دستی ایران به شمار می‌آید.
سفالگری
بدون شک آمل را می‌توان یکی از قطب‌های سفالگری کشور نامید. سفال‌های قدیمی پیدا شده در کاوش باستان‌شناسان از مناطق مختف آمل قدمتی ۳ هزار ساله دارند. سفالینه باستانی که با نام سفال کنده زیر لعاب، در مناطق باستانی آمل پیدا شده است، شهرت جهانی دارد و به خوبی گواه اصالت و محبوبیت این هنر در میان مردم منطقه است. امروزه کوزه‌ه‍ا و ظروف مختلف سفالی از محبوب‌ترین صنایع دستی و سوغاتی آمل به شمار می‌روند.
معرق‌کاری
یکی از هنرهای محبوب در میان ایرانیان، معرق است. هنری که قدمت طولانی دارد و در دوره سلجوقیان بسیار شکوفا شد. آمل نیز در کنار شهرهایی همچون اصفهان، یزد، تبریز و کاشان توانسته محصولات معرق زیبایی را تولید و روانه بازار کند. این محصولات نیز طرفداران بسیاری در میان گردشگران آمل دارند.
منبت‌کاری
یکی دیگر از صنایع دستی مهم آمل منبت‌کاری است. هنری بسیار زیبا که از کنده‌کاری و حکاکی روی چوب به دست می‌آید و در آمل هنرمندان برجسته‌ای در تمام دوران این هنر را سینه به سینه منتقل کرده‌اند. یکی از دلایل اصلی رونق این صنعت در آمل، استفاده از چوب‌های مرغوب و عاری از گره است که در جنگلهای انبوه شهر یافت می‌شوند. همچنین چوب‌های مورد استفاده بافت ریز و بسیار محکمی دارند و رگه‌های طبیعی آنها سبب شهرت منبت در آمل شده و این هنر در زمره پرطرفدارترین صنایع دستی شهر قرار گرقته است.
گلیم‌بافی
هنر گلیم بافی یکی دیگر از صنایع دستی بسیار معروف آمل است که قدمت بسیاری دارد و هر ساله بازارهای صادراتی بسیاری را تحت پوشش قرار می‌دهد. در این هنر ظریف، تمام رنگ‌ها با استفاده از رنگ‌های گیاهی به دست می‌آیند. سختی فرآیند رنگرزی نخ‌ها و بافت گلیم، با عشق و علاقه مردم و به خصوص زنان آمل، محصولی شایسته و زیبا را به ارمغان می‌آورد. از طرفی طرح و رنگ گلیم‌های این شهر با گلیم‌های دیگر مناطق ایران متفاوت بوده و همین موجب تمایز گلیم‌های آمل شده است.
گره‌چینی
از صنایع دستی مهم و اصیل ایران می‌توان به گره‌چینی اشاره کرد. هنری که در آمل بسیار رواج دارد و اساتید پرشماری در این رشته مشغول به فعالیت هستند. گره‌چینی خصوصا در ساخت درب و پنجره‌ها بسیار کاربرد داشته و موجب انتقال زیبای نور می‌شوند. طرح‌های سه و چهار گوشه، ستاره چهار پر، هشت پر و شیشه‌های رنگی در میان هنرمندان آملی بیشترین استفاده را دارند.
صنایع دستی چرمی
چرم را می‌توان یکی از مهمترین صنایع دستی تولید شده در میان اقوام ایران نامید. هنری که قدمت چند هزار ساله دارد و تولیدات متنوعی از پوشاک، کیف، کفش، کمربند و ده‌ها محصول دیگر را شامل می‌شود. آمل در کنار شهرهای مشهد و همدان، یکی از قطب‌های تولید چرم است که کیفیت بالای آن توانسته بازارهای صادراتی را نیز مورد هدف قرار دهد.
بازار قدیمی آمل؛ چهارسوقی به قدمت تاریخ!
آمل یکی از قدیمی‌ترین بازارهای سنتی کشور را در قلب خود جای داده است. گذری با قدمت ۹۰۰ سال که به بازار “چهارسوق” شهرت یافته و در گذشته علاوه بر داد و ستد کالا، محلی برای گفتگو میان مردم و شنیدن اخبار بوده است.
در دهه‌های اخیر تعمیرات و بازسازی‌های متعددی در این بازار انجام شده، اما بافت قدیمی آن همچنان حفظ شده است و روح سنتی و تاریخی در آن جریان دارد. یکی از ظرافت‌های کهن این بازار، فرم معماری سقف مغازه‌ها است. تمام سقف‌های چهارسوق سفالی بوده و با ساختاری دوست‌داشتنی به سمت جلو شیب داده شده‌اند تا از تابش مستقیم آفتاب و باران به داخل مغازه جلوگیری کنند.
این بازار محلی از روزگاران گذشته راسته‌های متفاوتی مانند گذر نمد مالان، گذر عطاران، گذر پالان‌دوزان و… را در دل خود جای داده تا همه نیازهای مردم محلی و گردشگران را برآورده کند. علاوه بر محصولات کشاورزی و دامی، چهارسوق محلی برای عرضه صنایع دستی و سوغات آمل است تا توریست‌های داخلی و خارجی را محو تماشای خود کند.
سوغات آمل
حالا برویم سراغ سوغات آمل، اگر به آمل سفر کنیم چه ره‌توشه ای با خود بیاوریم. یادگاری که تا مدتها با ما باشد و همچنین بتوانیم با خرید از آمل به بازار محلی آمل و اقتصاد آن کمک کوچکی کنیم.
عسل طبیعی آمل
در مسیر رسیدن به قله دماوند و دشت لار، زنبورداری‌های فراوانی به چشم می‌خورند که عسل طبیعی آنها به سوغاتی ارزشمند تبدیل شده است. سوغاتی که حاصل هم‌نشینی گل‌های رنگارنگ با زنبورهای عسل است و عصاره طبیعت آمل به حساب می‌آید. اگر می‌خواهید در تمام طول سال عسل طبیعی نوش جان کنید، در سفر به آمل چند قوطی از این محصول ناب تهیه کرده و با خود به خانه ببرید.
میوه‌های ارگانیک آمل
در سفر به آمل خواهید دید که خانه‌های آن اغلب درختان نارنج و پرتقال دارند. گیلاس صادراتی هم یکی دیگر از میوه‌های پرطرفدار این منطقه محسوب می‌شود که کیفیت آن زبانزد است. درختان زیتون، کیوی و سیب هم در باغ‌های آمل به‌وفور به چشم می‌خورد. فرصت خرید این میوه‌های ارگانیک را از خودتان دریغ نکنید!
علاوه بر این، زنان بومی با تهیه مرباها و ترشیجات خوشمزه از این میوه‌ها، محصولات اصیلی تولید می‌کنند که فقط در بازارهای محلی آمل می‌توانید آنها را تهیه کنید.
نان کوهی
در گوشه و کنار روستاها و بازارهای محلی آمل، زنان محلی را در حال پخت نان‌ها و شیرینی‌های سنتی خواهید دید. یکی از خوشمزه‌ترین نان‌های محلی که توسط آنها پخته می‌شود، نان کوهی یا نان ییلاقی است. این نان بافتی نرم دارد و برای صبحانه بهترین انتخاب خواهد بود. از شیرینی‌های معروف این شهر نیز می‌توان به ساقه عروس، آغوز کناک و آب دندان اشاره کرد که می‌توانید یک جعبه از آنها را به عنوان سوغات آمل برای عزیزان‌تان هدیه ببرید.
برنج و ماهی
رسیدیم به اصلی‌ترین سوغات شهرهای شمالی. برنج و ماهی. دو محصول محبوب و کاملا بومی که در آمل نیز پیدا می‌شود. بسیاری از مردان و زنان محلی از طریق کار در شالیزارهای آمل و صیادی در دریا امرارمعاش می‌کنند. گردشگران نیز حسابی از این دو محصول استقبال به عمل می آورند و به عنوان سوغات آمل با خود به خانه می‌برند. اگر گذرتان به آمل افتاد، از پلو ماهی‌های محلی این شهر به راحتی نگذرید!
سخن آخر
جای جای ایران زمین هنرمندان بسیاری را در آغوش خود گرفته است. سفال، چرم، معرق و گلیم تنها بخشی از هنرهای این خطه زیبا هستند. در این بین اما ضرورت توجه بیشتر و حمایت‌های جدی از صنایع دستی آمل در سال‌های اخیر مغفول مانده است. قدمت این هنرهای زیبا و تقاضای بسیار برای خرید این محصولات در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که اگر سرمایه‌گذاری در این بخش صورت گیرد، بازارهای داخلی و صادراتی متنوعی برای خرید صنایع دستی آمل آماده پذیرش هستند و کسب‌وکار هنرمندان این خطه رونق بسیاری می‌یابد. این بار اگر گذرتان به این شهر زیبا افتاد، رفتن به بازارهای قدیمی شهر و خرید صنایع دستی آمل را یکی از باید‌های سفر خود قرار دهید. سفرتان خوش!
زارع موفق باشی