معرفی لباس‌های محلی گیلان | برخاسته از روحیه نشاط‌بخش مردم

لباس های محلی گیلان، شامل سه نوع مختلف قاسم آبادی، تالشی و رسوخی می‌شوند که به ترتیب مختص سه بخش شرقی، غربی و مرکزی گیلان هستند. آنها  با وجود شباهت‌های کلی، تفاوت‌هایی نیز با هم دارند.

لباس محلی مردان گیلانی، شامل پوششی مرکب از پیراهن، جلیقه، شلواری تیره رنگ به نام چروداری، قدک، تنگ تومان و دیج و پاپوش بومی، می‌شود.

فرق لباس مازندرانی و گیلانی، در رنگ‌های شاد و نقوش متنوعی است که در لباس گیلانی استفاده شده است. در لباس مردم این استان طراحی‌های پیچیده و تزیینات زیادی دیده می‌شوkد. لباس‌های مازندرانی نیز رنگارنگ هستند، اما معمولا از پارچه‌های ضخیم‌تر و طرح‌های ساده‌تر برخوردارند.

در این مطلب به بررسی تاریخچه، رنگ‌ها و اجزای مختلف لباس محلی گیلان می‌پردازیم؛ اگر قصد اجاره سوئیت و سفر به این استان را دارید، خوب است که پیش از سفر با لباس‌های محلی آن آشنا شوید. زیا این لباس‌ها بخش مهمی از فرiنگ مردم منطقه را تشکیل می‌دهند. پس با ما همراه باشید.

تاریخچه لباس محلی گیلان

در گذشتگان دور، پوشیدن لباس محلی بین مردم مرسوم بود، به طوری که با سفر به استان گیلان، علاوه‌بر تماشای طبیعت زیبای این منطقه، لباس‌های رنگارنگ و پرجنب‌وجوش خودنمایی می‌کردند. امروزه با سفر به اکثر جاهای دیدنی گیلان، غرفه‌های عکاسی را خواهید دید که لباس محلی این منطقه را برای عکاسی اجاره می‌دهند. این همه تنوع و جذابیت در لباس محلی گیلان اتفاقی نیست، بلکه شرایط آب‌وهوایی، سبک زندگی، طبیعت و فرهنگ مردم در طراحی این نوع لباس‌ها تاثیرگذار بوده‌اند. نقل قول گردشگران در سفر به این استان نشان می‌دهد که زنان خطه شمالی کشورمان برخلاف دیگر نقاط صورتشان را نمی‌پوشاندند و فقط برای مراسم مذهبی چادر به سر می‌گذاشتند. این مربوط به زمان‌های گذشته است که در بسیاری از استان‌های ایران، زن‌ها صورت خود را می‌پوشاندند. همچنین یافته‌های کهن مربوط به پوشاک که از منطقه رودبار به دست آمده، نشان از تزئینات مختلف روی دامن، پیراهن و پیشانی‌بند لباس زنان دارد. همچنین با نگاهی به لباس گذشتگان درمی‌یابیم که در آن زمان از رنگ‌های موجود در طبیعت برای لباس‌های سنتی استفاده می‌شده، اما امروزه از انواع رنگ‌های صنعتی در طراحی و دوخت لباس‌های محلی گیلان استفاده می‌شود.

قدمت لباس‌های محلی گیلان به ۴۰۰۰ سال پیش می‌رسد. در طبیعت زیبای این منطقه انواع رنگ‌ها به چشم می‌خورد، به همین دلیل بازتاب این رنگ‌ها را در لباس محلی مردم این منطقه نیز می‌بینیم. حتی اگر در زمان حال به استان گیلان سفر کنید، پوششی رنگارنگ و شاد تن مردم خواهید دید و کمتر کسی را می‌بینید که مشکی به تن کرده باشد. رنگ‌های شاد در پوشش مردم این منطقه، نشان از روحیه شاد مردم نیز دارد.

انواع لباس محلی گیلان

همانطور که گفتیم تمامی لباس‌های محلی گیلان با رنگ‌های شاد مزین شده‌اند و با طرح‌های پرجنب‌وجوش خود شما را به وجد می‌آورند. به‌طور کلی، لباس‌های محلی گیلان به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:

۱-لباس محلی قاسم آباد

لباس قاسم آبادی مربوط به شرق استان گیلان است. این لباس یکی از اصیل‌ترین و قدیمی‌ترین لباس‌های محلی ایران به‌شمار می‌رود و در بسیاری از جشنواره‌های بین‌المللی مد برنده جوایز مختلف شده است. هنگامی که به این لباس نگاه می‌کنید، حسی سرشار از انرژی، جنب‌وجوش و طبیعت‌دوستی در شما القا می‌شود. رنگ‌های شاد و روشن به کاررفته در این لباس به همراه دامن بلند و چین‌چینی آن شما را به وجد می‌آورند. یکی از بخش‌های اصلی لباس قاسم آبادی، یک روسری به نام مندیل است که به جای آن از کلاه نیز استفاده می‌کنند. این روسری یا کلاه در قسمت زیرین روسری بزرگ‌تر به سر می‌شود و قسمت پیشانی را با تعداد زیادی سکه‌ی طلایی تزئین می‌کند. جلیقه‌ی لباس قاسم‌ آبادی نیز مانند جلیقه‌های دیگر است، با این تفاوت که تعدادی سکه آن را تزئین کرده‌اند. این جلیقه روی یک پیراهن پوشیده می‌شود. دامن این لباس با استفاده از یک پارچه ساده یا گل دار دوخته می‌شود و نواردوزی‌های رنگارنگ جلوه‌ای خاص و درخشان روی آن ایجاد می‌کنند.

لباس محلی مردان قاسم آباد

لباس مردانه قاسم آبادی نیز شامل یک شلوار مشکی، یک پیراهن قرمز رنگ و یک جلیقه با رنگ مشکی است. پایین شلوار و یقه پیراهن معمولا با نواردوزی‌های رنگی تزئین می‌شوند و رنگ مشکی جلیقه با شلوار هماهنگی خاصی ایجاد می‌کند. کلاهی که با گلدوزی‌های رنگی تزئین شده، بخشی جدانشدنی از لباس محلی مردان قاسم آباد است.

۲-لباس محلی تالش

لباس تالشی نیز مربوط به غرب استان گیلان است و طبیعت زیبای آن را به رخ می‌کشد. این نوع لباس از همان روزگار کهن از طبیعت این منطقه الهام گرفته شد، به طوری که هر بیننده‌ای را به وجد می‌آورد. رنگ‌های زیبای طبیعت در این لباس به تصویر کشیده شده‌اند. لباس محلی تالش از همان گذشته تا کنون نسل‌به‌نسل چرخیده و هنوز در برخی از نقاط این منطقه به تن زنان دیده می‌شود. یکی از بخش‌های اصلی لباس محلی تالش، یک روسری بلند یکدست به رنگ سفید است. این روسری در کنار یک پیراهن بلند که تا مچ پا می‌رسد، جلوه‌ای خاص و ماندگار دارد. زنان تالشی روی این پیراهن بلند یک جلیقه کوتاه نیز به تن می‌کنند که معمولا رنگ آن تضاد جذابی با پیراهن زیرین خود ایجاد می‌کند. یک دامن به تام شلیته نیز زیر پیراهن پوشیده می‌شود. این دامن گاهی ساده و گاهی با نقوش گل مزین شده است. برخی زنان در زیر دامن خود شلواری به نام پاچامه می‌پوشند. لباس محلی تالشی با لباس محلی دیگر نقاط گیلان متفاوت است و شامل دامن چین‌چینی و نواردوزی‌های دامن نمی‌شود. همچنین سکه‌دوزی روی لباس و روسری این منطقه دیده نمی‌شود. می‌توان گفت طراحی لباس محلی تالش، ساده‌تر است و فرم حجیمی ندارد. پیراهنی که در لباس محلی تالش دیده می‌شود، نسبت به لباس محلی دیگر نقاط گیلان بلندتر است و تا زانو می‌رسد.

لباس محلی مردان تالش

شلوار مردانه تالشی فرمی پفی دارد که معمولا با جوراب‌های پشمی پوشیده می‌شود. تالش در ارتفاعات گیلان قرار گرفته و آب‌وهوای آن نسبت به دیگر مناطق گیلان سردتر است؛ به همین دلیل جوراب‌های پشمی بخشی از لباس محلی مردان تالش به‌شمار می‌روند. این جوراب‌ها با رنگ‌ها و طرح‌های مختلف بافته می‌شوند. یکی دیگر از اجزای لباس محلی مردان تالش، یک جلیقه مشکی رنگ است که روی پیراهنی به رنگ سفید پوشیده می‌شود. البته رنگ جلیقه و پیراهن می‌تواند متفاوت باشد. گاهی لبه‌های جلیقه با گلدوزی‌ مزین می‌شود. کمربند آن‌ها نیز از جنس پشم و الیاف طبیعی است که دور لباس پیچیده می‌شود. مردان تالش معمولا یک کلاه نمدی به سر دارند تا از آن‌ها دربرابر سرمای ارتفاعات محافظت کند. هنگامی که هوا سردتر می‌شود، ‌آن‌ها یک کت به نام چوخا به تن می‌کنند. این کت طراحی ساده‌ای دارد و یقه آن برگردان است و محافظ خوبی دربرابر سرما به‌شمار می‌رود.

۳- لباس محلی رسوخی

لباس محلی رسوخی در گیلان مربوط به مرکز این استان است و شباهت زیادی به لباس قاسم آبادی دارد. این لباس بسیار زیبا و خوش رنگ‌ولعاب است و بسیاری از مسافران خانم علاقه دارند تا این لباس محلی را به تن کنند و در طبیعت این استان عکس‌های زیبا بگیرند. این لباس مانند لباس قاسم آبادی روحیه شاداب و پرطراوت مردم گیلان را نشان می‌دهد. اگر سری به روستای ماسوله بزنید، این لباس محلی را تن برخی از زنان بومی این منطقه می‌بینید، چراکه این لباس بیشتر از هرجایی به ماسوله تعلق دارد. لباس رسوخی درواقع یادگاری از دوران قاجار است و در تن مردمان زنجان هم دیده می‌شد.

لباس محلی مردان رسوخی

لباس محلی مردان رسوخی نیز شباهت زیادی به لباس محلی مردان قاسم آبادی دارد. این ست از یک شلوار، یک پیراهن و یک جلیقه تشکیل شده است. پیراهن معمولا به رنگ قرمز است و پارچه‌ای تزئینی دور آن بسته می‌شود، سپس جلیقه را روی آن می‌پوشند. یکی از مهم‌ترین بخش‌های لباس محلی مردان رسوخی، کلاه است. این کلاه فرمی شبیه به کاسه دارد و تکمیل کننده این لباس محلی به حساب می‌آید.

سخن پایانی

لباس‌های استان گیلان بخش بی‌نظیر و پرجنب‌وجوشی از فرهنگ ایرانی است که نگاهی عمیق به تاریخ طولانی و متنوع این منطقه دارد. این لباس‌های سنتی هنوز هم گاهی پوشیده می‌شوند و یادآور حس قوی هویت و افتخار مردم به میراث فرهنگی خود هستند. خواه به مد، تاریخ و یا فرهنگ علاقه‌مند باشید، کاوش در لباس‌های محلی استان گیلان تجربه‌ای ارزشمند است. این لباس‌ها برخاسته از روحیه نشاط‌بخش این مردم و همچنین الهام‌گرفته از طبیعت مسحورکننده این منطقه هستند. در آخر می‌توان گفت که لباس‌های استان گیلان از جنبه‌های منحصربه‌فرد و متنوع فرهنگ ایرانی به شمار می‌روند. رنگارنگ و چشم‌نواز و در عین‌حال سنتی!  تنوع سبک‌ها، پارچه‌ها و طرح‌ها انعکاسی هیجان‌انگیز از میراث فرهنگی هستند که در گیلان تجسم یافته‌اند. امیدوارم از تماشای این لباس‌های زیبا و رنگارنگ لذت برده باشید.