همه چیز درباره ایروان | سفر به شهر صورتی، پایتخت ارمنستان

نخستین برخورد فرهنگی من با ارمنستان، آهنگ‌های پاپ ارمنی بود که ریتم زیبایی داشتند و زبان آهنگ‌ها هم به گوش من مثل موسیقی زیبا بودند. اگر متولد دهه شصت و اوایل دهه هفتاد باشید، احتمالاً موسیقی زیبای ارمنی را شنیده‌اید. بزرگ‌تر که شدم، قدم گذاشتن در محله‌های ارمنی‌نشین تهران من را با این مردم بافرهنگ و مهمان‌نواز بیشتر آشنا کرد، تا جایی که بعید است در ایام سال نوی میلادی به محله میرزای شیرازی سری نزنم.

فرقی نمی‌کند که مثل من عاشق فرهنگ و موسیقی ارمنی باشید یا بخواهید یک سفر خارجی ارزان و بی‌دردسر را تجربه کنید؛ به هر حال ایروان یک مقصد سفر ایدئال برای ما ایرانی‌ها است. نزدیک بودن آن و عدم نیاز به ویزا، سفر به پایتخت ارمنستان را آسان‌تر هم کرده و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متعدد آن هر سلیقه‌ای در سفر را راضی نگه می‌دارد.

برای این که بدون بلند شدن از جایتان سفری کوتاه به ایروان داشته باشید، اول موسیقی بی‌کلام «زیتونی زار» از هنرمند مشهور ارمنی آردو تونجبویاجیان (Arto Tunçboyacıyan) را پخش کنید تا حس و حال خیابان‌های ایروان زنده شود و بعد این مقاله را تا انتها بخوانید.

ایروان کجاست؟

اگر اهل سفر و به‌خصوص سفرهای خارجی باشید یا نمره‌های خوبی در درس جغرافی گرفته باشید، احتمالاً می‌دانید ایروان کجاست؛ اما جهت اطلاع آن‌هایی که نمی‌دانند باید بگوییم که ایروان پایتخت ارمنستان و قلب این کشور است. این شهر یکی از زیباترین و بزرگ‌ترین شهرهای منطقه قفقاز و خاورمیانه است و به دلیل کاربرد زیاد رنگ صورتی در معماری بافت سنتی این شهر، به آن شهر صورتی می‌گویند.

این شهر در کناره رود هرازدان که مشهورترین و طولانی‌ترین رودخانه ارمنستان است، امتداد دارد. با وجود این که امروزه دیگر کوه آرارات در خاک ارمنستان قرار ندارد؛ اما ایروان یکی از شهرهای کوهپایه‌ای آن محسوب می‌شود و این رشته‌کوه هنوز یکی از نمادهای مردم ارمنستان و پایتخت آن است. از هرجای ایروان می‌توانید این رشته‌کوه را به‌راحتی ببینید.

این شهر ۲۲۳ کیلومتر مربع مساحت و حدود ۱.۵ میلون نفر جمعیت دارد.

تاریخچه ایروان

ایروان یکی از نخستین شهرهای جهان است و یافته‌های تاریخی در اطراف آن نشان می‌دهد که انسان‌ها از ۵۰۰۰ سال پیش تاکنون در محدوده این شهر زندگی می‌کرده اند. در طول دوره‌های مختلف تاریخی، این شهر همیشه یکی از دروازه‌های تجارت آسیا و اروپا  بوده و به همین دلیل همیشه اهمیت خود را به عنوان یکی از مهم‌ترین شهرهای خاورمیانه حفظ کرده است.

این موضوع در کنار منابع طبیعی متعدد، یکی از دلایل به تاراج رفتن این شهر توسط حکومت‌ها و مهاجمان مختلف بوده است. همچنین از زمان پذیرش مسیحیت توسط ارمنی‌ها در قرن چهارم میلادی، این شهر همیشه یکی از قطب‌های دین مسیحیت در جهان بوده و تعدادی از نخستین کلیساهای جهان نیز در این شهر ساخته شده است.

از مهم‌ترین وقایع تاریخی ایروان می‌توان به فهرست زیر اشاره کرد:

• اخراج ۸۰ درصد جمعیت این شهر در دوران شاه عباس صفوی
• واگذاری به روسیه در پی عهدنامه ترکمانچای (دوران فتحعلی‌شاه قاجار)
• نسل‌کشی ارامنه توسط حکومت عثمانی در سال ۱۹۱۵
• استقلال ارمنستان از شوروی در سال ۱۹۹۱ و انتخاب ایروان به عنوان پایتخت این کشور

فرهنگ و آداب و رسوم ایروان

بیشتر مردم ایروان از قوم ارمنی هستند، قومی که دین مسیحی دارند و به زبان ارمنی صحبت می‌کنند. ارمنی یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های جهان است که الفبا و رسم‌الخط آن در همان قرن چهارم هجری و در زمان پذیرش مسیحیت به عنوان دین رسمی، ابداع شد.

ارمنی‌ها مردمی گشاده‌رو و مهمان‌نواز هستند که نسل گذشته آن‌ها به مسائل مذهبی اهمیت زیادی می‌دهند و مرتبط بودن بیشتر جشن‌ها و اعیاد این کشور با اعتقادات مذهبی این ادعا را ثابت می‌کند. البته در کشور کلیساها چنین چیزی جای تعجب ندارد.

در طول سال جشن‌های متعددی در این شهر برگزار می‌شود و گردشگران بسیاری برای شرکت در آن‌ها به ایروان سفر می‌کنند. در ادامه به این جشن‌ها و تاریخ برگزاری آن‌ها به‌صورت فهرست‌وار اشاره می‌کنیم:

• یادمان نسل‌کشی ارامنه (۲۴ آوریل)
• فستیوال موسیقی جاز (۳۰ آوریل)
• جشنواره وارداوار یا آب‌بازی (۲۴ جولای)
• فستیوال سینمایی زردآلوی طلایی (ماه جولای)
• جشنواره رنگ‌پاشی (ماه ژوئن)
• جشنواره تاراز یا رقص و لباس ارمنی (۴ آگوست)
• جشن روز استقلال ارمنستان (۲۱ دسامبر)
• فستیوال بالن‌ها (اوایل پاییز)
• جشن بزرگداشت زن (۸ مارس تا ۷ آوریل)

اقتصاد ایروان

اقتصاد شهر ایروان در حال حاضر بر پایه گردشگری می‌چرخد و منبع درآمد بیشتر مردم این شهر هم خدمات‌رسانی به توریست‌ها است که در بیشتر ایام سال به این کشور سفر می‌کنند. قرار گرفتن این شهر در فهرست ۱۰ شهر امن آن را به مقصدی ایدئال برای گردشگران تبدیل کرده است.

پس از گردشگری، اقتصاد پایتخت ارمنستان به صنعت ساختمان و مبادلات تجاری با جهان وابسته است. همچنین مردم حومه این شهر از طریق کشت محصولات کشاورزی مختلف و از جمله زردالو (یکی از مهم‌ترین صادرات ارمنستان) روزگار می‌گذرانند.

آب و هوای ایروان

می‌توان ایروان را شهری با آب و هوای متنوع دانست؛ چون میانگین بیشترین دمای سالانه در این شهر ۱۸ درجه سانتی‌گراد است. البته این شهر تابستان‌های گرم و زمستان‌های بسیار سردی دارد، تا جایی که میانگین بیشترین دمای آن در تابستان بالای ۳۰ درجه است و میانگین کمترین دمای آن در زمستان نیز به منفی ۶ درجه می‌رسد.

فصل بهار در این شهر بارانی است و در زمستان نیز برف زیادی در ایروان می‌بارد.

بهترین زمان سفر به ایروان

با توجه به توضیحات بالا، اگر به دنبال هوای صاف و خنک هستید باید اواسط بهار تا اوایل تابستان و پاییز به این شهر سفر کنید.

همان‌طور که گفتیم بیشتر فستیوال‌ها و جشن‌های ایروان در بهار و اوایل تابستان برگزار می‌شوند و اگر به دنبال مزه کردن نوبرانه‌های ارمنی مثل زردالو و شاتوت هستید، می‌توانید این زمان را برای سفر به پایتخت ارمنستان انتخاب کنید.

البته قدم زدن در میدان جمهوری و خیابان شمالی ایروان در فصل پاییز هم جذابیت‌های خاص خود را دارد.

حمل و نقل داخلی در ایروان

برای این که گردش در ایروان برایتان به‌صرفه تمام شود، پیشنهاد می‌کنیم که در بدو ورود یک ایروان کارت (Yerevan Card) بخرید. قیمت این کارت به ازای تعداد روزهای فعال‌سازی آن متفاوت است و مثلاً برای ایروان کارت ۳ روزه، باید ۵۵ دلار بپردازید. همچنین قیمت این کارت برای کودکان ارزان‌تر است.

با خرید این کارت از مزایای زیر بهره‌مند می‌شوید:

• سیم‌کارت ارمنستان با بسته‌های مکالمه و اینترنت رایگان
• کتابچه راهنمای گردشگری ارمنستان
• استفاده رایگان از مترو و ترانسفر فرودگاهی
• تورهای مجانی به برخی از موزه‌ها و امکان گردشگری ایروان
• تخفیف برای خرید سوغاتی
• تخفیف برخی از رستوران‌ها، کافه‌ها، هتل‌ها، فروشگاه‌ها و کلاب‌ها
• بازدید رایگان از برخی از اماکن تفریحی ایروان

البته ساعات کاری، مسیر و تعداد ایستگاه‌های متروی ایروان محدود است و مثل متروی کلان‌شهرهای ایران، متروی این شهر نیز ساعات شلوغ زیادی دارد. خوشبختانه گزینه‌های حمل و نقل عمومی در این شهر کم نیست. اگر می‌خواهید از شلوغی مترو فرار کنید و دسترسی بهتر و ارزانی به مراکز خرید، رستوران‌ها و جاهای دیدنی داشته باشید، می‌توانید از ون‌های مارشروتکا، تاکسی، اتوبوس و مینی‌بوس استفاده کنید.

اگر هم به دنبال حریم شخصی بیشتر هستید، از اپ‌های تاکسی اینترنتی GG Taxi App و Yandex Taxi استفاده کنید.

مشهورترین جاهای دیدنی ایروان

مشهورترین جاهای دیدنی ایروان شامل اماکن تاریخی داخل و نزدیک این شهر و برخی از جاذبه‌های تاریخی مهم می‌شوند که با پایتخت ارمنستان فاصله چندانی ندارند. بهترین جاهای دیدنی ایروان عبارت‌اند از:

کاسکاد

اگر تا ایروان بروید و از کاسکاد که یکی از مشهورترین نمادهای این شهر است بازدید نکنید، انگار اصلاً به ایروان سفر نکرده‌اید. کاسکاد یا هزارپله یکی از اماکن شهری مشهور پایتخت ارمنستان است. این بنا در اصل یک راه‌پله غول‌پیکر است که پایین‌ترین نقطه ایروان (از نظر ارتفاع) را به بالاترین نقطه آن وصل می‌کند و در اطراف آن می‌توانید مجسمه‌های عجیب و زیبایی از هنرمندان معاصر ارمنی را مشاهده کنید. در بالای این بنا نیز یک ستون بلند قرار دارد که یکی از یادبودهای پیروزی شوروی بر آلمان در جنگ جهانی دوم است.

میدان جمهوری

میدان جمهوری یکی دیگر از اماکن شهری ایروان است. علاوه بر توریست‌ها، این جاذبه گردشگری برای خود مردم و دولت ارمنستان نیز اهمیت زیادی دارد، چون تعدادی از ساختمان‌های دولتی مهم مثل وزارتخانه‌های دارایی و امور خارجه در اطراف آن قرار دارد و بسیاری از جشن‌ها و مراسم ملی مذهبی (از جمله رژه روز استقلال) در آن برگزار می‌شود.

این بنا توسط معمار مشهور ارمنی یعنی الکساندر تامانیان طراحی شده و تعدادی از جاذبه‌های گردشگری ایروان مثل موزه تاریخ ارمنستان و نگارخانه ملی نیز در اطراف آن قرار دارند.

یکی از جاذبه‌های مشهور این میدان، فواره‌های موزیکال آن است که معمولاً در فصل تابستان روشن می‌شوند.

بنای یادبود قتل‌عام ارامنه

اگر می‌خواهید در مورد مهم‌ترین رخداد تاریخ ارمنستان اطلاعات بیشتری کسب کنید و بدانید که حکومت عثمانی در سال ۱۹۱۵ با مردم ارمنی چه کرده، حتماً از بنای یادبود قتل‌عام ارامنه بازدید کنید.

چیزی بین ۶۰۰ هزار تا ۱.۵ میلیون ارمنی در جریان این رویداد تاریخی تلخ قتل‌عام شدند و برای بزرگداشت آن‌ها ۱۲ ستون (به نمایندگی از ۱۲ استانی که قتل‌عام در آن‌ها صورت گرفته) در این بنا احداث شده است. این ستون‌های خمیده با یک ستون ۴۴ متری و یک آتش جاویدان به نمایندگی از استقامت و روح نابودی ناپذیر ارمنی‌ها تکمیل می‌شود.

در مجاورت این بنا یک موزه قرار دارد که عکس‌ها، ویدئوها و گزارشات مربوط به نسل‌کشی ارامنه در آن به نمایش گذاشته شده است.

مسجد کبود

مسجد کبود ایروان تنها مسجد به‌یادگارمانده از دوران حکومت ایران بر ارمنستان است. این مسجد به دستور حسین علی خان ایروانی حاکم ایروان در دوران فتحعلی‌شاه ساخته شده است. به دلیل کثرت رنگ آبی که در گذشته در بنای این مسجد وجود داشته، نام آن را کبود گذاشته‌اند. این مسجد در دهه هفتاد شمسی توسط معماران ایرانی بازسازی شد و در حال حاضر به عنوان مرکز آموزش زبان فارسی در ایروان فعالیت می‌کند.

مسجد کبود در نزدیکی میدان جمهوری ایروان قرار دارد.

کلیسای جامع سنت گریگور

کلیسای جامع سنت گریگور روشنگر یکی دیگر از بناهای تاریخی نزدیک میدان جمهوری ایروان است که حدود ۱۵ دقیقه تا این میدان فاصله دارد. این کلیسا بزرگ‌ترین کلیسای جامع ارمنستان است و به همین دلیل آن را با نام کلیسای جامع ارمنستان نیز می‌شناسند. کلیسای سنت گریگور برای خود ارمنی‌ها هم اهمیت زیادی دارد و به جز مراسم مذهبی، از آن برای برگزاری جشن عروسی هم استفاده می‌کنند.

این کلیسا ۳۸۰۰ متر مربع وسعت دارد.

مام ارمنستان

مام ارمنستان یک مجسمه غول‌پیکر است که شباهت زیادی به مجسمه مادر گرجستان دارد و در پارک پیروزی ایروان واقع شده است. این مجسمه را روس‌ها در سال ۱۹۶۷ و در محل سابق مسجمه ژوزف استالین ساختند و به نوعی یکی دیگر از نمادهای پیروزی شوروی بر آلمان در جنگ جهانی دوم است.

این مجسمه به همراه پایه آن حدود ۵۰ متر ارتفاع دارد و تماشای آن از نزدیک خالی از لطف نیست.

خانه اپرا

خانه اپرای ملی ارمنستان یا «تالار ملی اپرای ارمنستان و باله الکساندر اسپنداریان» یکی از آثار تاریخی ارزشمند ایروان است که حدود ۱۰۰ سال از ساخت آن می‌گذرد. این بنا نیز توسط معمار مشهور ارمنی الکساندر تامانیان طراحی شده و یکی از بزرگ‌ترین سالن‌های اپرای جهان را با ظرفیت ۱۴۰۰۰ نفر در خود جای داده است.

این سالن هنوز هم میزبان اجرای اپراها و رقص‌های باله متعدد است.

دریاچه سوان

دریاچه سوان بزرگ‌ترین دریاچه کشور ارمنستان و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی این کشور است که حدود ۱ ساعت تا ایروان فاصله دارد. این دریاچه بخش بزرگی از مساحت کشور ارمنستان را اشغال کرده و جاذبه‌های تاریخی متعددی مثل پارک ملی سوان، صومعه سواناوانک، قلعه آدزبرد و … در اطراف آن قرار دارند.

این دریاچه از سطح دریا حدود ۲۰۰۰ متر ارتفاع دارد و این موضوع باعث شده که در بیشتر اوقات سال آب و هوای مطبوعی داشته باشد. در این دریاچه می‌توانید تفریحات آبی مختلف مثل شنا، قایق سواری و کایت سرفینگ را امتحان کنید.

معبد گارنی

معبد گارنی بنایی است تاریخی که به دوران پیش از مسیحیت ارمنستان تعلق دارد. این بنا از یک سقف مثلثی شکل و چندین ستون تشکیل شده و به همین دلیل به معابد یونان باستان شبیه است.

فاصله معبد گارنی تا شهر ایروان حدود یک ساعت است و جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی دیگری مثل حمام‌های رومی قرن سوم و موزه تاریخ و فرهنگ گارنی هم در مجاورت آن قرار دارند.

این بنای تاریخی به دستور تیرداد یکم (پادشاه اشکانی ارمنستان) ساخته شده و تا مدت‌ها یکی از نمادهای تاریخ و فرهنگ ارمنستان بود.

صومعه گغارد

صومعه گغارد بنایی اعجاب‌انگیز و وهم‌آلود است که فاصله کمی با معبد گارنی دارد. این بنای تاریخی از دل کوه تراشیده شده و قدمت آن به قرن هفتم میلادی برمی‌گردد. نام این صومعه از نیزه‌ای که مسیح را کشته گرفته شده و این نیزه تا سال‌ها در صومعه گغارد نگه‌داری می‌شد.

بخش‌های داخلی این صومعه نورپردازی خاصی ندارد و به همین دلیل توصیه می‌کنیم که در طول روز از آن بازدید کنید.

سوغات و صنایع دستی

کارگاه فرشبافی و موزه فرش مگریان یکی از اماکنی است که با استفاده از ایروان کارت می‌توانید از آن رایگان بازدید کنید و برای خرید فرش ارمنی از این مجموعه نیز تخفیف می‌گیرید. فرش ارمنی مشهورترین سوغاتی ارمنستان و ایروان است که شباهت زیادی با فرش ایرانی دارد و به‌صورت دستباف تولید می‌شود.

به غیر از فرش ارمنی، می‌توانید زیورآلات ساخته شده از سنگ (خاچکار)، زیورآلات نقره، قهوه و شکلات ارمنی، نان گاتا و لباس محلی ارمنستان را به عنوان سوغاتی ایروان خریداری کنید.

غذاهای محلی ایروان

غذاهای محلی ایروان شباهت زیادی به غذاهای ایرانی دارند و به همین دلیل چندان از ذائقه ما دور نیستند. دلمه، انواع کباب، بورک و سوپ عدس و قارچ ارمنی از مشهورترین غذاهای محلی ایروان هستند که مشابه آن‌ها در رژیم غذایی ایرانی‌ها هم وجود دارد.

از دیگر غذاهای محلی مشهور ایروان می‌توان به ماهی کبابی، مانته (نوعی پیراشکی گوشت)، کوفته خام، پیلاف (غذایی شبیه رشته‌پلو) و خاش (کله‌پاچه) اشاره کرد.

مشهورترین رستوران‌های ایروان

همان‌طور که گفتیم صنعت توریسم منبع اصلی درآمد مردم ایروان است و به همین دلیل رستوران‌های مشهور متعددی در این شهر وجود دارند که در بیشتر روزهای سال برای مراجعه به آن‌ها در به رزرو نیاز دارید. رستوران دولماما (به معنای دلمه مامان) یکی از مشهورترین رستوران‌ های ایروان است که هم فضای داخلی دارد و هم در خیابان و حیاط از مهمانان خود پذیرایی می‌کند. انواع غذاهای محلی ایروان در منوی این رستوران وجود دارد.

از سایر رستوران‌های مشهور ایروان می‌توانیم به شرپ، لواش، چایهونا و اور ویلیج اشاره کنیم. بیشتر این رستوران‌ها غذاهای محلی کشور ارمنستان را سرو می‌کنند و اگر هوس فست‌فود کردید، می‌توانید به نمایندگی فست‌فودهای مشهوری مثل مک‌دونالد مراجعه کنید.

مهم‌ترین مراکز خرید

خیابان شمالی یکی از خیابان‌های مشهور ایروان است که به دلیل وجود هتل‌ها، رستوران‌ها، کافه‌ها و مراکز خرید بین نسل جوان ارمنی محبوبیت زیادی دارد. این خیابان به یکی از مهم‌ترین مراکز خرید ارمنستان یعنی خیابان تاشیر ختم می‌شود. بسیاری از برندهای مشهور جهان در خیابان شمالی و تاشیر نمایندگی دارند و علاوه بر آن، می‌توانید نمایندگی برندهای ارزان‌تر ترکی و ارمنی را نیز در این خیابان‌ها پیدا کنید.

از دیگر مراکز خرید مهم ایروان می‌توانیم به فهرست زیر اشاره کنیم:

• ایروان مال
• راشا مال
• بازار سنتی ورنیساژ
• دالما گاردن مال
• مولتی مجیک مال

اقامت در ایروان

برای اقامت در ایروان می‌توانید به هتل‌های پنج‌ستاره بین‌المللی و مشهور مثل رادیسون بلو یا هتل‌های پنج‌ستاره ارمنستان بروید. این هتل‌ها امکانات زیادی دارند و اقامت در برخی از آن‌ها باعث می‌شود دسترسی خوبی به مراکز دیدنی و خرید ارمنستان داشته باشید. با این حال هزینه اقامت در این هتل‌ها زیاد است و اگر می‌خواهید هزینه‌های سفر را کاهش دهید، پیشنهاد ما اجاره خانه و سوئیت در ایروان از سایت اتاقک است.

روش‌های دسترسی به ایروان

با استفاده از خودروی شخصی، هواپیما و اتوبوس می‌توانید خودتان را به ایروان برسانید. هواپیما سریع‌ترین و راحت‌ترین و البته گران‌ترین روش سفر به ایروان است که در مدت‌زمان یک ساعت و ۳۰ دقیقه شما را از شهری مثل تهران به ایروان می‌رساند. البته تعدادی از فرودگاه‌های بین‌المللی شهرهای مختلف ایران نیز به فرودگاه بین‌المللی زوارتنوس ایروان پروازهای روزانه دارند.

ارزان‌ترین و البته طولانی‌ترین راه هم اتوبوس است که با استفاده از آن در مدت‌زمان حدود ۱۷ ساعت از تهران به ایروان می‌رسید. اتوبوس‌های ایروان همگی VIP هستند و به صورت روزانه از پایانه‌های شهرهای بزرگی مثل تهران به پایتخت ارمنستان سفر می‌کنند.

برای سفر با خودروی شخصی به ایروان هم باید خودتان را به مرز نوردوز در استان آذربایجان شرقی برسانید و از آنجا راه خود را به این شهر ادامه دهید. پیش از سفر باید گواهینامه و پلاک بین‌المللی بگیرید.

نکاتی که لازم است در سفر به ایروان بدانید

هنگام سفر به ایروان، حواستان به نکات زیر باشد:

• به هیچ عنوان مدارک شناسایی و پاسپورت خود را در اختیار افراد غریبه و صاحبان اقامتگاه‌ها قرار ندهید.
• با وجود امنیت بالای ایروان، از پیاده‌روی شبانه در بخش‌های غیر توریستی و خلوت ایروان خودداری کنید.
• به اندازه خرج روزانه با خودتان پول نقد بردارید.
• همراه داشتن قرص‌های کدئین و مواد مخدر و روان‌گردان در ایروان ممنوع است و پلیس در صورت مشاهده با شما برخورد می‌کند.
• از دعوا و درگیری لفظی و فیزیکی با ارمنی‌ها و ایرانی‌ها خودداری کنید.
• برپایی چادر در سطح شهر و پارک‌های ایروان ممنوع است.
• انعام دادن در رستوران‌های ارمنستان اجباری است و هزینه آن در صورت‌حساب شما درج می‌شود.
• برای راحتی در پرداخت هزینه‌ها، حتماً پول‌های خود را به درام ارمنستان تغییر دهید.
• حتماً برای عبور از خیابان از خطوط عابر پیاده یا گذرگاه‌های مخصوص استفاده کنید.
• رعایت قوانین پوشش در کلیساهای این کشور اجباری است.

سخن آخر

ایروان یکی از ارزان‌ترین و نزدیک‌ترین مقاصد گردشگری خارجی است که می‌توانید بدون ویزا به آن سفر کنید. هزینه‌های سفر در این شهر نسبت به استانبول، دبی، تفلیس و سایر شهرهای این‌چنینی کمتر است. در این مقاله سعی کردیم که شما را با تاریخ، جاهای دیدنی، سیستم حمل و نقل عمومی، مراکز خرید، نحوه اقامت، رستوران‌های مشهور و نکات مهم سفر به ایروان آشنا کنیم تا از سفرتان به این شهر تاریخی و زیبا بیشتر لذت ببرید.

در پایان هم یادتان باشد که اتاقک مثل همیشه برای اجاره ویلا و سوئیت در ایروان هم در کنار شما است.

سؤالات متداول در مورد ایروان

کد سوالات متداول