آشنایی با خیابان مولوی تهران | خیابانی با حال و هوای قدیمی

خیابان‌های قدیمی تهران، هرکدام هویت و شخصیتی منحصربه‌فرد دارند. داستان شکل‌گیری آن‌ها با وقایع گوناگونی گره خورده است. برخی هنوز به‌همان حال و هوای قدیم مانده‌اند و می‌توانند برای آن‌هایی که کنجکاو هستند، دیدنی‌ها و شنیدنی‌های جالبی را رو کنند. یکی از این خیابان‌های قدیمی پایتخت، خیابان مولوی است. راسته‌ای که با چند خیابان و محله مهم تقاطع دارد و در آن می‌توان جاذبه‌ها و دیدنی‌های بسیاری را پیدا کرد. علاوه بر این، سال‌ها پیش یک کشف باستان‌شناسی در خیابان مولوی توانست پیشینه تهران را تا ۷ هزار سال پیش عقب ببرد. در این مقاله از اتاقک برایتان از این خیابان و دیدنی‌های مهم آن بیشتر گفته‌ایم.

تاریخچه خیابان مولوی

داستان خیابان مولوی از دوره قاجار و حکومت ناصرالدین‌شاه آغاز می‌شود. در این زمان شاه قاجار تصمیم می‌گیرد شهر را توسعه بدهد. پس باروهای دوره‌ صفوی را خراب کرده و ۱۲ دروازه را برای تهران درنظر می‌گیرد. کم‌کم خیابان‌هایی متولد می‌شوند که یکی از آن‌ها اسمال یا اسماعیل بزاز بود. پس از توسعه این خیابان محله‌های دیگری از جمله خانی‌آباد، مختاری و هرندی نیز در همان حوالی اضافه شدند. با این تغییرات جایگاه دروازه‌ها و خندق‌های تهران هم تغییر کرد و این شهر سر و شکل دیگری گرفت.

با روی کار آمدن حکومت پهلوی، رضاشاه تغییرات دیگری به این محله‌ها داد که از جمله آن‌ها تغییر نام خیابان اسمال بزار به مولوی بود. بعد هم حصارهای دوره قاجاری تغییر کردند و محله مولوی با ورودی‌ها و تقاطع‌هایی شکل گرفت تا از آن زمان به امروز، یکی از مناطق پررفت‌وآمد و تجاری تهران باشد.

برای اجاره روزانه خانه در تهران می‌توانید از سایت اتاقک کمک بگیرید.

اجاره روزانه خانه تهران با قیمت مناسب

• ۵۰ هزار تومان تخفیف
• مخصوص کاربران بلاگ
• کد : OTGBLG50

همین الان رزرو کن!

خیابان مولوی کجاست؟

اگر امروزه بخواهید به خیابان مولوی بروید با یک خیابان که تقریبا ۳.۷ کیلومتر طول دارد، مواجه خواهید شد. از نظر تقسیم‌بندی شهری، خیابان مولوی در دو منطقه ۱۱ و ۱۲ قرار گرفته است. ضمنا این خیابان در طرح ترافیک نیز هست. برای پیدا کردن این خیابان باید به ضلع جنوبی بازار بزرگ تهران بروید. یا اینکه مسیرتان را از میدان قیام در شرق آغاز کنید تا در نهایت به میدان گمرک در غرب برسید. این‌گونه می‌توانید تمام خیابان مولوی را ببینید.

چگونه به خیابان مولوی برویم؟

برای دیدن خیابان مولوی و خرید کردن در آن می‌توانید از مترو و بی‌آرتی استفاده کنید.

اگر با مترو راحت هستید، خط ۱، خط ۳ و خط ۷ در خیابان مولوی ایستگاه دارند. خط ۷ مترو در سراسر خیابان مولوی با چند ایستگاه برای دسترسی راحت‌تر در خدمت شماست. دو خط دیگر نیز هر کدام یک ایستگاه در خود خیابان مولوی دارند.

اگر با بی‌آر‌تی را دوست دارید به این مکان بروید، می‌توانید خط ۲ را سوار شوید. این خط در امتداد خیابان مولوی است و چند ایستگاه در سراسر خیابان دارد. در خط ۷ بی‌آرتی نیز از ایستگاه  تقاطع ولیعصر با مولوی می‎توانید وارد این خیابان شوید.

در خیابان مولوی چه می‌فروشند؟

مولوی از شلوغ‌ترین خیابان‌های تهران است. وجود کاسب‌های قدیمی، نزدیکی به بازار تهران و وجود مراکز خرید متعدد، از خیابان مولوی، بازاری پر از کالا ساخته است. این‌جا می‌توانید انواع پارچه و پرده، موتورسیکلت و لوازم جانبی آن، مواد غذایی، لوازم و ظروف پلاستیکی، سیگار و … را پیدا کنید. قیمت بیشتر کالاها در مولوی پایین‌تر از قسمت‌های دیگر شهر است و درنتیجه مردم بسیاری برای خرید به سمت مولوی می‌آیند.

دیدنی‌های خیابان مولوی

خیابانی که از دوره قاجار شکل گرفته و روزی از معدود خیابان‌های این شهر بوده، بی‌شک دیدنی‌های عجیبی را برایتان خواهد داشت. در این‌جا به برخی از جاهای دیدنی تهران در نزدیکی خیابان مولوی اشاره کرده‌ایم:

آرامگاه سرقبر آقا، مزار امام جمعه

در ضلع جنوبی چهارراه مولوی گنبد آبی رنگ رفیعی را خواهید دید که نمای آن توانسته از توسعه شهری و ساختمان‌های بلند، جان سالم به در ببرد. این بقعه برای دوره قاجار است و برای فردی به نام میرزا ابوالقاسم تهرانی که سال‌ها امام جمعه تهران بود، ساخته شد. در آن دوران این آرامگاه میان باغی بزرگ بوده است. حالا از آن باغ  تنها چند درخت باقی مانده است.

کاروانسرای خانات، هتل قاجاری

در شمال میدان شوش و جنوب چهارراه مولوی می‌توانید بزرگ‌ترین کاروانسرای درون شهری پایتخت را ببینید. این کاروانسرا حدود سال ۱۳۰۰ ساخته شده و در آن حدود ۷۰ حجره و چند بازارچه وجود دارد. کاروانسرای خانات تا سال‌ها متروکه بود. اما حدود یک دهه است که از آن برای لوکیشن فیلم‌ها و به عنوان رستوران استفاده می‌شود.

کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس

در بازار حضرتی، کوچه ارامنه واقع در خیابان مولوی، می‌توانید یکی از کلیساهای قدیمی ایران را ببینید. بنای این کلیسا به دوره زندیه می‌رسد و احتمالا به دست ارمنی‌هایی که از رفتارهای بد نادرشاه افشار به ستوه آمده بودند، ساخته شده است. این بنا اولین کلیسای ارمنی‌ها در تهران بوده و علاوه بر قدمت تاریخی از نظر مذهبی هم بسیار مورد توجه آن‌ها است.

کلیسا در مجموع یک طبقه است. در ساخت آن مدل معماری کلیساهای اصفهان را درنظر گرفته‌اند و محراب کلیسا، تداعی کننده کلیساها در محله جلفا است. در سال ۱۳۴۸ طی یک مرمت مشخص شد زیر گچ دیوارها، نقاشی‌هایی نفیس پنهان شده است. احتمال می‌رود این نقاشی‌ها متعلق به ناقاش هوناتان باشد. یک هنرمند ارمنی که بنیان‌گذار سلسله هوناتان در دوره صفویه بوده است.

در حیاط این کلیسا نیز چند مقبره کهن به‌چشم می‌خورد که هرکدام متعلق به افرادی مهم در زمان خود بوده‌اند. لیست این افراد به شرح زیر است:

• چارلز آلیسون وزیرمختار انگلستان در ایران
• ویلیام گِلن کشیش، معلم الهیات اهل بریتانیا، مترجم تورات و انجیل از زبان عبری به زبان فارسی
• هنری لیندس، افسر آموزش سربازان ارتش ایران، (درگذشته ۱۹ فوریه ۱۸۵۱ میلادی)
• زاتی، مهندس و معلم ریاضیات مدرسه دارالفنون اهل اتریش (درگذشته ۱۸۵۴ میلادی)
• دیپلمات‌های روس کشته شده در واقعه باغ ایلچی (سنگ قبر در بازسازی از بین رفت)
• اسکندر میرزا گرجی، پسر ایراکلی دوم و برادر گئورگی دوازدهم آخرین پادشاه کارتلی- کاختی
• چارلز اسکات عضو هیئت اعزامی انگلستان و فرزند والتر اسکات نویسنده و شاعر معروف
• داوید مگردچیان داویدیانس، معروف به حکیم داودخان پزشک مخصوص فتحعلی شاه قاجار (درگذشته ۱۸۵۲ میلادی)
• گریگوریان خان، پادشاه زادهٔ اهل کشور هندوستان

باغ و خانه ایلچی، قتلگاه روس‌ها

الکساندر گریبایدوف، دیپلمات و نمایشنامه‌نویس روس بود که به دستور تزار روس برای انجام مفاد عهدنامه ننگین ترکمن‌چای به ایران آمد. این عهدنامه در زمستان سال ۱۲۰۶ امضا و به سبب آن بخش‌های زیادی از خاک ایران جدا شد. پس از آن الکساندر گریبایدوف در ایران ماند تا مطمئن شود تمام مفاد عهدنامه به‌درستی انجام شده است. او در این بین فهمید که تعدادی زن گرجی در خانه رجال ایرانی هستند. پس خواست که آن‌ها نیز طبق مفاد عهدنامه استرداد شده و از ایران خارج شوند.

اما فتحعلی‌شاه به او گفت این زنان همسر ایرانی‌ها شده‌اند. حتی برخی دین خود را تغییر داده‌اند و فرزند نیز دارند. عدم پذیرش این موضوع از سمت الکساندر گریبایدوف و پافشاری روی استرداد زنان، باعث خشم مردم و حمله آن‌ها به خانه و باغ ایلچی شد. در نهایت مردم وارد خانه شدند و الکساندر گریبایدوف را همراه با ۱۱ نفر دیگر به قتل رساند. مزار این افراد در کلیسای طاطاووس بوده اما سنگ قبر آن‌ها در مرمت‌ها از بین رفته است.

بازار حضرتی، از دوره تیموری تا بازار آجیل

از بازارهای قدیمی تهران که در زمان صفویه یکی از دروازه‌های این شهر نیز بوده، بازار حضرتی است. داخل این بازار که درب آن در خیابان مولوی است، انواع اسباب‌بازی، دخانیات، آجیل و دیگر مواد غذایی به فروش می‌رسد. کاوش‌های اخیر نشان می‌دهد قدمت این بازارچه احتمالا به دوره تیموری می‌رسد و شاید داستان‌های عجیبی در جای‌جای آن پنهان باشد.

میدان تره‌بار امین‌السلطان، خانه قدیم میوه و سبزی‌ها

از دوره قاجار، میدان تره‌بار امین‌السلطان برای خرید انواع میوه و سبزی مورد توجه بوده است. این میدان توسط ابراهیم خان امین‌السلطان که از افراد گرجی در دوره ناصرالدین‌شاه بود، ساخته شد. تا مدت‌ها تمام هیزم‌ها، زغال و خوار و بار مورد نیاز مردم تهران به این میدان وارد و بعد به محله‌های دیگر فرستاده می‌شد. بیشتر تاجرانی که با شتر و قاطر به این‌جا بار می‌آورند؛ در کاروانسرای خانات استراحت می‌کردند و بعد وسایل خود را به مناطق دیگر می‌بردند.

موقوفات معیرالممالک، یادگار مرد طلایی

معیرالممالک در دوره قاجار مسئول ضرب سکه بود. او تعیین می‌کرد سکه با چه عیاری ضرب شود و بسیاری کارکنان مستقیم و غیرمستقیم ضراب‌خانه، زیرنظر او کار می‌کردند. معیرالممالک اصالتا اهل بسطام بود و از او موقوفاتی از جمله مسجد، آب‌انبار و مدرسه در تهران به‌جا مانده است که در حوالی خیابان مولوی می‌توانید آن‌ها را ببینید.

رستوران وکیل‌التجار، مهمانی به صرف تاریخ

کمی بالاتر از خیابان مولوی و در ضلع شمال‌غربی میدان محمدیه یکی از رستوران‌های خاص تهران به اسم وکیل‌التجار را خواهید دید. بنای ساختمان درواقع یک خانه قدیمی با بیش از ۹۰ سال قدمت است که برای تغییر کاربری، مرمت و بازسازی شده است. این رستوران انواع غذاها و نوشیدنی‌های ایرانی را در فضایی زیبا سرو می‌کند.

هفت هزار سال تمدن زیر پای مولوی

داستان شگفتی‌های خیابان مولوی در این‌جا تمام نمی‌شود. چرا که حدود ده سال پیش طی عملیات عمرانی اسکلتی ۷ هزارساله همراه با سفالینه‌هایی از زیر خیابان مولوی پیدا شد! این استخوان‌ها برای زنی میان‌سال بود. این اسکلت خیلی اتفاقی توسط یک دانشجوی جوان باستان‌شناسی به‌اسم مهسا وهابی پیدا شد. او ابتدا سفال‌ها را دید و پس از اطلاع دادن، کمک کرد تا اسکلت نیز پیدا شود. وجود اسکلت نشان داد که تاریخ تهران می‌تواند تا کجا باشد.

این کشف گمانه‌های پیشین که مربوط به اسکلتی سه هزار ساله در منطقه قیطریه بود را تغییر داد. با اینکه اکتشاف اسکلت بسیار مهم بود اما متاسفانه آن منطقه مورد کاووش‌های بیشتر قرار نگرفت و حالا نمی‌دانیم آن‌جا که حالا یک پارکینگ است، باز هم اسکلت و آثاری وجود دارد یا این زن رهگذری بوده که از بد روزگار در این حوالی فوت و به خاک سپرده شده است.

سخن آخر

در این مقاله از خیابان مولوی تهران که یکی از قدیمی‌ترین گذرگاه‌ها است، برایتان گفتیم. در این خیابان چند اثر مهم مربوط به دوره قاجار هنوز قابل مشاهده است. دیدنی‌هایی که می‌تواند تاریخ پایتخت به خصوص در دوره قاجار را به گونه‌ای نو روایت کند. اگر قصد سفر به تهران را دارید و می‌خواهید خیابان مولوی را ببینید یا از آن خرید کنید، اتاقک با امکان اجاره سوئیت و ویلا همراه شماست. با اتاقک سریع و آسان، با بهترین قیمت و خدمات از سفرتان به تهران لذت ببرید.

سوالات متداول