وقتی صحبت از کویرنوردی میشود، بیشتر گردشگران به سراغ کویر مصر و مرنجاب و شهداد و کلوت می‌روند، اما چه چیزی باعث شده سر کویر ابوزیدآباد بی‌کلاه بماند؟ امکانات کویر ابوزیدآباد چیزی از دیگر کویرهای معروف ایران کم ندارد و حتی پر از جاذبه‌های دیدنی و تفریحات متنوع است. اگر می‌خواهید این بار به جای طبیعت سرسبز شمال و دریاهای بی‌کران خلیج فارس، به منطقهای متفاوت با سکوتی عمیق سفر کنید و تپه‌های شنی داغ را زیر پاهای خود حس کنید، بیایید با ابوزیدآباد بیشتر آشنا شویم.
روستای ابوزیدآباد کجاست؟
روستای ابوزیدآباد در استان اصفهان و در نزدیکی و شمال شرق کاشان قرار گرفته است. فاصله کاشان تا کویر ابوزیدآباد ۳۸ کیلومتر است و به دلیل دسترسی راحتی که از شهرهای تهران، اصفهان، کاشان و اراک دارد، به یکی از مقاصد گردشگری محبوب مسافران تبدیل شده است؛ فاصله قم تا ابوزیدآباد نیز ۱۴۴ کیلومتر است. قدمت زیاد این منطقه باعث شده آثار تاریخی فراوانی را در خود جای دهد و همچنین به پایتخت گویش‌های کهن ایران تبدیل شود. ابوزیدآباد مقصد مناسبی برای یک سفر دنج و آرام است.
تاریخچه ابوزیدآباد
در گویش محلی نام کویر ابوزیدآباد را با عنوان بیزُوُی می‌شناسند. بسیاری از گویش‌های کهن ایران از گذشته تا به امروز در این منطقه حفظ شده است و به همین دلیل این منطقه را پایتخت گویش‌های کهن ایران می‌خوانند. آنچه که درباره این منطقه عجیب به نظر می‌رسد این است که علی‌رغم سابقه تاریخی و قدمت بسیار طولانی این منطقه و همچنین وجود اندیشمندان زیاد، هیچگونه یادداشت یا اثر علمی به جا نمانده است. این احتمال وجود دارد که این آثار و یادداشت‌ها در طول زمان و بر اثر بلایای طبیعی مانند زلزله و یا حمله وحشیانه دشمن، از بین رفته باشند. طبق تحقیقات انجام شده بر قدمت روستای ابوزیدآباد، گفته میشود ساکنان اولیه آن زرتشتی بوده‌اند و قبرهای تاریخی این منطقه نشان می‌دهد غیرمسلمانان زیادی در این منطقه زندگی می‌کردند. به گفته برخی افراد، شخصی به نام ابوزید، موسس این شهر بوده و به همین دلیل نام این منطقه را ابوزیدآباد نهاده‌اند.
فرهنگ و آداب و رسوم مردم ابوزیدآباد
ابوزیدآباد روستایی کهن است که فرهنگ و گویش خود را از زمان‌های بسیار قدیم تا به امروز حفظ کرده است، آداب و رسوم رایج بین مردم ابوزیدآباد نیز از این قاعده مستثنی نیست و به زمان‌های بسیار دور برمی‌گردد. ممکن است آشنایی با این آداب و رسوم برایتان جالب باشد:
- آب‌شنجان (اوشنجو): این آداب زیبا ریشه در باورهای ایرانیان پیش از اسلام و آیین زرتشت دارد. طبق این آداب هر بامداد مادران و دختران چادر به کمر بسته و کف خاکی و آجرهای حیاط خانه‌‌ی کهن خود و همچنین کوچه‌ها را با استفاده از آفتابه‌های مسی و جاروهای بلند فراشی، آب‌فشانی می‌کردند. پس از آن که بوی خوش کاهگل‌های آب‌خورده فضا را برای ساکنان و رهگذران معطر می‌کرد، برگزارکنندگان اسپند دود می‌کردند و سلامی گرم و بلند به رهگذران می‌دادند. رهگذران نیز با گفتن صبح بخیر، به آنان قوت می‌بخشیدند.
- شِوخونی (سحرخوانی): آداب سحرخوانی یکی از آداب کهن در فرهنگ ابوزیدآباد است که در ماه رمضان برگزار میشود. طبق این آداب، فردی که به آن چاووش‌خوان می‌گفتند، ساعتی مانده به سحر دعا و اشعار زیبایی می‌خواند و سکوت سنگین روستا را از بین می‌برد. اهل آبادی با شنیدن این صدا برای خوردن سحری و خواندن نماز بیدار می‌شدند. متاسفانه متن این شعر و دعا به دست ما نرسیده است. جالب است بدانید در این آداب طبلی از جنس پوست آهو یا گوسفند نیز نواخته می‌شد. حال تصور کنید بیدار شدن با صدای طبل و آواز زنده کجا و سحرخوانی رادیویی کجا!
- آیین هاها: این آیین در گذشته در محله‌ها و با حضور جوانان انجام می‌شد، اما امروزه در محله‌های بسیار قدیمی توسط کودکان ده اجرا میشود. این آیین نیز مربوط به ماه رمضان است و طبق آن بعد از افطار گروهی به در خانه‌ها رفته و شعری را می‌خوانند. پس از پایان شعر، صاحب خانه به آنها هدیه‌ای پیشکش می‌کند که امروزه بیشتر به صورت وجه نقد است. این رسم تا شب پانزدهم ماه رمضان ادامه دارد و در شب پانزدهم جذاب‌تر و پرشورتر برگزار میشود.
- نخل‌برداری و توغ‌برداری: مراسم نخل‌برداری و توغ‌برداری در ۲۱ ماه رمضان و شهادت حضرت علی برگزار میشود. در این مراسم مردم سوگوار اول صبح در حسینیه ده جمع می‌شوند و عزاداری می‌کنند و پس از آن از حسینیه به سمت میدان توغ‌ها را پیشاپیش نخل حرکت می‌دهند، سپس به دو گروه تقسیم می‌شوند و این شعر را می‌خوانند « کشته شد شیر خدا، آه و واویلا یعنی علی مرتضی، آه و واویلا»این مراسم شباهت زیادی به مراسم عاشورای حسینی دارد.
روستاها و محله‌های ابوزیدآباد
ابوزیدآباد در گذشته از توابع بخش مرکزی کاشان بوده ولی از سال ۱۳۷۷ از این شهرستان جدا شده و در تابعیت آران و بیدگل قرار گرفته است. ابوزیدآباد از هشت محله به نام‌های سحرگاه، پشت‌ده، توی‌ده، دولت‌آباد، سادات، حسین‌آباد، ولی عصر و جانثاران تشکیل شده است. این منطقه مرکب از ۱۱ روستای مسکونی به نام‌های ابوزیدآباد، شهریاری، حسین‌آباد، کاغذی، فخره، قاسم‌آباد، امین‌آباد، محمدآباد، یَزدلان، علی‌آباد، ریجَن و و نیز دو روستای متروکه به نام گز و محمد آباد بالا است.
اقتصاد ابوزیدآباد
اهالی روستای ابوزیدآباد بیشتر به شغل‌های دامپروری، کشاورزی، باغداری و قالیبافی مشغول هستند. مزارع کشاورزی قابل بهره‌برداری وابسته به این منطقه جمعا ۲۵۹ هکتار هستند و در آنها محصولاتی مانند گندم، جو، یونجه، ذرت، پیاز، پنبه، چغندر و تنباکو پرورش می‌یابند. وجود تاکستان‌ها و باغ‌های انار، سیب، آلوچه و انجیر در ابوزیدآباد نشان دهنده رونق باغداری در این منطقه هستند. دامپروری و پرورش دام‌هایی مانند بزغاله، گوسفند، بره، گاو و گوساله نیز در این منطقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. قالیبافی سنتی در این روستا پیشینه‌ای طولانی دارد و کمتر خانه‌ای پیدا میشود که در آن مکانی را به قالیبافی تخصیص نداده باشند. مواد اولیه و طرح‌های قالیچه و پشتی از کاشان فراهم و در ابوزیدآباد بافته میشود.
آب و هوای ابوزیدآباد
ابوزیدآباد یک منطقه کویری است و همانطور که انتظار می‌رود مانند دیگر نقاط کویری ایران آب و هوای گرم و خشکی دارد؛ و البته این گرما در روزهای تابستان به اوج خود می‌رسد و به عبارتی خرماپزان است! در فصلهای سرد مانند پاییز و زمستان دمای منطقه کمی کاهش پیدا می‌کند. از روزهای گرم کویر در تمامی روزهای سال نمی‌توان غافل شد، اما بهتر است بدانید اختلاف دمای شب و روز در این منطقه زیاد است و ممکن است در سفر خود برخلاف روزهای داغ، شب‌های سردی را تجربه کنید.
بهترین زمان سفر به ابوزیدآباد
اگر در مناطقی با آب و هوای معتدل یا سرد زندگی می‌کنید، احتمالا تحمل گرمای کویری در روزهای داغ تابستان برای شما غیرقابل تحمل خواهد بود. نیمه سرد سال یعنی فصلهای پاییز و زمستان، بهترین زمان سفر به ابوزیدآباد هستند. اگر با آب و هوای گرم سازگار هستید می‌توانید در روزهای اول بهار نیز به این منطقه سفر کنید، اما به طور کلی فکر سفر به این منطقه در فصل تابستان را از سرتان بیرون کنید. اگر کمپ کویری ابوزیدآباد جزو برنامه‌های سفر شماست، فصلهای پاییز و زمستان مناسب‌ترین زمان هستند.
جاهای دیدنی ابوزیدآباد
سفر به کویر ابوزیدآباد به دلیل آرامش و سکوت عجیبی که دارد می‌تواند اوقاتی خاص و به یادماندنی برایتان رقم بزند، حس و حال عجیبی که ممکن است تا به حال در زندگی خود تجربه نکرده باشید. جاهای دیدنی طبیعی و آثار تاریخی هزارساله‌ی این منطقه چشم هر مسافری را به خود جلب می‌کنند. این بار به جای سفر به جنگل و دریا، کوله بار خود را برای بازدید از کویری آرام و ساکت و چشم‌اندازهایی طلایی ببندید و قدم زدن در شنزارهای داغ و روان را تجربه کنید. در سفر خود حتما از جاهای دیدنی ابوزیدآباد که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم، دیدن کنید.
سیازگه
سیازگه، کویر ابوزیدآباد است که سکوت حاکم بر تپه‌های طلایی آن حس و حالی باورنکردنی برایتان رقم می‌زند. در کویر سیازگه می‌توانید رقص شن‌ها بر روی تپه‌ها، چشم‌اندازهای مسحورکننده و مسابقات شترسواری را از نزدیک مشاهده کنید. نکته جالب اینجاست که این کویر از دور به رنگ سیاه دیده میشود و به همین دلیل نام آن را سیازگه یعنی ریگ سیاه گذاشته‌اند. هنگام بازدید از این کویر کفش‌های خود را دربیاورید، پابرهنه بر روی شنزارها قدم بزنید و از گرمایی که در کف پای خود حس می‌کنید لذت ببرید. این کویر مکان مناسبی برای شب‌نشینی‌های کویری و تماشای ستارگان آسمان است.
شهر زیرزمینی نوش آباد
شهر زیرزمینی نوش آباد مکانی فوق‌العاده برای علاقه‌مندان به آثار تاریخی و باستانی است. معماری خاص و شگفت‌انگیز این شهر زیرزمینی به گونه‌ای است که با تماشای آن شگفت زده می‌شوید و به هوش و خلاقیت مردمان گذشته پی می‌برید. این شهر زیرزمینی بنایی مرموز و معمایی است که عمق آن به ۱۸ متر زیر زمین می‌رسد، به همین دلیل یک مکان مناسب برای ماجراجویان است. این گنج تاریخی را مجموعه‌ای از کانال‌ها، راهروها، اتاق‌ها و … تشکیل داده‌اند.
قلعه کرشاهی
یکی از دلایلی که گردشگران زیادی به ابوزیدآباد سفر می‌کنند، قلعه کرشاهی است. جالب است بدانید این قلعه زیبا با شن ساخته شده و در برابر حمله‌ی مغولان مقاومت نشان داده و به نسل امروز به ارث رسیده است. ورودی‌ها و اتاق‌های تابستانی و زمستانی این قلعه، از قسمت‌های جذاب و دیدنی آن هستند. قلعه کرشاهی یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های ابوزیدآباد است که پیشنهاد می‌کنیم حتما از آن دیدن کنید.
منطقه چاه عروس
چاه عروس منطقهای بکر با تپه‌های ماسه‌ای پی‌در‌پی است که اگر در آن گودالی بکنید، به آب شیرین می‌رسید. شاید برایتان این سوال پیش بیاید که چرا نام این منطقه چاه عروس است؟ دلیل جالبی برای این سوال وجود دارد. در گذشته یکی از دختران ساکن این منطقه دو خواستگار داشته که یکی از خواستگارها می‌گوید هرکدام از ما در این مکان چاهی بکنیم و به آب شیرین برسیم، با این دختر ازدواج می‌کنیم. این اتفاق باعث شد این منطقه از آن پس با نام چاه عروس شناخته شود.
کوه یخاب
کوه یخاب در شمال قلعه کرشاهی قرار دارد، بنابراین هنگام بازدید از قلعه کرشاهی، می‌توانید از کوه یخاب نیز دیدن کنید. این کوه ارتفاعی به طول ۱۸۰۰ متر دارد و یکی از جاذبه‌های دیدنی ابوزیدآباد به حساب می‌آید. اگر به کوهنوردی علاقه دارید، صعود از این کوه می‌تواند لحظاتی به یادماندنی برایتان رقم بزند. منطقه کوه یخاب شامل دشت، کویر، بیابان، تپه‌های ماهوری و منابع آب فراوان است و محل زندگی بسیاری از جانوران مانند گربه وحشی، سیاه گوش، یوزپلنگ و پرندگان شکاری است.
کاروانسرای ابوزیدآباد
کاروانسرای ابوزیدآباد کاروانسرایی بسیار قدیمی با قدمت ۴۰۰ ساله است که در زمان‌های گذشته نیز محل استراحت کاروان‌ها و مرکب‌های مردم بوده است. این کاروانسرا در دوران صفوی ساخته شده و به همین دلیل نام آن در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. معماری منحصربه‌فرد و ویژگی‌های خاص این بنا، باعث محبوبیت زیاد آن در بین مسافران و گردشگران شده، به همین دلیل بیشتر مسافران این مکان را برای اقامت خود در ابوزیدآباد انتخاب می‌کنند. این کاروانسرا با نام‌های متفاوتی چون کاروانسرای صفوی، عباسی و هتل ابروز نیز شناخته شده است.
برای آشنایی بیشتر مقاله جاهای دیدنی ابوزیدآباد را مطالعه کنید.
سوغات و صنایع دستی ابوزیدآباد
در طول سفر به خود به ابوزیدآباد، پیشنهاد می‌کنیم حتما خوراکی‌های خوشمزه و شیرین این منطقه را نوش جان کنید و لذت چشیدن طعم آنها را به عنوان سوغات به عزیزان خود بدهید. ابوزیدآباد به دلیل نزدیکی با شهر کاشان، گلاب و عرقی‌جات مرغوبی دارد که می‌توانید آنها را علاوه بر سوغاتی، برای مصرف خودتان نیز تهیه کنید. رونق قالیبافی در این منطقه، باعث رواج بافت قالیچه و روپشتی‌هایی با طرح‌های جذاب و مواد اولیه مرغوب شده است که این مواد اولیه از کاشان وارد منطقه ابوزیدآباد می‌شوند. زیلوبافی از دیگر صنایع دستی این منطقه است. زیلو، زیراندازی است که به دلیل بافته شدن با پنبه و خواص خنک‌کنندگی آن، در مناطق کویری کاربردی است.
غذاهای محلی ابوزیدآباد
حتما شما هم تا به حال ضرب‌المثل «کاچی بهتر از هیچی» را شنیده‌اید، اما کاچی را با کاچی قورمه اشتباه نگیرید! کاچی قورمه غذای محلی ابوزیدآباد است که به نام این روستا نیز ثبت شده است. مواد اولیه و طرز پخت کاچی قورمه ابوزیدآباد با دیگر نقاط ایران متفاوت است و از آرد گندم یا ذرت، کشک سابیده شده و قورمه برای پخت آن استفاده میشود. پیشنهاد می‌کنیم در سفر خود به ابوزیدآباد حتما این غذا را امتحان کنید، زیرا در هیچ کجای دیگر جهان نمی‌توانید کاچی قورمه را با این مزه و طرز پخت پیدا کنید. از دیگر غذاهای محلی خوشمزه این منطقه، این غذاها هستند:
- کوفته آب سماق
- نخودآله
- کله جوش
- قورمه گوشت
- گوشت لوبیا
برای آشنایی بیشتر مقاله سوغات و صنایع دستی ابوزیدآباد را مطالعه کنید.
رستوران‌های ابوزیدآباد
پس از کویرنوردی و شن‌بازی در دل کویر و بیابان‌های طلایی ابوزیدآباد، احتمالا می‌خواهید خودتان را به صرف یک وعده غذایی خوشمزه و خوش طعم میهمان کنید. در این قسمت از مقاله، بهترین رستوران‌های منطقه ابوزیدآباد را به همراه آدرس به شما معرفی می‌کنیم تا پس از گشت و گزار خود، یک غذای به یادماندنی به همراه عزیزانتان نوش جان کنید.
رستوران سنتی کاروانسرای ابوزیدآباد
کاروانسرای باشکوه و تاریخی ابوزیدآباد، رستورانی با معماری منحصربه‌فرد برای خدمت‌رسانی به مسافران در نظر گرفته است که با تزیینات فضای داخلی خود شما را به روزگاران دور می‌برد. این رستوران سنتی با حال و هوای قدیمی و غذاهای محلی خود خستگی سفر را از تنتان بیرون می‌کند. غذاهای محلی که در رستوران کاروانسرای ابوزیدآباد سرو می‌شوند شامل کشک بادمجان، کله جوش، دیزی، انواع کباب و خورشت هستند. مواد اولیه این غذاها به صورت روزانه تهیه می‌شوند، به همین دلیل غذاها عطر و طعمی عالی دارند. در این رستوران می‌توانید در کنار غذای اصلی خود انواع دورچین محلی مانند ماست، ترشی، سبزی و نان محلی سفارش دهید. در این رستوران دو وعده ناهار و شام سرو میشود.
آدرس رستوران کاروانسرای ابوزیدآباد: ابوزیدآباد، بلوار صفوی، کاروانسرای شاه عباسی ابوزیدآباد
شماره تماس: ۰۳۱ ۵۴۲۵۶۳۸۰
رستوران علمدار
اگر طرفدار پر و پا قرص کباب هستید، یک راست به سمت رستوران علمدار بروید، چرا که انواع جوجه، کباب کوبیده، کباب نگینی و … با کیفیت بسیار بالا در این رستوران سرو میشود که می‌توانید از طعم آن لذت ببرید. این رستوران غذای بیرون‌بر نیز در اختیار شما قرار می‌دهد که می‌توانید با شماره آن تماس گرفته و غذای خود را سفارش دهید.
آدرس رستوران علمدار: ابوزیدآباد، بولوار ورودی شهر، جنب میدان امام حسین
شماره تماس: ۰۳۱۵۴۲۵۶۰۷۷
مجموعه رستورانی آتایار
این مجموعه رستورانی در اقامتگاه آتایار قرار گرفته است. فضای سنتی و معماری ایرانی این مجموعه رستورانی نزد بسیاری از مسافران و گردشگران از محبوبیت بالایی برخوردار است. اگر به دنبال یک اقامتگاه بومگردی با فضای سنتی هستید، می‌توانید علاوه بر رزرو این اقامتگاه، وعده‌های غذایی خود را در همین مکان میل کنید.
آدرس مجموعه رستورانی آتایار: ابوزیدآباد، میدان امام حسین، روبروی بانک ملی
شماره تماس: ۰۹۱۳۲۶۱۹۲۶۴
اقامت در ابوزیدآباد
اگر به قصد کمپینگ به منطقه ابوزیدآباد سفر می‌کنید، بهتر است با تجهیزات کامل و شخصی با تجربه به عنوان راهنما سفر کنید. اقامت و کمپینگ در میان تپه‌های شنی سرشار از آرامش و سکوت، می‌تواند سفری خاطره‌انگیز برایتان رقم بزند. اگر قصد کمپینگ ندارید، کاروانسرا و اقامتگاه‌های بومگردی در این منطقه نیز پذیرای شما هستند که سفری بدون دغدغه برای شما فراهم می‌کنند. یکی از گزینه‌های اقامت در کویر ابوزیدآباد، رزرو کاروانسرای صفوی است که نزدیک به ۴۰۰ سال پذیرای مسافران و گردشگران بوده است. همچنین می‌توانید برای یک تجربه راحت از اجاره سوئیت و اقامتگاه به سایت اتاقک مراجعه کنید.
راه‌های دسترسی به ابوزیدآباد
دسترسی خوب و راحت به شهرهای مهم اطراف و همچنین فاصله نسبتا نزدیک ابوزیدآباد با تهران، اراک، کاشان و اصفهان، باعث شده بسیاری از مسافران این منطقه را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب کنند. مسافرانی که قصد سفر به کویر ابوزیدآباد با ماشین را دارند، به راحتی می‌توانند با استفاده از موقعیت ابوزیدآباد روی نقشه و همچنین تابلوهای راهنما، خود را به این منطقه برسانند. فاصله تهران تا کویر ابوزیدآباد حدود ۲۷۰ کیلومتر است و یک سفر سه یا چهار ساعته محسوب میشود. کافی‌است از اتوبان تهران-قم حرکت کرده تا به کاشان برسید، سپس به راحتی با استفاده از تابلوهای راهنما خودتان را به ابوزیدآباد برسانید.
نکاتی که در سفر به ابوزیدآباد لازم است بدانید
با توجه به کویری بودن منطقه ابوزیدآباد، بهتر است گول روزهای گرم و آفتابی آن را نخورید و حتما برای شب‌های سرد آن لباس گرم به همراه داشته باشید. به طور کلی همراه داشتن تجهیزات کامل برای سفر به یک منطقه کویری ضروری است، به همین دلیل در این قسمت از مقاله لیستی از تجهیزات موردنیاز برای سفر به این منطقه کویری آماده کردیم که ممکن است در طول سفر خود به آنها نیاز داشته باشید:
- کفش مناسب پیاده‌روی (ترجیحا ساق بلند که پایتان پیچ نخورد)
- کلاه آفتاب‌گیر
- عینک آفتابی
- ضدآفتاب مناسب
- قطب‌نما
- کوله‌پشتی مناسب
- بادگیر
- فندک
- لوازم کمک‌های اولیه
- پاور بانک
- پتو مسافرتی
- کیسه خواب
- دوربین عکاسی
- داروهای شخصی و ضروری
- خوراکی و تنقلات
- آب آشامیدنی
- کرم دفع حشرات
- پول نقد
- لباس گرم برای شب
سوالات متداول درباره ابوزیدآباد
کویر ابوزیدآباد کجاست؟
کویر ابوزیدآباد منطقهای در استان اصفهان و شمال شرقی کاشان است و بخشی از بیابان بزرگ بند ریگ محسوب میشود.
بهترین زمان سفر به کویر ابوزیدآباد چه زمانی است؟
ابوزیدآباد منطقهای کویری با آب و هوای گرم است و بهتر است در فصلهای پاییز، زمستان و یا اوایل بهار به آن سفر کنید.
جاذبه‌های کویر ابوزیدآباد چیست؟
منطقه چاه عروس، قلعه کرشاهی، کوه یخاب، شهر زیرزمینی نوش آباد و کویر سیازگه از مهم‌ترین جاذبه‌های دیدنی ابوزیدآباد هستند.
آیا می‌توان با ماشین به کویر ابوزیدآباد سفر کرد؟
این منطقه مسیر دسترسی راحتی از نقاط مختلف دارد، به همین دلیل به راحتی می‌توانید برای سفر به ابوزیدآباد با ماشین، برنامه‌ریزی کنید.
من اهل ابوزیدآباد هستم و در محله سحرگاه زندگی میکنم
سلام شبتون بخیر
محله توی ده کحایی ابوزیداباد
باتشکر