اگر از درسهای تاریخ و جغرافی مدرسه هیچچیز یادمان نمانده باشد، حداقل داستان هگمتانه (پایتخت مادها) و آرامگاه بوعلی همدان را به یاد داریم و این موضوع نشان میدهد همدان از شهرهای بسیار مهم ایران است که در درسهای مدرسه چندین بار از آن نام بردهاند. این شهر تاریخی و زیبا در بستر کوه الوند که یکی از بلندترین کوههای ایران محسوب میشود خفته و مهد تمدنهای مختلف بوده است.
مردمان شهر آشهای خوشمزه و سفالهای زیبا، لهجه شیرینی دارند که مهماننوازی آنها این شیرینی را بیشتر میکند و این موضوع باعث میشود که از اجاره اقامتگاه و سفر به این شهر لذت بیشتری ببرید. این مقاله به معرفی شهر همدان، تاریخچه، آبوهوا، جاهای دیدنی معروف، سوغات، غذاها، رستورانها و غذاهای محلی این شهر اختصاص دارد.
همدان کجاست؟
همدان یکی از شهرهای تاریخی و زیبا در غرب ایران است. این شهر در دامنه کوه الوند و در ارتفاع ۱۹۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. از همسایگان همدان میتوان در جنوب به لرستان، در شمال به زنجان، در شرق به استان مرکزی و در غرب به استانهای کرمانشاه و کردستان اشاره کرد.
همدان در دوران مختلف تاریخی پایتخت سلسلههای متعدد بوده و همین امر باعث شده که از دوران هخامنشیان، ساسانیان، آلبویه و سلجوقیان آثار متعددی در همدان دیده شود. در حال حاضر شهر همدان به علت دارا بودن مراکز تاریخی و دیدنی متعدد به عنوان پنجمین شهر فرهنگی و گردشگری کشور شناخته میشود و همه ساله افراد زیادی از ایران و کشورهای دیگر، برای اجاره اقامتگاه همدان و سفر به این شهر برنامهریزی میکنند.
این شهر حدود ۶.۲۰۰ هکتار مساحت دارد و جمعیت آن در آخرین سرشماری (۱۳۹۵) حدود ۵۰۰ هزار نفر بوده است.
تاریخچه همدان
همدان مرکز استان همدان است و جزء شهرهای تاریخی و قدیمی ایران محسوب میشود. تپههای تاریخی متعددی در اطراف همدان یافت شده که در این تپهها آثاری از دورههای مختلف تاریخی کشف شده است. تپههای گودین و سگاوی در نزدیکی کنگاور، تپه نوشیجان ملایر و تپه هگمتانه از مهمترین تپههای باستانی اطراف همدان محسوب میشوند.
بر اساس نوشتههای مورخ یونانی هردوت، مادها بعد از مهاجرت به ایران شهر هگمتانه را به عنوان پایتخت خود انتخاب کردند. هگمتانه نام قدیم همدان است و استحکاماتی نیز از این دوران برجای مانده است. بعد از انقراض مادهها، همدان به عنوان یکی از ۳ پایتخت هخامنشیان انتخاب شد.
در اواخر دوران سلوکیان، همدان محل برخورد آنها با اشکانیان بود و سرانجام مهرداد اشکانی این شهر را تصرف کرد. از دوران سلوکیان و اشکانیان نیز آثاری در این شهر دیده میشود. همدان جزء شهرهای مهم در زمان حمله اعراب به ایران بود و زمانی که همدان فتح شد، اعراب اعلام کردند که بزرگترین پیروزی خود بر ساسانیان را کسب کردهاند. این فتح تاریخی به «فتح نهاوند» معروف است.
همدان در دوران اسلام نیز اهمیت خود را حفظ کرد و در زمان آلبویه بار دیگر پایتخت ایران شد. در دوران صفویه، رونق و شکوفایی به همدان بازگشت.
نام فعلی این شهر در اصل همان هگمتانه است که در دوران ساسانیان به اَهمتان تغییر کرد و به مرور زمان به اهمدان و همدان تبدیل شد.
فرهنگ و آداب و رسوم همدان
بسیاری تصور میکنند که همدانیها ترکزبان هستند؛ درصورتیکه این طور نیست و همدانیها فارسی را با لهجه همدانی صحبت میکنند و آذریزبانها بیشتر در شمال استان همدان سکونت دارند. بیشتر مردم این شهر مسلمان و شیعه هستند و تعداد بسیاری اندکی از اقلیتهای مسیحی و یهودی نیز در این شهر زندگی میکنند.
در گذشته تعداد یهودیهای این شهر بیشتر بود و متأسفانه تعداد آنها مدام در حال کاهش است، بهنحویکه امروزه تنها یک عبادتگاه مخصوص یهودیان با نام آرامگاه استر و مردخای در این شهر وجود دارد که این عبادتگاه یکی از جاهای دیدنی همدان هم محسوب میشود.
همدانیها به حفظ آدابورسوم و فرهنگ خود شهرت دارند و علاقه شدید آنها به این موضوع باعث شده که تأثیر زبانها و فرهنگهای دیگر بر گویش و فرهنگ همدانی ناچیز باشد. مشهورترین چهرههای این شهر را در فهرست زیر میبینید:
- باباطاهر
- احسان یار شاطر (بنیانگذار دانشنامه ایرانیکا)
- شیرین عبادی
- میرزاده عشقی
- ویگن
- یاور همدانی (شاعر و نویسنده)
- مصطفی رحماندوست (شاعر)
- امینالله رضایی (پدر نقاشی سوررئال ایران)
شهرها و روستاهای همدان
از مهمترین و معروفترین شهرهای استان همدان میتوان به شهرهای ملایر، تویسرکان، بهار، نهاوند، کبودرآهنگ، اسدآباد، بهار، سامن، سرکان، قروه در جزین، لالجین و مریانج اشاره کرد.
ملایر دومین شهر پرجمعیت استان همدان است که در جنوب همدان قرار دارد.
اقتصاد همدان
یکی از مرتفعترین کوههای کشور یعنی کوه الوند در مجاورت شهر همدان قرار دارد که نعمات آن از قدیم منبع درآمد مردم همدان بوده است. در دامنههای این کوه انواع گیاهان دارویی و خوراکی مثل کاسنی، بابونه، کنگر، ریواس، گزنه، گیلاخه و … رشد میکند که باعث شده همدان یکی از قطبهای گیاهان دارویی کشور باشد.
همچنین حاصلخیز بودن خاک کوهپایه الوند باعث شده که در شهر همدان و اطراف آن باغها و زمینهای متعددی برای کشت گردو، سیر، سیبزمینی و انگور وجود داشته باشد و فروش این محصولات به یکی دیگر از منابع اصلی درآمد مردم این شهر تبدیل شود.
همدان یکی از قطبهای صنعتی کشور هم محسوب میشود و تعداد زیادی از مردم این شهر در شهرکهای صنعتی اطراف مثل شهرک بوعلی، ناحیه صنعتی قهاوند و … مشغول به کار هستند.
آب و هوای همدان
آب و هوای همدان به دلیل قرارگیری در مجاورت رشتهکوههای زاگرس، کوهستانی است. همدان بهاری خنک و مطبوع دارد. در ماههای اولیه بهار، سوز و سرمای زمستان همچنان پابرجاست اما؛ با نزدیک شدن به تابستان، هوای این شهر گرمتر میشود.
با شروع پاییز، بارشها شروع میشود و بهتدریج دمای هوا نیز کاهش مییابد. زمستان در همدان بسیار سرد و برفی است و این شهر در بیشتر روزهای زمستان هوایی ابری، بارانی یا برفی دارد.
دمای همدان در تابستان به بالای ۳۰ درجه میرسد و در زمستان ممکن است تا منفی ۸ درجه افت کند.
بهترین فصل سفر به همدان
برای همدان، بهترین فصل سفر وجود ندارد و بر اساس سلیقه و سبک سفرتان میتوانید فصل مناسب را انتخاب کنید. اگر از سرما گریزان هستید و تحمل هوای برفی و بارانی را ندارید، فصل بهار و تابستان را برای سفر انتخاب کنید و البته حواستان به گرمای بالای ۳۰ درجه در تابستانهای این شهر باشد. اگر از بارش باران لذت میبرید، پاییز بهترین انتخاب برای شماست. اما اگر با بارش برف و ورزشهای زمستانی دلتان شاد میشود، زمستان مناسب سفر شماست.
جاهای دیدنی همدان
همانطور که گفته شد، همدان در چند دوره تاریخی مختلف پایتخت ایران بوده است. این امر باعث شده تا آثار تاریخی و باستانی متعددی در همدان وجود داشته باشد. علاوه بر آثار تاریخی، زیبایی جاذبههای طبیعی همدان نیز بر کسی پوشیده نیست. بسیاری از جاذبههای طبیعی همدان در میان رشتهکوههای زاگرس (دامنه کوه الوند) پنهان شدهاند.
غار علیصدر
غار علیصدر از معدود غارهای آبی جهان است که در آن گردشگران طولانیترین مسیر قایقرانی داخل غار را تجربه میکنند. غار علیصدر در ارتفاعات ساریقیه و در نزدیکی روستای علیصدر واقع شده است.
غار علیصدر دالانها، دهلیزها و تالارهای منحصربهفردی دارد و طول آن ۱۱ کیلومتر است. به علت صعبالعبور بودن مسیر، تنها ۳ کیلومتر آن کشف شده است.
دهکده توریستی گنجنامه
یکی از معروفترین دیدنیهای همدان، دهکده توریستی گنجنامه است. ساخت این دهکده از سال ۱۳۷۸ و در کنار آبشار گنجنامه و کتیبههای هخامنشیان شروع شد و پس از ۱۶ سال به اتمام رسید. در این دهکده شهربازی، تلهکابین، سورتمه ریلی و غار آکواریوم وجود دارد که میتواند ساعات خوشی برای شما رقم بزند.
کتیبههای گنجنامه
کتیبههای گنجنامه یکی از مهمترین کتیبههای برجای مانده از دوران هخامنشیان در ایران است. این کتیبهها در سه ستون ۲۰ سطری و به زبان پارسی باستان، بابلی و ایلامی نوشته شدهاند. بر اساس نظر کارشناسان کتیبههای گنجنامه از دوران داریوش و خشایارشاه هخامنشی باقی ماندهاند و اطلاعات خوبی در مورد فرهنگ و نحوه اداره شهرها در دوران هخامنشیان ارائه میدهد.
آبشار گنجنامه
آبشار گنجنامه با ارتفاع ۱۲ متر، در میان دهکده گردشگری گنجنامه جاری است. بهترین فصل بازدید از آبشار گنجنامه، بهار و تابستان است. کمتر کسی در فصل زمستان علاقه به بازدید از آبشار گنجنامه دارد؛ اما این آبشار در زمستانهای سرد همدان به تابلویی از قندیلهای بزرگ و کوچک سفید رنگ تبدیل میشود و چشماندازی بینظیری ایجاد میکند. آبشار گنجنامه در مسیر صعود به قله الوند قرار دارد و کتیبههای گنجنامه هم در نزدیکی آبشار قرار گرفتهاند.
تپه هگمتانه
یکی از قدیمیترین جاهای دیدنی همدان و ایران، هگمتانه است. به گفته بسیاری از کارشناسان و باستانشناسان، تپه باستانی هگمتانه ابتدا پایتخت مادها و بعدها پایتخت تابستانه هخامنشیان شد. به همین دلیل هگمتانه را باید قدیمیترین و نخستین پایتخت ایران دانست. اکتشافات در این تپه باستانی همچنان ادامه دارد و تمام آثار و اشیای بهدستآمده از حفاریها، در موزه هگمتانه به نمایش گذاشته میشود.
آرامگاه ابوعلی سینا
بسیاری از گردشگران آرامگاه ابوعلی سینا را نماد همدان میدانند. بنای ابتدایی آرامگاه در دوران قاجار ساخته شد و به مناسبت هزارمین سالگرد تولید ابوعلی سینا، بنای آرامگاه در دوران پهلوی به بازسازی شد. معمار بنا هوشنگ سیحون بود که در ساخت بنا از برج قابوس و باغهای ایرانی الهام گرفته است.
آرامگاه باباطاهر
آرامگاه باباطاهر، شاعر و عارف بزرگ ایرانی نیز در همدان قرار دارد. این آرامگاه در شمال غرب همدان و روی یک تپه ساخته شده است. ستونهای بلند و گنبد فیروزهای، المان اصلی آرامگاه باباطاهر هستند. قسمت داخلی گنبد، کاشیکاریهای زیبایی دارد که گردشگران بسیاری از دیدن آن لذت میبرند.
کلیسای گریگوری استفان
در قسمت شرقی هگمتانه و در محله قدیم ارامنه، کلیسایی ساده و قدیمی دیده میشود. کلیسای گریگوری استفان متعلق به مذهب ارتدکس است و توسط ارامنه اصفهان، مهاجران و تجار روسی ساکن در همدان ساخته شد. کلیسا تزیینات زیادی ندارد؛ اما قوسها، ستونها و طاقهایی زیبا در معماری آن به کار رفته است. برج ناقوس کلیسا به شکل مدور و با الهام از گنبدهای رک بنا شده است.
گنبد علویان
گنبد علویان یکی از شاهکارهای معماری دوران سلجوقیان محسوب میشود. این بنا متعلق به خاندان علویان بوده و در ابتدا به عنوان مسجد ساخته شد؛ اما بعدها قسمت سرداب این بنا را به مقبره خانوادگی این خاندان اختصاص دادند. از نظر کارشناسان گچبریهای این بنا در اوج کمال و زیبایی ساخته شدهاند.
مجسمه شیر سنگی
در انتهای خیابان ۱۲ متری سنگ شیر همدان، مجسمه ای سنگی دیده میشود که در میان گردشگران و مردم محلی به مجسمه شیر سنگی مشهور است. به گفته کارشناسان این شیر سنگی احتمالاً قرینهای داشته و بعدها به دلایل مختلف نابود شده است. در مورد قدمت مجسمه شیر سنگی اختلاف نظر وجود دارد. با اینحال، کارشناسان بر اساس کندهکاریها و همچنین پیدا شدن تابوت اشکانی در نزدیکی مجسمه، قدمت آن را به دوران اشکانیان نسبت میدهند.
آرامگاه استر و مردخای
آرامگاه استر و مردخای یکی از مشهورترین زیارتگاههای یهودیان در ایران و جهان است که بر اساس منابع یهودی ایرانی، استر ملکه ایرانی یهودیتبار و پسرعمویش (به روایتی دایی) مردخای در آن دفن شدهاند. استر یکی از یهودیان تبعید شده به ایران بود که خشایارشا او را به عنوان همسر خود انتخاب کرد و مهمترین دلیل سرگرفتن این ازدواج، نفوذ بالای مردخای به عنوان مشاور خشایارشا بود. البته برخی از یهودیان خارج از ایران این روایت را درست نمیدانند.
در داخل این زیارتگاه ۲ قبر چوبی قرار دارد که در بالای سر آن ها کتیبه ای به زبان عبری نصب شده است.
دشت میشان
دشت میشان یکی از زیباترین جاذبههای طبیعی اطراف همدان است که در مسیر کوهپیمایی الوند قرار دارد. این دشت در ۱۰ کیلومتری میدان امام همدان واقع شده است و برای دسترسی به آن ۲ راه پیش رو دارید. آسان ترین راه رساندن خودتان به گنج نامه و استفاده از تله کابین آن است که مسیر آن به دشت میشان ختم میشود. راه سخت تر هم در پیش گرفتن مسیر کوهنوردی الوند است که از نزدیکی کتیبه گنجنامه شروع میشود.
دمای هوا در این دشت سرسبز در بیشتر روزهای سال متعادل است و بهار و تابستان بهترین زمان بازدید از آن محسوب میشود.
پیست اسکی الوند یا تاریکدره
همانطور که گفته شد، همدان یکی از شهرهای کوهستانی ایران محسوب میشود. روزهای زمستان در همدان اغلب برفی است و همین باعث شده در اطراف همدان یک پیست اسکی برای دوستداران ورزشهای زمستانی ایجاد شود.
در دهکیلومتری جنوب غربی جاده گنجنامه و بر دامنه کوههای الوند، پیستی به نام پیست الوند یا تاریکدره وجود دارد. نام پیست از قلهای تاریکدره با ارتفاع ۳۴۱۳ متر که در نزدیکی این پست قرار دارد، گرفته شده است. این پیست اسکی امکانات متعددی دارد و ارتفاع پیست از ۲۴۵۰ متر شروع میشود و حداکثر تا ۳۰۰۰ متر میرسد. در فصل تابستان امکان اسکی روی چمن در این پیست وجود دارد.
برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله جاهای دیدنی همدان را بخوانید.
سوغات و صنایع دستی همدان
صنایع دستی همدان در میان گردشگران شهرت بسیاری دارد و برخی از آنها نماد و سمبل این شهر محسوب میشوند. معروفترین صنایعدستی همدان شامل قالیبافی، چرمدوزی، گلیم، مرواربافی و گیوهبافی میشود. در میان این صنایع اما صنعت سفالگری همدان شهرت بینالمللی دارد. کمتر کسی در ایران نام سفال لالجین را نشنیده است.
قدمت این هنر در همدان به حدود ۷۰۰ سال پیش بازمیگردد و هنوز هم در همدان رایج است و گردشگران نیز به این هنر علاقه بسیاری دارند.
سوغات خوشمزه همدان
علاوه بر صنایع دستی، همدان سوغاتیهای خوشمزهای نیز دارد که گردشگران به عنوان رهاورد میتوانند به سراغ این خوراکیها بروند. از مهمترین سوغاتیهای همدان میتوان به شیرینی باسلوق، سمنو، شیره انگور و انگشتپیچ اشاره کرد.
غذاهای محلی همدان
به دلیل هوای سرد و کوهستانی در روزهای کوتاه و سرد پاییز و زمستان، مردم همدان آشهای متنوعی طبخ میکنند. به همین دلیل معروفترین غذاهای محلی همدان، شامل انواع آش میشود.
از معروفترین آشهای محلی شهر میتوان به آش برنج همدان، آش بادمجان، آش آماج، آش هویج و جو، آبگوشت فلفل همدانی، آش خشکبار، آش میوه، آش سماق، آش شله، آش قیسی، آش ترشی، آش شل پتله و آش خیارچنبر اشاره کرد.
البته بهترین غذاهای محلی همدان فقط شامل آش نمیشود و کباب سرداشی، کوفته مخصوص همدان و حلوای هویج و حلوا زرده از دیگر غذاهای خوشمزه و مشهور همدانی هستند.
رستورانهای همدان
قرار داشتن همدان در فهرست محبوبترین مقاصد گردشگری ایران باعث شده تا این شهر رستورانهای مشهور و باکیفیت زیادی داشته باشد. بیشتر این رستورانها غذاهای ایرانی محلی سرو میکنند و در میان آنها فستفودها و رستورانهای فرنگی خوب هم پیدا میشود. در ادامه با ۳ مورد از بهترین رستورانهای این شهر آشنا میشوید:
رستوران دلسا
دلسا یکی از قدیمیترین رستورانهای شهر همدان است که انواع غذاهای ایرانی و محلی را در فضایی سنتی و صمیمی سرو میکند. این رستوران به دلیل کبابکوبیده و کباب ثریایی (کباببرگ مزهدار شده با فلفل دلمه و سبزیجات) و البته مشتریمداری شهرت دارد و محدوده قیمتی آن معقول و متوسط است.
آدرس رستوران دلسا همدان: همدان، خیابان میرزاده عشقی، روبهروی خیابان سعدیه
رستوران داریوش گنجنامه
اگر برای بازدید از گنجنامه رفتید و گرسنه شدید، لازم نیست تا رسیدن به همدان صبر کنید. کافی است به رستوران داریوش که در همان مجموعه گنجنامه قرار دارد سری بزنید و انواع غذاهای محلی و سنتی ایرانی را در فضایی مدرن نوش جان کنید. این رستوران در روزهای تعطیل و مراسم خاص برنامه موسیقی زنده هم دارد.
آدرس رستوران داریوش گنجنامه: همدان، جاده عباسآباد، مجموعه گنجنامه
سفره سرای آریاییان
اگر در سفر به همدان هوس آبگوشت کردید، میتوانید به یکی از بهترین دیزی سراهای همدان یعنی سفره سرای آریاییان سری بزنید. این رستوران فضایی سنتی و دلنشین با دیوارهای سنگی دارد و دیزیهای آن با مخلفات کامل مثل ترشی، سبزی خوردن، دوغ و نان سنگک سرو میشود. بعد از صرف دیزی هم میتوانید چای و نبات سفارش دهید.
آدرس سفره سری آریاییان: استان همدان، همدان، خیابان بوعلی جنوبی
مراکز خرید همدان
برای خرید سوغات و صنایع دستی همدان، بازارهای محلی و همچنین بازار تاریخی این شهر بهترین انتخاب است؛ اما اگر عاشق خرید کردن هستید، میتوانید به سایر مراکز خرید همدان هم سری بزنید. ازآنجاییکه این شهر سالانه میزبان گردشگران بسیاری است، مراکز خرید متعددی دارد و برخی از آنها با ارائه امکانات و تجهیزات مدرن، خرید را بسیار راحت کردهاند. از مهمترین مراکز خرید همدان میتوان به پاساژ شهرآرا، پاساژ مهستان، مرکز خرید وحدت، پاساژ پایتخت، پاساژ الماس و پاساژ چهلستون اشاره کرد.
اقامت در شهر همدان
برای اقامت در همدان گزینههای بسیاری از هتلهای لوکس گرفته تا هتلآپارتمانهای مقرونبهصرفه پیشروی شما است. اما اگر نیاز به اقامتگاه مستقل با امکانات مناسب دارید، پیشنهاد ما اجاره ویلا از سایت اتاقک است. ویلاها و سوئیتهای مبله اتاقک در نقاط مختلف همدان قرار دارند و برای رزرو آنها کافی است در صفحه اصلی این سایت نام همدان را جستجو کنید.
راههای دسترسی به همدان
برای رفتن به همدان سختی زیادی ندارید. اگر اهل سفرهای جادهای هستید، بزرگراه ساوه به همدان میتواند انتخاب خوبی برای شما باشد. اگر از غرب وارد همدان میشوید باید از مسیر ملایر به همدان استفاده کنید؛ اما اگر از رانندگی طولانی بیزار هستید، نگران نباشید. از بیشتر شهرهای ایران به همدان اتوبوس و تاکسی وجود دارد و همچنین راحتترین و ارزانترین راه رسیدن به همدان، مسیر ریلی است.
اما راحتترین، سریعترین و البته گرانترین راه دسترسی به همدان، مسیر هوایی است. از بسیاری از فرودگاههای ایران به فرودگاه بینالمللی همدان پرواز وجود دارد. البته پروازهای آخر هفته و تعطیلات بسیار گران هستند و ممکن است زود پر شوند.
نکاتی که در سفر به همدان لازم است بدانید
با رعایت نکات زیر میتوانید سفری دلپذیر به شهر همدان داشته باشید:
- اگر خواستید در فصل پاییز و زمستان به همدان سفر کنید، تجهیزاتی مثل زنجیرچرخ و ضد یخ را فراموش نکنید.
- برای بازدید از امکان تاریخی مثل گنجنامه که به پیادهروی زیاد نیاز دارند، حتماً از کفش مناسب استفاده کنید.
- در بازدید از اماکنی مثل غار علیصدر، از شوخی پرهیز کنید؛ چون عمق آبهای این غار در برخی مناطق به ۵۵ متر میرسد.
- از تخریب امکان تارخی و جاذبههای طبیعی همدان جدا پرهیز کنید.
- پیش از بازدید از اماکن تاریخی همدان، حتماً از ساعات کاری آنها اطلاع پیدا کنید.
سخن آخر
در این مقاله سفری کوتاه به شهر همدان داشتیم و با تاریخ، آبوهوا، بهترین زمان سفر و بهترین جاهای دیدنی این شهر آشنا شدیم. همچنین فهمیدیم که برای صرف غذاهای محلی همدان به کدام رستورانها برویم و از کدام مراکز خرید، چه سوغاتیهایی بخریم.
تنوع اقامتگاههای همدان زیاد است و از اقامتگاههای بومگردی تا ویلا و آپارتمان را شامل میشود و شما میتوانید متناسب با بودجه و سلیقه خود یکی از آنها را رزرو کنید تا خیالتان از بابت داشتن سرپناه در این شهر راحت باشد.
سؤالات متداول درباره شهر همدان
همدان مرکز استانی به همین نام است و در غرب کشور قرار دارد. از نظر آبوهوا، ماههای اردیبهشت و خرداد و اوایل پاییز بهترین زمان سفر به این شهر محسوب میشود. گنجنامه، آرامگاه بوعلی، گنبد علویان، آرامگاه باباطاهر، تپه هگمتانه سفرهخانه آریاییان، رستوران داریوش گنجنامه، رستوران دلسا برای سفر به همدان میتوان از راههای هوایی، ریلی و زمینی اقدام کرد. از بیشتر شهرهای ایران برای دسترسی به همدان قطار، هواپیما و اتوبوس وجود دارد. همدان کجاست؟
بهترین زمان سفر به همدان کی است؟
معروفترین جاهای دیدنی همدان کدامند؟
معروفترین رستورانهای همدان کدامند؟
چطور به همدان برویم؟
مطلب زیاد کامل و عالی
خوشحالیم که این مطلب براتون مفید بوده. ممنون از بازخورد مثبتتون.
همدان بسیار شهر زیبا و قشنگی هست و من فامیل هایمان اونجا زندگی میکنند واقعا مهمان نوازند
دینا عزیز، ممنون که نظرتون رو برای ما نوشتید.
همدان واقعا استان قشنگی🤩
من هربار که تا به حال به مقبره استر و مردخای رفتم تعطیل بوده.
آخرش هم نفهمیدم چه زمانهایی امکان بازدید هست؟