خرم‌ آباد کجاست؟ | شهری تاریخی در میان دره‌ها

شاید باورش سخت باشد، در دل کوه‌‌ها و در میان دره‌‌های زاگرس، شهری قدیمی، اما جذاب به‌نام خرم‌آباد جاخوش کرده باشد. ترکیب مناطق کوهستانی و جنگل‌های زیبای زاگرس زیبایی این شهر را دوچندان کرده و تکه‌ای از بهشت را پیش روی‌مان قرار داده است. خرم‌آباد به دلیل قدمت چندصد ساله‌اش، عاشقان آثار باستانی را هم متعجب می‌کند. این شهر زیبا و تاریخی که در غرب ایران جای گرفته است، سالانه پذیرای گردشگران زیادی از اقصی نقاط ایران و جهان است. مجله گردشگری اتاقک هم سعی دارد، در این مقاله، با شما سفری به دره‌های عمیق زاگرس و گشت‌وگذاری در شهر دوست‌داشتنی خرم‌آباد داشته باشد. پس تا انتها ما را همراهی کنید.

خرم‌ آباد کجاست؟

خرم‌آباد، از شهرهای زیبای استان لرستان است. این شهر، مرکز شهرستان خرم‌‌آباد و استان لرستان محسوب می‌شود. خرم‌‌آباد با مساحت ۶۲ کیلومترمربع، در غرب ایران و در میان دره‌های زاگرس جای‌گرفته است و از سطح دریا  ۱۱۴۷.۸ فاصله دارد. با‌توجه به موقعیت جغرافیایی و قرارگیری آن در یک منطقه کوهستانی، شهری سرسبز و خوش آب‌وهوا است و همین‌امر آن را تبدیل به بیست‌و‌سومین شهر پرجمعیت ایران کرده است.

این شهر از قسمت شمال شرق با شهرستان بروجرد، از شرق با الیگودرز و از جنوب با اندیمشک همسایه است و در فاصله ۴۹۴ کیلومتری پایتخت قرار گرفته است.

از دیگر مواردی که خرم‌‌آباد را متمایز کرده است، قرار گرفتن آن در نوار جاده تهران به جنوب کشور است. به‌همین دلیل مسافرانی که از این جاده عبور می‌کنند، معمولا در خرم‌‌آباد توقفی چند روزه خواهند داشت، تا هم استراحت کنند و هم از زیبایی‌های آن لذت ببرند.

تاریخچه شهر خرم ‌آباد

برای پی بردن به قدمت و تاریخچه خرم‌‌آباد کافی است، کمی کتب قدیمی و تاریخی را ورق بزنیم و نام این شهر دوست‌داشتنی را در میان آن پیدا کنیم. افراد پرآوازه هم، در خصوص این شهر بسیار سخن گفته‌اند.

فردوسی خوش‌سخن درباره خرم‌‌آباد این شعر را سروده است.

ز بهر اسیران یکی شهر کرد      جهان را از آن بوم پربهر کرد

کجا؟ خرم‌‌آباد بُد نام شهر         وز آن بوم خرم که را بود بهر

قدمت دیرینه این خطه سرسبز، به ۴۰ تا ۵۰ هزار سال قبل، برمی‌گردد و به‌عنوان نخستین سکونت‌گاه‌های بشر در ایران شناخته شده است.

اگر بخواهیم به پیشینه این شهر در دوران قبل از اسلام نگاهی بیندازیم به شهر خایدالو (نام باستانی خرم‌‌آباد) می‌رسیم. این شهر، یکی از شهرهای مهم تمدن ایلام بوده است و بسیاری از تاریخ‌نویسان، آن را هسته اولیه شهر خرم‌‌آباد می‌دانند.

پس از خرابی آن هم، شهر شاپورخواست به دستور شاپور دوم ساسانی، بر روی آن ساخته شد. این شهر در دوران ساسانیان، اهمیت بسیار زیادی داشت و آثار تاریخی به‌جای مانده از آن دوران، گواهی بر همین موضوع است. البته پس از قرن هفتم هجری، با حمله مغولان شاپورخواست، با خاک یکسان شد. در این دوره، حمدالله مستوفی هم در کتاب خود می‌نویسد، «خرم‌آباد شهری نیک بوده، اکنون خراب است».

 پس از مدتی کوتاه، به‌دلیل موقعیت سیاسی، ارتباطی و جغرافیایی‌اش، خرم‌‌آباد امروزی، شکل گرفت. این شهر، به‌عنوان نخستین سکونتگاه مردم لرستان شناخته شده است. خرم‌آباد در گذشته جزئی از استان خوزستان بود، اما با جدا شدن استان لرستان از خوزستان، در سال ۱۳۰۲ شهرداری این شهر تاسیس و در سال ۱۳۰۴، مرکز استان لرستان شد.

جالب است بدانید، آن‌طور که در کتب تاریخی آمده است، از قرن هشتم هجری، خرم‌‌آباد، با همین نام شناخته شده است، البته در زبان لری به آن خورمووه می‌گویند. اگر بخواهیم معنای این دو نام را بررسی کنیم، باید گفت در لغت، خرم‌‌آباد، از دو کلمه «خرم» و «آباد» تشکیل شده است، اما معنای آن در زبان لری، برگرفته از موقعیت جغرافیایی آن است.

در گویش لری، «خور» به معنای خورشید و «موؤه» به معنای فرورفتن است؛ بنابراین خورمووه، یعنی جایی که خورشید در آن فرو می‌رود. علت نام‌گذاری آن هم، قرار گرفتن شهر، در دل دره رشته کوه‌های زاگرس است. زیرا در این منطقه، هنگام غروب آفتاب، از هر طرف که نگاه کنیم، شاهد فرورفتن خورشید در آغوش دره خواهیم بود.

فرهنگ و آداب‌و‌رسوم خرم ‌آباد

خرم‌ آباد از شهرهای لرنشین کشور عزیزمان ایران است و اصالت دیرینه آن‌ها به اقوام فِیلی می‌رسد. گفتنی است، اقوام فیلی، گروهی از مردم لر و کرد هستند که در گذشته، در منطقه والیان فیلی سکونت داشتند و درحال‌حاضر، این اقوام، در غرب ایران و جنوب غربی کردستان ساکن‌اند.

مردم غیور، مهمان‌نواز و مهربان این خطه، به زبان لری خرم‌‌آبادی صحبت می‌کنند. البته در کنار آن، بخشی از مردم، گویش‌های لکی، بروجردی و لری بختیاری دارند. گویش خرم‌‌آبادی به دلیل تمایزهای زبانی و فرهنگی نسبت به دیگر گویش‌های لرستان، یک گویش مستقل محسوب می‌شود. زیرا در آن، به جای حروف “ف” و “ج”، از حروف “پ” و “چ” استفاده می‌شود. حرف “ض” هم به‌جای حرف “ظ” کاربرد دارد و تلفظ بعضی از حروف هم، متفاوت است.

دین و مذهب اهالی خرم‌‌آباد، بیشتر شیعه دوازده امامی است، البته پس از مسلمانان، یهودیان، بزرگ‌ترین جمعیت اقلیت دینی را تشکیل می‌دهند.

خرم‌‌آبادی‌ها روحی بسیار لطیف، فرهنگی پویا و رنگارنگ دارند. به‌همین دلیل شاهد اشعار، موسیقی‌ها و آثار زیبای هنری از این خطه هستیم. آداب‌و‌رسوم مردم خرم‌‌آباد از جغرافیا، تاریخ و حیطه فرهنگی استان لرستان و دیگر اقوام لر نشات گرفته است که البته، قوم‌های کرد و عرب هم در این فرهنگ، تاثیرات اندکی داشته‌اند. در ادامه به برخی از این آداب‌ورسوم در زمان‌ها و مناسبت‌های مختلف اشاره خواهیم کرد.

مراسم عزاداری

در خرم‌‌آباد مردم برای عزاداری‌های مذهبی و یا سوگواری یکی از عزیزانشان، خود را با گِل می‌پوشانند. آیین دیرینه گِل‌مالی که در زبان لری، به‌صورت خَه‌رَّه گیری تلفظ می‌شود (خَه‌رّه در گویش لری به معنای گِل است.)، از رسومات دیرینه آن‌ها به‌شمار می‌آید.

سوگواری محرم

مراسم عزاداری محرم در خرم‌‌آباد بسیار دیدنی و قابل توجه است. مراسم از هفتم ماه محرم شروع می‌شود. در این روز، رسم تراش عباس برگزار می‌شود. در طی این رسم، مردها به حمام رفته، اصلاح می‌کنند و لباس تمیز می‌پوشند.

برای صبح روز عاشورا، حوضچه‌ای از گِل درست می‌کنند و پس از جمع‌آوری هیزم هم، آتشی بزرگ برپا می‌کنند. بعد از انجام این کارها، خود را در حوضچه‌های گِل انداخته تا سرتاپای‌شان گِلی شود و سپس به کمک آتش خود را خشک می‌کنند و در کنار آتش به سینه‌زنی و سوگواری می‌پردازند.

شب یلدا

قدمت دیرینه آیین شب یلدا در خرم‌‌آباد، متعلق به هزاره سوم و چهارم قبل از میلاد است. این رسم در زبان لری به نام‌هایی چون شو چله یا امشو اول قاره معروف شده است. مراسم برگزاری آن هم بدین‌گونه است که نوجوانان و جوانان محله، با تاریک شدن هوا به پشت‌بام خانه‌های همسایه می‌رفتند و شالی را از آن بالا آویزان می‌کردند. سپس با خواندن شعر معروف «امشو اول قاره، خیر د هونت بواره، نون و پنیره و شیره، کیخا خونت نمیره»، از صاحب‌خانه در خواست هدیه داشتند تا در شال آن‌ها بریزد.

البته درحال‌حاضر این رسم قدیمی اجرا نمی‌شود و تنها در یادوخاطر پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، باقی‌مانده است.

نوروز

آیین نوروز در خرم‌‌آباد شامل رسومات مختلفی چون الفه، برات، کوسه سوار،‌ دیدوبازدید و سیزده‌به‌در است و مردم این شهر، نوروز را بسیار مقدس می‌دانند و مهمان‌نوازی مردم این شهر، آیین نوروزی آن‌ها را به رخ می‌کشد. با شروع اسفند ماه هم اهالی خرم‌آباد، با چراغ و قرآن به استقبال خانه‌تکانی (گردیله گیری در گویش لری به معنای خانه‌تکانی است) می‌روند. رسم کوسه سوار از دیگر آیین‌های نوروز است و در آن اهالی داستانی در مورد پیرزنی به نام ننه پیره را نعریف می‌کنند.

عروسی

عروسی در خرم‌‌آباد بسیار شاد و رنگارنگ است و شامل مراسمات مختلفی است. اگر شانس با شما یار باشد و در یکی از عروسی‌های این شهر مهمان شوید، تا مدت‌ها تاثیرات مثبت مشاهده لباس‌های رنگین محلی، رقص و پایکوبی و شنیدن موسیقی‌های گوش‌نواز، وجودتان را سرشار از شادی خواهد کرد.

از آیین‌های عروسی می‌توان به مواردی نظیر سرنجه، کیخایی، شیربها، سیاهه، دستگیرونی و غیره اشاره کرد. آیین سرنجه، مراسم انتخاب عروس است که توسط خانواده داماد انجام می‌شود. در مراسم خواستگاری هم که به آن کیخایی گفته می‌شود، بزرگان و ریش‌سفیدان طایفه با خانواده داماد، برای خواستگاری به خانه عروس می‌روند.

جشن پیکار

زمان برگزاری جشن پیکار، فصل بهار است. در این جشن مردم با علاقه زیادی به شکار می‌روند و بازی‌های مختلفی برای شکار و دفاع از خود و نشان دادن قدرت‌شان برگزار می‌کنند.

جشن تابستان

جشن تابستان، جشنی گرم و رنگارنگ است. در این جشن شاد و پرطرفدار، خانواده‌ها و دوستان  دور هم جمع شده، به رقص و پایکوبی می‌پردازند و در کنار آن، غذاهای خاص تابستانی مانند آب‌لیمو، آب‌هندوانه و غیره را نوش جان می‌کنند.

موسیقی لری

موسیقی در فرهنگ لر، بسیار غنی و دیرینه است و می‌توان آن را به دو بخش موسیقی‌های آوازی (کلامی) و سازی تقسیم‌بندی کرد. ترانه‌های موسیقی لری هم، خود به هفت بخش موسیقی و ترانه‌های غنایی و عاشقانه، حماسی و رزمی، سوگواری، فصول، کار،‌ طنز و سرودهای مذهبی تقسیم می‌شوند.

شهرها و روستاهای خرم آباد

خرم‌آباد دومین شهرستان وسیع استان، پس از الیگودرز است و از نظر تقسیمات کشوری به چهار بخش مرکزی، بیرانوند، پاپی و زاغه تقسیم شده است. هر بخش شامل دهستان‌هایی است که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

دهستان‌های بخش مرکزی: دهستان ازنا سکوند، دهستان ده‌پیر، دهستان ده‌پیر شمالی، دهستان رباط، دهستان کرگاه غربی و دهستان کرگاه شرقی

دهستان‌های بخش بیرانوند: دهستان بیرانوند شمالی و دهستان بیرانوند جنوبی

دهستان‌های بخش پاپی: دهستان چم سنگر، دهستان سپید دشت، دهستان کشور، دهستان گریت، دهستان تنگ هفت و دهستان کاکاشرف

دهستان‌های بخش زاغه: دهستان رازان، دهستان زاغه و دهستان قایدرحمت

اقتصاد خرم آباد

خرم‌آباد شهری کوهستانی و خوش آب‌وهواست که در آن منابع طبیعی متنوع و فراوانی یافت می‌شود. از این‌رو بخش کشاورزی و دامداری در این منطقه، بسیار پررونق است.

این شهر با داشتن خاکی حاصل‌خیز و آب‌وهوایی کوهستانی، در تولید محصولات کشاورزی مانند گندم، جو، سیب‌زمینی، پسته، گردو و غیره حرف اول را می‌زند و بخش مهمی از اقتصاد مردم این دیار را به‌خود اختصاص می‌دهد.

پرورش دام‌هایی نظیر گاو، گوسفند و بز در این شهر بسیار رایج است و مردم با پرورش دام‌ها، در کوهستان‌ها و دشت‌ها کسب درآمد می‌کنند. علاوه‌بر دامداری و کشاورزی، تولید صنایع‌دستی مانند قالیچه، گلیم، جاجیم و سفال، از شغل‌های مرسوم میان زنان خانه‌دار خرم‌آبادی است که به‌صورت هنرمندانه‌ای انجام می‌دهند.

این شهر کوهستانی در زمینه صنعت و تولید لوازم خانگی، قطعات خودرو، لوازم الکترونیک و غیره هم فعالیت دارد و سهم زیادی از اقتصاد این شهر را به خود اختصاص می‌دهد. گردش‌پذیر بودن خرم‌آباد، باعث شده تا این شهر در حوزه صنعت گردشگری هم حرفی برای گفتن داشته باشد و انتخابی پرطرفدار برای گردشگران باشد.

آب‌وهوای خرم آباد

زمانی‌که به خرم‌آباد سفر کردم، زمستان بود. قبل از رسیدن به این شهر کوهستانی، تصور هوایی سرد و طاقت‌فرسا را داشتم. اما در کمال ناباوری با هوایی معتدل روبه‌رو شدم. این‌جا بود که متوجه شدم، آب‌وهوای خرم‌آباد معتدل مدیترانه‌ای است و به شهری چهار فصل سفر کرده‌ام.

بیشترین میزان بارندگی در این شهر دوست‌داشتنی فصل بهار است. ولی در مجموع خرم‌آباد از شهرهای پرباران کشور به‌شمار می‌آید و از نظر میزان بارندگی در کشور، رتبه ششم را کسب کرده است.

در فصل تابستان، هوای خرم‌آباد بسیار مطبوع است و طبیعت جلوه بسیار زیبایی نمایان می‌کند. طبیعت زیبای پاییز در خرم‌آباد و جنگل‌های اطراف آن چیزی نیست که به‌راحتی بتوان از آن گذشت. البته اگر قصد کوهنوردی در فصل‌های پاییز و زمستان را دارید، باید از تجهیزات و مهارت کافی برخوردار باشید.

بهترین زمان سفر به خرم آباد

تمام فصول در خرم‌آباد بسیار زیبا و دیدنی است و گردشگران را مجذوب خود می‌کند. شما می‌توانید در بهار از هوای خنک و باران‌های بهاری لذت ببرید، در پاییز، جنگل‌های هزار رنگ را تماشا کنید و در زمستان هم، هوای خنک و معتدل کوهستانی را استشمام کنید.

اما اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که از گرمای تابستان فراری نیستید و برایتان قابل تحمل است، بهتر است، تابستان را برای سفر به این شهر انتخاب کنید. زیرا در این فصل، می‌توان از طبیعت زیبا و هوای مطبوع آن بهره برد.

برای اجاره سوئیت در خرم آباد می‌توانید از سایت اتاقک اقدام کنید.

جاهای دیدنی خرم آباد

خرم‌آباد در حقیقت هم خرم است و هم آباد! این شهر زیبا، شهرتی جهانی دارد و برای اولین بار در ایران موفق شد تا از سازمان ملل، عنوان شهر نمونه گردشگری را از آن خود کرد. این خطه سرسبز از کشورمان به‌واسطه موقعیت جغرافیایی بی‌نظیرش، طبیعتی بسیار زیبا، در خود جای داده است و عاشقان طبیعت را شیفته خود کرده است. قدمت دیرینه شهر هم، منجر به خلق آثار باستانی و بناهای تاریخی متعددی در جای‌جای آن شده است.

اگر شما هم درباره دیدنی‌های طبیعی و تاریخی خرم‌آباد کنجکاوید، این از بخش از مقاله را با دقت مطالعه کنید. همچنین برای اگر دوست دارید جاذبه‌های دیدنی این شهر زیبا را بیشتر و بهتر بشناسید؛ مقاله جاهای دیدنی خرم آباد را مطالعه کنید.

قلعه فلک الافلاک از جاهای دیدنی خرم آباد

یکی از دیدنی‌ترین جاهای خرم‌آباد، قلعه فلک‌الافلاک است. این قلعه با نام‌های دیگری چون دژ شاپورخواست یا قلعه دوازده برجی هم شناخته می‌شود.

این بنای تاریخی که در مرکز شهر و بر بلندای تپه‌ای باستانی قرار گرفته است، امروزه نمادی از شهر خرم‌آباد و استان لرستان محسوب می‌شود. قلعه فلک الافلاک، ۵۳۰۰ مترمربع مساحت دارد و با مصالحی مانند سنگ، آجر، خشت و ملاط گچ و آهک ساخته شده است.

قدمت تاریخی این قلعه به زمان ساسانیان می‌رسد و در آن پادشاهان مختلفی مثل آل حسنویه و بویه حکمرانی کرده‌اند. هم‌اکنون این بنا، به ثبت آثار ملی رسیده است.

گرداب سنگی

گرداب سنگی، مکانی تاریخی در خرم‌آباد است که، از قدیم‌الایام تا کنون، هنوز کاربری خود را حفظ کرده و همین‌امر آن را نسبت به دیگر بناهای تاریخی متمایز کرده است. کاربری این گرداب که در زبان محلی به آن گرداو بردینه می‌گویند، در گذشته و حال، این‌ چنین است که آب چشمه را از طریق کانال به نقاط مختلف خرم‌آباد می‌فرستد. (این چشمه، به‌اندازه ۱۷۰ لیتر در ثانیه آب‌دهی دارد و در فصل بهار بسیار پرآب است).

مخمل کوه

در شمال شرقی خرم‌آباد، بخشی از دره تاریخی خاید آلو، طبیعتی بکر و بسیار زیبا به‌نام مخمل کوه قرار گرفته است. وقتی به این منطقه می‌رسیم، با طبیعتی سرسبز و گل‌‌سنگ‌های مخملین رنگی مواجه می‌شویم. علت نام‌گذاری این منطقه هم، همین گل‌سنگ‌هاست.

آبشار مخمل کوه که در تنگه معروف به شبیخون در پارک جنگلی واقع شده، از دیگر جاذبه‌های این منطقه است. وجود این آبشار باعث شده تا هوای مخمل کوه بسیار مطبوع گردد و طبیعت اطراف آن، به‌ویژه در فصل‌های بهار و تابستان بسیار چشم‌نواز و دل‌انگیز شود.

پل شکسته

اگر به قلعه فلک‌الافلاک سرزدید، حتما از پل شکسته یا پل شاپوری، که در نزدیکی آن قرار گرفته است، دیدن کنید. در زبان محلی، این پل را «طاق پیل اشکسه» می‌نامند. این پل که در آثار ملی ثبت شده است، متعلق به دوره ساسانیان است. پل شکسته ، ۳۲۱ متر طول و ۱۰ متر ارتفاع دارد و از ۲۸ چشمه طاق و ۲۷ پایه پل تشکیل شده است. اما در حال حاضر، فقط ۵ چشمه طاق از آن باقی‌مانده است.

حمام گپ

حمام گپ یا آسیا، بنایی تاریخی، متعلق به دوران صفویان است. قسمت اصلی آن، روی چهار ستون سنگی ساخته شده است و در هر چهار طرف این ستون سنگی،  چهار رختکن قرار گرفته است. در میان حمام سرد و گرم آن هم، فضایی مربوط به دلاک‌ها و کار نظافت تعبیه شده است. روشنایی حمام هم از طریق، قسمت وسط جام‌خانه‌ای تامین می‌شود. این بنای تاریخی به ثبت آثار ملی رسیده است و امروزه به‌عنوان یک مجموعه فرهنگی و پذیرایی تغییر کاربری داده است.

آبشار افرینه

در کنار جاده خرم‌آباد به سمت اندیمشک، آبشاری بسیار زیبا و پرآب خودنمایی می‌کند. از آن‌جایی‌که دسترسی به این آبشار بسیار آسان است، جمع زیادی از مسافران، این‌‌جا را برای استراحت انتخاب می‌کنند. فقط مراقب باشید، هوس آب‌تنی به سرتان نزد، زیرا برای شنا بسیار خطرناک است. این آبشار در تمام فصول سال آب دارد، البته اگر می‌خواهید پرآب‌ترین حالت آن را ببینید، اوایل بهار، بهترین زمان است.

بام خرم آباد

از بام خرم‌آباد می‌توانید شهر را جور دیگری نگاه کنید. در این‌جا، شهر زیر پای شماست. در شب‌هنگام هم می‌توانید سوسوی چراغ خانه‌ها را که هم‌چون ستاره‌ای می‌درخشند، نظاره‌گر باشید و از آرامش شب بر فراز آسمان لذت ببرید. رصدخانه کاسین هم در بام خرم‌آباد قرار گرفته است.

برای رسیدن به بام خرم‌آباد باید از جاده‌ای شیب‌دار عبور کرد، اما باز هم این خطه خوش آب‌وهوا، توجه افراد زیادی را به خود جلب کرده است.

مناره آجری

در جنوب شهر خرم‌آباد و در محله قاضی‌آباد، بر روی سکویی سنگی، سازه‌ای آجری معروف به مناره آجری دیده می‌شود.

این سازه، قدمتی ۹۰۰ ساله دارد و در دوران دیلمیان، مکانی برای دیده‌بانی، نگهبانی و هدایت کاروان‌ها بوده است. درحال‌حاضر، این مناره ۹۹ پله داشته و ۳۰ متر ارتفاع دارد، البته در گذشته این بنای تاریخی ارتفاع بیشتری داشت، اما امروزه ارتفاع آن، به مرور زمان و بر اثر عوامل طبیعی کاهش پیدا کرده است.

آبشار آب سفید

بیایید با هم به سری به آبشار آب‌سفید، معروف به عروس آبشارهای ایران بزنید. این آبشار زیبا در دل دامنه غربی کوه‌های اشترانکوه و در کنار قالی کوه، جای گرفته است. اگر با دقت به این آبشار نگاه کنیم، گویی تونلی در دل کوهی سنگی پدید آمده، تا آب از آن عبور کند و سپس از ارتفاعی ۷۰ متری سقوط کند.

سنگ نبشته خرم آباد

با عبور از خیابان‌های خرم‌آباد، پی به قدمت دیرینه آن می‌بریم. یکی از این آثار، سنگ نبشته‌ای متعلق به دوره سلجوقیان است که، در خیابان شریعتی جای گرفته است. این اثر تاریخی، ۳.۵ متر ارتفاع دارد و بر روی آن نوشته‌هایی به زبان کوفی و فارسی مشاهده می‌شود. این نوشته‌ها گویا حکم امیر” ابوسعید برسق” است.

دریاچه کیو خرم‌ آباد

در شمال غرب خرم‌آباد، دریاچه‌ای نقره‌ای رنگ، معروف به دریاچه کیو می‌درخشد. این جاذبه زیبا، با مساحت هفت هکتاری، تنها دریاچه طبیعی درون شهری ایران به‌شمار می‌آید. این دریاچه زیبا با عمق ۳ تا ۷ متر، زیستگاه جانوران آبزی و پرندگان بومی و مهاجر است و چشم‌انداز بسیار زیبایی به خرم‌آباد بخشیده است.

کیو در زبان خرم‌آبادی، برگرفته از رنگ کبود و آبی دریاچه است. آب دریاچه کیو، از آب چشمه‌های اطراف تامین می‌شود. در اطراف این مکان گردشگری، امکانات رفاهی و تفریحی متعددی فراهم شده تا گردشگران با سفر به خرم‌آباد و گشت‌وگذار در اطراف آن سفری به‌یاد ماندنی داشته باشند.

پل صفوی

در گذشته، برای این‌که از شرق خرم‌آباد به غرب آن برسند، باید از روی بزرگ‌ترین پل این شهر به طول ۳۵۰ متر، معروف به پل صفوی یا پل گپ عبور می‌کردند. این بنا، یادگاری از دوران صفویان است که به دستور شاه سلطان حسین ساخته شده و هم‌اکنون به ثبت آثار ملی رسیده است. ساختار پل از مواد اولیه‌ای چون، آجر، آهک و گچ تشکیل شده است. پل صفوی، شباهت زیادی به پل خواجو اصفهان دارد، که البته امروزه قسمت شاه‌نشین آن در اثر سیل از بین رفته است.

غار دوشه

غار دوشه از دیگر شگفتی‌های خرم‌آباد است و با تمام غارهایی که دیده‌اید، متفاوت است. این غار تاریخی، قدمتی هشت هزار ساله دارد. سفر به این غار، شما را به اعماق تاریخ می‌برد. دیوارنگاری‌های آن، توسط انسان‌های اولیه‌ای کشیده شده است که در ۴۵۰۰ سال پیش زندگی می‌کردند. در حال حاضر این نقاشی‌ها، جزء آثار هنری محسوب می‌شوند و در گذشته باورهایی اعتقادی بودند.

امامزاده زید‌بن‌علی خرم آباد

این مکان مذهبی و تاریخی متعلق به امام‌زاده زید‌بن‌علی (ع)، فرزند امام سجاد (ع) است. بنای اولیه آن، در سال ۴۰۴ هجری قمری، به‌دستور بدربن‌حسنویه ساخته شد و در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی مورد بازسازی قرار گرفت. این امامزاده در بازار روز خرم‌آباد و در مرکز شهر واقع شده و در میان عموم مردم، جایگاه ویژه‌ای دارد.

مسجد جامع خرم آباد

مسجد جامع از دیگر آثار به‌جای مانده دوره صفویان است و از هر دو جنبه مذهبی و تاریخی حائز اهمیت است. معماری بی‌نظیر مسجد در ایوان و شبستان، نظر هر فردی را به خود جذب می‌کند. بر روی ایوان و شبستان هم، طاق و گنبد بسیار زیبایی دیده می‌شود که روی ۷ ستون چهار ضلعی بنا شده‌اند.

باغ گلستان خرم آباد

سرسبزی و زیبایی خرم‌آباد، باعث شده تا این شهر در تمام ادوار تاریخ، همواره مورد توجه حاکمان قرار گیرد. باغ گلستان خرم‌آباد هم، یادگاری از حاکمان زمان قاجار است. این باغ زیبا، با درختان سربه‌فلک کشیده و عمارت‌های مجللش، به جذاب‌ترین دیدنی‌های خرم‌آباد تبدیل شده است. جالب است بدانید، باغ گلستان در گذشته شامل حمام، مسجد، توپخانه، بیرونی و اندرونی بود. اگر به خرم‌آباد سفر کردید، حتما از این مکان جذاب دیدن کنید و با گشت‌و‌گذار در میان طبیعت زیبای آن، سفر خود را ماندگارتر کنید.

خانه آخوند ابو

این خانه، متعلق به یک قاضی مشهور به‌نام میرزا محسن قاضی بوده است. خانه آخوند ابو، از اواسط دوره قاجار محلی برای کار و قضاوت بوده است. این بنای تاریخی دارای دو قسمت شمال و جنوب است که البته قسمت شمالی آن، شامل خانه‌ای دو طبقه است و دو ورودی آن به سمت مهمان‌‌‌خانه و سالنی بزرگ باز می‌شود. ورودی خانه آخوند ابو، یک کوچه باریک، با طاقی بسیار زیباست.

آسیاب گبری

بنایی کهن معروف به آسیاب گبری، در جنوب خرم‌آباد و در محله حسین‌آباد به‌چشم می‌خورد. این بنا، به‌شکل مکعب مستطیل، از سنگ‌های تیشه خورده و ساروج ساخته شده است و قدمت آن به دوره ساسانیان و شهر شاپور خواست می‌رسد. در گذشته از این اثر تاریخی، به‌عنوان آسیاب استفاده می‌کردند و کاربری آن تا دوره قاجار هم ادامه داشت. در حال حاضر آسیاب گبری به ثبت آثار ملی رسیده است.

دره خزینه

دره خزینه در حوالی روستایی از توابع پل دختر، به صورت طبیعی و در اثر سال‌ها فرسایش زمین شکل گرفته است. این شگفتی شباهت زیادی به دره گرند کانیون آمریکا دارد و با نقش‌ونگارهای گلسنگی خود، منظره‌ای منحصربه‌فرد را خلق کرده است. عبور رود کرخه از میان آن هم، جلوه خاصی به طبیعت خشن و جذابش بخشیده است.

بازار سنتی خرم آباد

بازارهای سنتی، نمادی از فرهنگ و تاریخ دیرینه هر شهر است. در خرم‌آباد هم، بازاری سنتی، متعلق به سال ۱۳۰۱ شمسی وجود دارد. این بازار تاریخی، توسط میرزا رضا بنا شده است و به‌همین دلیل قدیمی‌های این شهر، آن را به‌نام بازار میرزا سیدرضا می‌شناسند.

سوغات و صنایع‌دستی خرم‌آباد

وقتی یک فرد، روحی سرزنده داشته باشد، خالق آثاری ارزشمند و به‌یاد ماندنی می‌شود. این قائده برای خرم‌آبادی‌ها هم صدق می‌کند. به قطع سوغات و صنایع دستی خرم آباد زیبا، زاییده ذهن خلاق و دستان هنرمند مردمان این خطه است و امضایی ماندگار برای این شهر محسوب می‌شوند.

مواردی چون ورشوسازی، جاجیم‌بافی، گیوه‌دوزی، نمدبافی، قالی‌بافی، حرمی‌بافی، خراطی و ماشته بافی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین صنایع دستی این شهر هستند.

در هنر ورشوسازی، اقلام زیبایی چون سینی، دیس، بشقاب، قاشق و چنگال، سماور ذغالی، قوری، چای‌دان، گلاب‌پاش و‌ سمه‌دان تولید می‌شوند. این اشیا فلزی سفید رنگ، به شیوه‌ای هنرمندانه‌ با چکش‌کاری و خم‌کاری خلق شده‌اند و ماده اولیه آن‌ها شامل ۲۰ درصد نیکل، ۳۵ درصد روی و ۴۵ درصد مس است.

کلاه‌های نمدی، تن‌پوش‌های نمدی و انواع زیرانداز، حاصل هنر نمدبافی است. دست بافته‌های پشمی و نقش‌دار هم که حاصل هنر ماشته‌بافی است، می‌توانند یک سوغاتی یا یادگاری ارزشمند از خرم‌آباد برای خود یا عزیزان‌تان باشد.

مردم خرم‌آباد به عاشقان خوراکی‌های خوشمزه، سوغاتی‌های شیرینی مانند نان محلی ساجی، شیرینی کاک، انواع حلوا، عسل،‌ روغن حیوان شهر دلفان،‌ سمنو، کلوچه، نان چزنک رغو و برساق(نوعی نان) هدیه می‌دهند.

غذاهای محلی خرم آباد

فرهنگ غنی خرم‌آباد، باتوجه به آداب‌ورسوم و سبک زندگی مردمان آن شکل می‌گیرد. غذاهای سنتی هم جزئی از فرهنگ دیرینه این شهر است. غذاهای محلی این خطه، خوشمزه و مقوی‌اند و حتی بسیاری از گردشگران، صرفا برای خوردن این نوع غذاها به این شهر سفر می‌کنند.

از غذاهای محلی خرم‌آباد، می‌توان به مواردی نظیر کباب بروجرد، آش شله ماش دورود، آش گوشت، آش ترخینه، شامی کوو، آش پرتله، آش ورکوا و خورش سیب‌درختی اشاره کرد. با توجه به کوهستانی بودن خرم‌آباد، مردم این خطه بیشتر دوست دارند تا غذاهایی مانند آش سرو کنند. البته بر خلاف تصور عموم، آش گوشت، همان چلو گوشتی است که در رستوران‌ها سرو می‌شود.

رستوران‌های خرم آباد

بعد از این‌که با دیدن طبیعت زیبای خرم‌آباد، روحتان را سیراب کردید و با گشت‌وگذار در میان آثار باستانی سفری به گذشته داشتید، زمان آن فرارسیده تا برای رفع خستگی، خود را مهمان خوردن غذایی خوشمزه در یکی از رستوران‌های این شهر کنید. باتوجه به گردش‌پذیر بودن خرم‌آباد، در سال‌های اخیر، رستوران‌های خوب و باکیفیتی در این شهر راه‌اندازی شده‌ است. به‌طوری‌که رستوران‌گردی، در میان اهالی و گردشگران، تبدیل به یکی از تفریحات این شهر دوست‌داشتنی به‌شمار می‌آید.

در این‌جا گلچینی از بهترین رستوران‌های خرم‌آباد را معرفی می‌کنیم.

رستوران زعفران طلایی

وقتی وارد خرم‌آباد می‌شوید و آدرس یک رستوران خوب را از اهالی آن‌جا می‌پرسید، کمتر کسی پیدا می‌شود که رستوران زعفران طلایی را به شما معرفی نکند. چراکه این رستوران دارای محیطی جذاب، غذاهایی باکیفیت و کارکنانی خوش‌برخورد است و همین امر آن را تبدیل به رستورانی متمایز کرده است.

اگر روزی گذرتان به رستوران زعفران طلایی خورد، حتما چلو ماهیچه گوسفندی آن را امتحان کنید. کباب‌ها و جوجه‌های رستوران و میگوهای آن هم، بسیار خوشمزه‌اند. قیمت غذاها در این مجموعه نسبتا گران است، البته هزینه‌ای که پرداخت می‌کنید، در مقابل کیفیت غذا و خدماتی که دریافت می‌کنید، مقرون‌به‌صرفه است.

آدرس رستوران زعفران طلایی: خرم آباد، خیابان انقلاب، جنب پارک صخره‌ای، رستوران زعفران طلایی

ساعت کاری: 11 صبح تا ۱۱ شب

شماره تماس: ۰۶۶۳۳۳۵۴۱۷۷

رستوران یلدا

وقتی وارد رستوران سنتی یلدا می‌شوید، گویی آشنایی دیرینه شما را به یک ضیافت دعوت کرده است. در واقع این حس خوشایند برگرفته از فضای سنتی، محیط صمیمی، رفتار خوب پرسنل و غذاهای لذیذ این مجموعه است. در این رستوران می‌توانید بنابر سلیقه خود بر روی تخت یا پشت میز و صندلی بنشینید و غذای مورد علاقه خود را میل کنید.

منوی رستوران یلدا شامل غذاهای متنوعی چون باقالی پلو با ماهیچه گوسفندی یا ماهیچه گوساله و مرغ، زرشک پلو با ماهیچه گوسفندی یا ماهیچه گوساله و مرغ، کباب‌ کوبیده، برگ، سلطانی، بختیاری، وزیری، جوجه، ماهی قزل‌آلا، خورشت قیمه، خورشت قورمه سبزی، ته‌چین لقمه‌ای، سوپ، سالاد، زیتون پرورده، ماست موسیر و انواع نوشیدنی است.

آدرس رستوران یلدا: خرم‌آباد، خیابان امام خمینی، خیابان طالقانی شرقی، نرسیده به میدان استانداری ، رستوران یلدا

ساعت کاری: ۱۰:۳۰ صبح تا ۱۱ شب

شماره تماس: ۳۲۲۳۴۴۱۷-۰۶۶

رستوران مجلل مجموعه تاریخی حمام گپ

اگر دوست دارید غذای خود را در یک محیط تاریخی میل کنید و سفری به دوران صفویه داشته باشید، حتما سری به مجموعه تاریخی گپ بزنید. حمام تاریخی گپ که در گویش لری به معنای بزرگ است، به ثبت آثار ملی رسیده است. البته در سال ۱۳۹۵ آن را مرمت و بازسازی کردند و سپس به یک مجموعه فرهنگی و پذیرایی تغییر کاربری داد.

مشاهده معماری سنتی و زیبای این مجموعه تاریخی که شامل سقف‌ مقرنس‌کاری، گچ‌بری‌های ساده و حوض آبی‌رنگ است، اشتهای شما را زیاد می‌کند. مجموعه تاریخی حمام گپ، دارای دو فضای سرپوشیده داخلی و فضای روباز حیاط است و در بخش‌های مختلفی نظیر دمنوش‌خانه، سرای انارستان (رستوران سنتی)، سرای تشریفات، قهوه‌سرا و سوغات‌سرا پذیرای شما عزیزان است.

منوی رستوران شامل غذاهای مختلف ایرانی و بین‌المللی نظیر جوجه کباب، جوجه سبز، کباب لقمه، کباب قفقازی، شیشلیک، دیزی، ماهی، ماهی شکم‌پر، مرغ شکم‌پر و جوجه ترش است. در بخش قهو‌ه‌سرا و دمنوش‌خانه هم می‌توانید انواع قهوه، نوشیدنی‌های گرم و سرد، بستنی و چای را نوش‌جان کنید.

در رستوران سنتی گپ شب‌های فرد و جمعه شب‎‌ها از ساعت ۱۹ تا ۲۳ موسیقی زنده لری اجرا می‌شود و حتی می‌توانید مراسم و جشن تولدهای خود را با تعیین وقت قبلی در این مجموعه برگزار کنید.

آدرس مجموعه تاریخی حمام گپ: خرم‌آباد، خیابان حافظ، میدان گپ، مجموعه تاریخی حمام گپ

شماره تماس: ۳۳۳۳۹۹۹۹-۰۶۶

ساعت فعالیت مجموعه: از ۱۱ صبح تا ۲۳ شب

ساعت سرویس‌دهی رستوران: ۱۲ ظهر تا ۱۵:۳۰ ظهر و ۱۹ عصر تا ۲۳ شب

رستوران سراب کیو

رستوران سراب کیو، از رستوران‌های معروف و مشهور خرم‌آباد است که در هتل جهانگردی به همین نام قرار گرفته است. در این رستوران، سه وعده غذایی صبحانه، نهار و شام در بهترین کیفیت سرو می‌شود و غذاهای خوشمزه آن در میان اهالی خرم‌آباد و گردشگران بسیار معروف است.

صبحانه رستوران به‌صورت سلف‌سرویس است و در این وعده غذایی از شما با غذاهای خوشمزه‌ای نظیر املت، نیمرو، عدسی، سوسیس تخم‌مرغ، پنیر، کره، عسل، مربا، آب‌میوه، شیر، چای و نان تازه پذیرایی می‌شود.

منوی شام و ناهار رستوران هم شامل جوجه کباب، کوبیده، برگ، بختیاری و ماهی قزل‌آلا است. قیمت خوب و کیفیت بالای غذاهای رستوران سراب کیو و قرار گرفتن آن در نزدیکی جاهای دیدنی خرم‌آباد نظیر دریاچه کیو، گرداب سنگی، آرامگاه باباطاهر، مناره آجری و قلعه فلک الافلاک آن را زبان‌زد عام‌و‌خاص کرده است.

آدرس رستوران سراب کیو: خرم‌آباد، بلوار جام جم، هتل جهانگردی، رستوران سراب کیو

شماره تماس: ۳۳۲۲۵۶۷۲ ۰۶۶

ساعت سرو صبحانه: ۷:۳۰ تا ۹:۳۰ صبح

ساعت سرو ناهار و شام: ۱۲ بعدازظهر تا ۲۲:۳۰ شب

مراکز خرید خرم آباد

زمان سفر به خرم‌آباد، حتما سری به بازارهای آن بزنید، حتی اگر قصد خرید ندارید. گشت‌و‌گذار در بازارهای این شهر، هم فال است و هم تماشا! در این بازارها می‌توانید از نزدیک صنایع‌دستی خرم‌آباد را ببینید و با لهجه شیرین مردمانش آشنا شوید. حتی در این میان، به خونگرمی و سرزندگی خرم‌آبادی‌ها بیشتر پی می‌برید.

در خرم‌آباد، برای هر سبک و سلیقه‌ای بازارهایی نظیر بازار سنتی، بازار روز، بازارهای هفتگی که در روزهای دوشنبه، سه‌شنبه و جمعه برگزار می‌شود، مجتمع تجاری کیو، پاساژ کسری، پاساژ آرش، مرکز خرید الماس شهر و مجتمع تجاری گردشگری بعثت احداث شده‌اند تا اهالی خرم‌آباد و گردشگران، اقلام مورد نیازشان را از این مراکز تهیه کنند.

اقامت در شهر خرم‌آباد

خرم‌آباد شهری تمام عیار است. مناظر طبیعی این شهر، از نظر زیبایی، زبانزد عام‌وخاص هستند و بناهای تاریخی و آثار به‌جای‌مانده از روزگاران قدیم در این شهر باستان‌شناسان، را شگفت‌زده می‌کند. چنین مواردی باعث شده تا هر ساله  گردشگران زیادی راهی این دیار شوند. گرچه این شهر مکان‌های اقامتی متعددی نظیر هتل‌ها، مسافرخانه‌ها و اقامتگاه‌های بومگردی دارد، ولی در ایام خاص سال و تعطیلات، بسیار شلوغ می‌شود و ممکن است، در چنین مواقعی، با مشکل اقامت مواجه شوید.

بنابراین پیشنهاد من به شما این است، اگر در هر زمانی از سال، قصد سفر به خرم‌آباد را داشتید، بهتر است قبل از حرکت، سری به سایت اتاقک زده و اقامتگاه مورد نظرتان را به صورت آنلاین و مطابق با نیاز و بودجه خود، با بهترین کیفیت و قیمت رزرو کنید.

راه‌های دسترسی به خرم‌آباد

برای رسیدن به خرم‌آباد، می‌توانید از هر دو راه زمینی و هوایی اقدام کنید. سفر هوایی با هواپیما، گران‌ترین روش دسترسی است. درحال‌حاضر، از دو شهر تهران و مشهد، سفر هوایی به این شهر برقرار است.

اما اگر مسیر جاده‌ای، را انتخاب کردید، باید ابتدا از تهران، اتوبان تهران- قم، به اراک را طی کنید. در ادامه راه،‌ پس از عبور، از بروجرد و دورود، وارد خرم‌آباد می‌شوید. این مسیر حدود ۶ ساعت زمان می‌برد.

اتوبوس‌های تهران به خرم‌آباد هم، از پایانه‌ بیهقی یا پایانه جنوب، به سمت این شهر زیبای تاریخی حرکت می‌کنند.

اگر هوس کردید، با قطار به خرم‌آباد سفر کنید، باید ابتدا از تهران به درود بروید. زیرا این شهر هنوز به راه‌آهن سراسری متصل نیست. این مسیر هشت‌ونیم ساعت طول می‌کشد، باقی راه را هم باید به‌صورت جاده‌ای طی کنید.

نکاتی که در سفر به خرم‌آباد لازم است بدانید!

صحبت کردن درباره خرم‌آباد و جذابیت‌های آن تمامی ندارد. اما چه خوب است، قبل از راهی شدن، در خصوص این شهر و دیدنی‌های آن اطلاعات کافی داشته باشید، تا بهترین برنامه‌ریزی را برای سفرتان انجام دهید.

هم‌چنین همراه داشتن ملزومات سفر نظیر چتر در زمان‌هایی از سال که بارندگی زیاد است، لباس مناسب، مطابق با فصول مختلف سال، کفش مناسب پیاده‌روی برای بازدید از نقاط مختلف شهر و دیگر اقلامی که با توجه به نوع سفر و مدت زمان اقامت شما مشخص می‌شود، همراه داشته باشید.

سوالات متداول درباره خرم‌آباد