جشن چله تابستان چیست؟ | چله تموز چه روزی است؟
در تقویم کهن ایرانی «تموز» گرم‌ترین ماه سال بود و ایرانی‌ها روز اول آن ماه را جشن چله تابستان می‌دانند. جشن چله تموز مانند شب یلدا و چله زمستان است با این تفاوت که در زمستان بلندترین شب سال را جشن می‌گیرند اما در تابستان طولانی‌ترین روز سال را. تموز یا چله از روز اول تیر شروع می‌شد و تا روز دهم مرداد ادامه داشت. جشن چله تابستان با آداب‌و‌رسوم خاصی برگزار می‌شد.
جشن‌های چله تابستان، جشن نوروزبل، جشن نیلوفر، زیارتگاه نارکی و چله تموز مربوط به یک جشن بزرگ در میانه تابستان بوده‌اند. این جشن‌ها در زمان برداشت محصول باغ‌ها و زمین‌های گندم و برنج برگزار می‌شده و بیشتر به آب، آبیاری، برداشت گیاهان و شکرگزاری مربوط بوده است. کشاورز‌ها بعد از برداشت محصول خود شکرگزاری می‌کردند، جشن می‌گرفتند و به همدیگر تبریک می‌گفتند.
شاید این روزها برگزاری این جشن در شهرهای ایران رونق نداشته باشد اما هنوز در بخش‌هایی از استان خراسان جنوبی این جشن برگزار می‌شود و شما می‌توانید با اجاره ویلا در شهرهای این استان به دیدن مراسم‌های باستانی ایران بروید.
سعدی درباره این روز می‌گوید:
عمر برف است و آفتاب تموز اندکی ماند و خواجه غَرّه هنوز
ای تهی‌دست رفته در بازار ترسمت پُر نیاوری دستار
متاسفانه این رسم زیبا به مرور زمان و بر اثر حمله‌هایی که در گذشته به شهرهای ایران صورت گرفت، فراموش شد و اثری از آن باقی نماند. شاید باورش سخت باشد اما قرن‌ها پیش از میلاد مسیح ایرانی‌ها با استفاده از نور خورشید بلندترین و کوتاه‌ترین روز سال را تعیین می‌کردند.
جشن چله تابستان در جنوب خراسان
امروزه تنها شهرهایی که جشن چله تموز یا جشن چله تابستان را برگزار می‌کنند بعضی از شهرهای استان خراسان جنوبی‌اند. اگر دوست دارید از نزدیک شاهد این مراسم باشید می‌توانید با اجاره سوئیت در بیرجند به این شهر سفر کنید و از دیدن این آیین تاریخی لذت ببرید. اگر به شهر بیرجند سفر کردید دیدن باغ معصومیه، بنای ارگ کلاف فرنگی، ارگ بهارستان، باغ شوکت آباد، بند دره، باغ اکبریه، بازرا سنتی، برج چشمه مولید، آبشار گیوک و قلعه فرک را از دست ندهید. این بناهای تاریخی و جاذبه‌های گردشگری این شهر را به یکی از مقصدهای گردشگری استان خراسان جنوبی تبدیل کرده‌اند.
چله تموز کی است؟
در تقویم بیرجند جشن چله تابستان از اول تیرماه شروع می‌شود و تا دهم مرداد ماه که داغ‌ترین روزهای تابستان‌اند ادامه پیدا می‌کند، به این مدت «چله بزرگ» می‌گویند. از دهم مرداد تا آخر این ماه هم «چله خرد» نام دارد. البته نام‌گذاری روزها فقط مختص فصل تابستان نبود مثلا از اول دی ماه تا آخر بهمن ماه «چله کلو» و از دهم بهمن تا آخر آن «چله خرد» نام داشت.
یک شعر معروف خراسانی درباره چله تموز
نه از شو مو منالم نه که از روز نه از یلدا گیله درم نه چله تموز
هموقدر فهمیدم دمین ای دنیا که آسونی د بعد سختی میه هنوز
سخن آخر
بسیاری از آیین‌ها و رسم‌های قدیمی شهرهای مختلف ایران در گذر زمان از بین رفته و فراموش شده‌اند، اما هنوز بعضی از آن‌ها در شهرها و روستاهای این کشور برگزار می‌شوند. شما از کدام یک از این رسم‌ها مطلع هستید؟ آیا در شهر محل سکونت شما مراسم خاصی برگزار می‌شود که از زمان قدیم تا کنون باقی‌مانده باشد؟
اگر از این مراسم با خبرید و از نحوه برگزاری آن‌ها اطلاعات خوبی دارید برای ما در قسمت نظرات بنویسید تا دیگران هم درباره آن‌ها اطلاعات بیشتری داشته باشند.
تهیه شده توسط تیم تولید محتوای اتاقک
