میانه کجاست؟ در دل استان آذربایجان شرقی، شهرستانی پهناور قرار دارد که آثار تاریخی فراوانی را در خود جای داده است.
این شهرستان زیبا میراثی از قدیمیترین نژاد اصیل ایرانی به نام مادها است و به همین خاطر گوشه به گوشهاش پر شده است از آثار ارزشمندی که باید به در سفر به آذربایجان شرقی، باید سری به آنها بزنید و لذت ببرید از تاریخی که گذشتگان به یادگار گذاشتند.جدایی از جاذبه های تاریخی شهرستان میانه، طبیعتی که این شهرستان را احاطه کرده است؛ روح و روان آدمی را مجذوب خود میکند.
تاریخچه میانه
پیش از آن که سری به جاهای دیدنی میانه بزنیم، کمی تاریخچهای که در لابهلای تاروپود این شهر زیبا پنهانشده است را بررسی میکنیم.
در تعابیری که از خطوط و نقوش باستانی به دست آمده است؛ نام اصلی شهرستان میانه، میانج به معنای واسطه میان دو شهر است. این شهر زیبا درست در مرز بین دو سرزمین مادها و پارتهای قرار داشته است.
اما این تنها تعبیری نیست که از این شهر در تاریخ نوشتهشده است. بنا بر تعبیر دیگری نام میانه از نام مییانا یا میانا گرفتهشده است.
این نام از دو آوای «مای» و «آنا» تشکیلشده است که ترکیب این دو آوا به معنای ماد بزرگ یا ماد مادر است. با وجود گذشت قرنها هنوز که هنوز است در زبان ترکی آنا به معنای مادر یا مادربزرگ شناخته میشود.
در زمان ساسانیان، نام مای را بر روی میانه گذاشتند. پس از دوران ساسانیان این نام بر روی شهر زیبا باقی ماند تا دوران پهلوی فرارسید.
پس از روی کار آمدن خاندان پهلوی، نام این شهر به نام فعلی تغییر کرد. علاوه بر این، شهرستان میانه در قرنهای هفتم و هشتم هجری علاوه بر نام میانج، گرمرود نیز نامیده میشده است.
اقلیم و آب و هوای میانه
شهرستان میانه درست در جنوب استان آذربایجان شرقی قرار دارد و از جنوب به زنجان، از شمال به سراب، از شمال غربی به بستان آباد، از غرب هشترود، از شرق به خلخال و از شمال شرق به اردبیل میرسد.
جالب است بدانید که شهر چاراویماق به تازگی و کمتر از ۱۰ سال است که از هشترود جداشده و به جنوب غربی این شهرستان اضافهشده است. اگر کمی کنجکاو هستید تا بدانید هشترود کجاست؛ به مقاله جاهای دیدنی هشترود، شهری با افسانههای کهن مراجعه کنید.
این شهرستان به سه بخش کندوان، کاغذکنان و مرکزی تقسیمشده و دارای پنج شهر میانه، ترکمانچای، آچاچی، ترک و آقکند است.
این شهرستان زیبا در گذشتهای نه چندان دور به عنوان تنها راه ارتباطی میان منطقه آذربایجان با کشور محسوب میشده است و به همین خاطر اگر از ریشسفیدان این استان بپرسید؛ میانه را عنوان دروازه آذربایجان خواهید شناخت.
این شهر چهارمین شهر بزرگ استان آذربایجان شرقی پس از تبریز، مراغه و مرند است.
دمای این شهرستان دلبر به طور میانگین ۳ الی ۱۵ درجه سانتی گراد است و دارای دو نوع آب و هوای متفاوت از هم است.
شگفتی اینجاست که دو نوع آب و هوای نیمه خشک و گرم در فصل بهار و تابستان و آب و هوای سرد و کوهستانی در پاییز و زمستان در دل این شهرستان پنهان شده است.
همین آب و هوای منحصر به فرد، باعث شده است تا ۴۰ نوع گیاه خودرو در خاک این شهرستان، رشد کند. این گیاههای خودرو مانند ترشک، ریواس، نعناع کوهی، خاکشیر و غیره است.
سوغاتی میانه
سوغات میانه شامل خوراکیها و صنایع دستی سنتی میشود که سالیان درازی است در میانه تولید میشود. این سوغاتیهای خوشمزه شامل ایشلی فطیر، کمبوزه، سیب، برنج، لبنیات، عسل، گیاهان دارویی و … است. اما اگر به دنبال صنایع دستی و سنتی این شهرستان هستید؛ جارو، گلیم و قالیهای میانه را فراموش نکنید.
غذاهای محلی میانه
از غذاهای محلی آذربایجان شرقی نگوییم برایتان که گوشهای از این خوراکهای لذیذ در میانه جمع شده است.
یکی از همین خوراکهای دلچسب که در سفر به میانه باید در حتماً بچشید؛ آبگوشت بامیه است. مواد تشکیلدهنده این آبگوشت لذیذ؛ گوشت گوسفندی، پیاز نگینی شده، بامیه، گوجه رنده شده، رب گوجه فرنگی، نمک، فلفل، ادویه و زردچوبه است.
برای پختن این آبگوشت دلچسب، گوشت و پیاز را با هم تفت میدهند و همراه کمی زردچوبه به آن اضافه میکنند. بعد از نیمپز شدن گوشت، گوجههای رنده شده، نمک و فلفل، ادویه و رب را به همراه بامیهها به گوشت اضافه میکنند و ۴ الی ۵ ساعتی میگذارند تا برای خودش روی شعله لطیف آتش بپزد.
طبیعت میانه
میانه به دلیل موقعیت جغرافیایی خود دارای طبیعت بینظیری است. در طبیعت میانه انواع گونههای گیاهی و جانوری را میتوان یافت. گیاهان خودرو در این منطقه باعث شده که مراتع سبزی در طبیعت میانه ایجاد شود. برخی از این گیاهان شامل نعنا کوهی، درمنه، کاکوتی و خاکشیر است. این منطقه به لحاظ گیاهان دارویی نیز بسیار غنی میباشد. همچنین طبیعت میانه دارای گونههای مختلف جانوری است که باعث شده این منطقه به منطقه حافظت شده تبدیل شود. در طبیعت میانه جانورانی آهو، خرس قهوهای، گربه وحشی، رودک، راسو، گراز، گرگ، روباه و پرندگانی چون شاهین، عقاب طلایی، کورکور و تیهو دیده میشود.
جاهای دیدنی میانه
همانند دیگر شهرهای خرم استان آذربایجان شرقی، میانه نیز پر شده است از دیدنیهایی که باید در سفر به این شهر حتماً سری به آنها زد؛ اما تعداد این جاذبهها به حدی زیاد است که زبان آدمی از آنها قاصر است.
در ادامه این مقاله به گوشهای از دیدنیهای میانه اشاره کردیم.
پل شهرچای
پل شهرچای در مسیر رودخانه شهرچای در روستای تازهکند ساختهشده است. این پل با ۲۶۰ متر طول از طولانیترین پلهای آذربایجان شرقی است که در شهر میانه قرار دارد. پل ۲۳ دهانه گنبدی دارد و اتاقکهایی که محل استراحت مسافران کاروانها بوده است. کتیبهای در بدنه پل وجود ندارد به همین دلیل سال ساخت پل مشخص نیست اما با شباهتی که به سیوسه پل اصفهان دارد ممکن است متعلق به دوره صفویه باشد.
مسجد سنگی شهرستان میانه
مسجد سنگی ترک از مهمترین آثار تاریخی استان آذربایجان شرقی است که در شهر میانه قرار دارد. تمام قسمتهای نمای بیرونی مسجد از سنگ ساختهشده است. معماری داخل مسجد اثری شگفتانگیز از معماری اسلامی است. نقشها، کتیبهها و آجرهای قرمزرنگ مسجد نمایی خیرهکننده دارند. کتیبهای که مشخص کند که مسجد در چه سالی ساختهشده است وجود ندارد. عدهای آن را متعلق به قرن ششم یا هشتم هجری قمری دانستهاند اما با توجه به کتیبههایی که در دیوارهای مسجد وجود دارد این بنا در دوران صفویه و قاجار مرمتشده است. این مسجد در سال ۱۳۴۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبتشده است.
قبر امامزاده محمد
در لیست جاهای دیدنی میانه، امامزادهای در روستای کندوان واقعشده است که با میانه ۳۵ کیلومتر فاصله دارد. ساختمانی کوچک و گلی با ضریحی چبی و سفرهای مملو از نور ایمان مردمان غیور این روستا، چشم انتظار شماست.
در میان اهالی این منطقه، امامزاده اسماعیل، پسر این امامزاده شناخته میشود. هم چنانکه محمد را نیز فرزند بلافصل امام صادق به شمار میآورند.
امامزادههای دیگری نیز در حوالی امامزاده محمد وجود دارد که این امامزادهها در روستاهایی مانند روستاهای برزلیق، صومعه، کلاله، شیخ طبق، حسن آباد، ترکمانچای، گاوینه رود، دمیرچی و چرور شناسایی شدند.
قیز کورپوسی (پل دختر)
یکی از مهمترین جاهای دیدنی میانه که با وجود گذشت سالیان دراز پابرجا مانده است؛ قیز کورپوسی یا پل دختر است. این پل عظیم در دامنه شرقی قافلانکوه و در فاصله ۲۰ کیلومتری شهر میانه و بر روی رودخانه قزل اوزون ساختهشده است. پایههای استوار آجری این پل عظیم دارای ۳ دهانه است که بر روی آبراهی سنگی واقعشده است.
بر اساس شواهد موجود، نوشتههایی به خط نسخ و نستعلیق و کوفی بر قسمتهایی از این پل وجود داشته که تاریخ تعمیر و نوسازی آن را نشان میدهد اما هنوز که هنوز است؛ اثری از تاریخ احداث این پل شناسایی نشده است
قلعه نجفقلی خان
در میان جاهای دیدنی میانه ، قلعه نجفقلی خان در جنوب شرقی این شهر زیبا آرمیده است. در قسمتهای شمالی و شرقی این قلعه پهناور، باستانشناسان بناهای مسکونی فراوانی یافتهاند و سمت جنوبی و جنوب غربی آن را زمینهای زراعی و باغات سرسبز دیده شده است البته این اطلاعات به سالیان پیش باز میگردد و امروزه این ساختمانها متروکه شدند و دیگر خبری از باغهای سرسبز گذشته نیست.
کاروانسرای جمال آباد
در بین جاهای دیدنی میانه و درست در ۳۵ کیلومتری این شهر، کاروانسرایی قرار دارد که تاریخ احداث آن به سال ۱۰۶۵ هجری قمری باز میگردد.
در نوشتهای از جهانگرد معروف، این کاروانسرا به دست غیاثالدین محمد، وزیر سلطان مغول ساختهشده است؛ اما بسیاری از تاریخشناسان این فرضیه را گمانی بیش نمیدانند.
در این نوشتار به دیوارها مستحکم و زیبای این کاروانسرا به کرات اشارهشده است؛ اما متأسفانه در این روزگار چیزی جز خرابههایی نیمه ویران از این مکان باقی نمانده است.
بازار میانه
یکی دیگر از جاهای دیدنی میانه، بازار میانه است. بازار میانه یکی از بزرگترین و اصلیترین بازارهای این شهرستان به حساب میآید. در این بازار انواع وسایل و پوشاک برای فروش عرضه میشود و مسافران و گردشگران زیادی برای تهیه سوغات میانه به این بازار سر میزنند. از دیگر مراکر خرید میانه میتوان به پاساژ الماس و مرکز خرید محمد اشاره کرد.
آبشار بلوکان
یکی از مناطق بسیار خرم و سرسبز شهرستان میانه، آبشار بلوکان است. این آبشار دلبر به عنوان یکی از جاهای دیدنی میانه شناخته میشود و ارتفاعی برابر با ۱۰ متر دارد.
از جاری شدن ادامه این آبشار بر روی بستر خاک، رودخانه بلوکان زندگانی خود را سپری میکند و باعث سرسبزی مراتع اطراف خود میشود.
این رودخانه پس از عبور از مسیر پرپیچ و خم دره بلوکان و سیراب کردن مزارع کشاورزی پایین دست، راه خود را به رودخانه چای باز میکند و در نهایت با پیوستن به قزل اوزون به دیدار دریای خزر میرود.
اگر در سفر به میانه میخواهید سری به این آبشار خرم بزنید؛ کافی است که به روستای بلوکان بروید.
البته دسترسی به این آبشار از طریق شهرستان ترکمنچای، جاده خاکی روستای یوخاری سوما، روستای دستجرد و سپس روستای بلوکان اماکنپذیر است.
مردمشناسی میانه
مردم میانه، درست مانند دیگر شهرهای استان آذربایجان شرقی، همگی ترکزبان هستند و از میان آنها دو نماینده در مجلس شورای اسلامی حضور دارند. از آنجایی که میانه یکی از پرمحصولترین شهرستانهای شمال غرب ایران است و بیشتر برای محصولات خود شناخته میشود، مردم آن معمولا مشغول کاشت و برداشت پنبه، ذرت، چغندر قند، برنج هاشمی، نخود، گندم، عدس، لوبیا، آفتابگردان، سیب، سورگوم جارویی، سیر، جارو، هندوانه، طالبی، گوجه فرنگی، سیبزمینی، خربزه، بادام زمینی، گردو، سبزی، بادام، هلو، آلو، زردآلو، انگور، انجیر، انار، زالزالک، توت، دانههای روغنی و زعفران هستند.
چگونه به میانه برویم؟
اگر بخواهید زمینی به میانه بروید، باید تهران، قزوین و زنجان را پشت سر بگذارید، سپس وارد آزادراه زنجان-تبریز شوید و در این میان به سوی میانه تغییر مسیر دهید. کسانی که میخواهند هوایی یا بهوسیله قطار سفر کنند هم مشکلی نخواهند داشت. اگرچه، برای سفر هوایی، نزدیکترین فرودگاه به میانه، فرودگاه اردبیل و فرودگاه سهند مراغه است، پس مستقیم نمیتوانید به این شهر پرواز کنید. ولی خوشبختانه این شهر دارای ایستگاه راهآهن است، پس کار برای کسانی که میخواهند با قطار به میانه سفر کنند، آسانتر خواهد بود.
سفر به میانه
جاهای دیدنی میانه، آب و هوای دلپذیر و خوراکیهای جذابش، همگی عواملی هستند که ناخودآگاهتان را به سفری تابستانی دعوت میکنند. کوله بارتان را ببندید و راهی جاده شوید و غصه اقامت را نخورید زیرا اتاقک هوایتان را دارد. همچنین برای اجاره روزانه خانه تبریز و میانه یا اجاره سوئیت در تبریز می توانید از سایت اتاقک استفاده کنید.
برای رزرو اقامتگاه همین حالا به سایت اتاقک سری بزنید.
مرند هم بزرگتره و هم ابادتره. و اینکه مرند قدمت شش هزار ساله دارد
سلام من یسنا هستم میانه ای هستم روستای شیخطبق
میانه واقعا عالیه من چند بار به شهرستان میانه سفر کردم خیلی سرسبز هست
به شما هم پیشنهاد می دم که به میانه سفر کنید
👍👌👍👌
سلام چرا از روستای حلمسی که خوش اب و هواترین و با صفاترینه نگفتین تازه آباس قالا که یکی از جاهای مذهبی حلمسی هست باید گفت که مردم در قدیم هر حاجتی داشتن به اونجا میرفتن و دعا میکردن و خیرات میدادن و امکان نداشت دعاشون مستجاب نشه . تازه چوپانی که به همراه گوسفندهاش سنگ شدن هم تو این روستا یعنی حلمسی قرار داره بالای کوه از ابگرم چرن هم نگفتین تازه یادش بخیر دوران کودکی هروقت میرفتیم دهات امکان نداشت نریم آبگرم چرن 😥
معروف ترین سوغاتی میانه برنج میانه هست که بهش اشاره نکرده اید.
برنجش عالیه
سلام. در روستای صومعه علیا یک اثر باستانی پیش از میلاد وجود دارد. که به شکل هرم مخروطی شکل و با دست ساز بشر درست شده است. در گذشته این مکان شهر بوده و… خالی از لطف نیست که این ساخته بشر را از نزدیک ببینید.
می توان گفت یکی از ارزشمندترین آثار باستانی آذربایجان در آن نهفته است.
نام این اثر بروانا می باشد. و….
میانه یه روستا به نام حصار میدان داغی داره که مسیرش بعد ترک هستش هرکس بره اونجا کمتراز ده روز نمیتونه بمونه بهترین جای ایران
اونجا یک نفر بود بنام سلطان حسین که خیلی آدم خوبی بود؟
به گمانم همراه موسی رسولی در سوریه بشهادت رسیدند،
ایشون همراه خدا باغش بودند نه موسی
ساریما اوغلان . حصار میدان داغی ماه ها موندم . خونه حسین محمد نژاد . قاضی دیوان عالی کشور
سلام میانه خوب است
سلام بالادست قیزگورپیسی .قیزقالاسی هم داریم.بعد ازجاده هشترود ۴۵.۵۰ کیلومتر بطرف هشترود میرسی به قلعه ضحاک در ایستگاه راه اهن بابک.سد آیدوغموش واقعا زیباست.دلیح داش روستای ابک ۲۵کیلومتری جاده هشترود.
من اهل میانه هستم هنوز خیلی جاهای دیدنی میانه باقی مانده
من از شیراز میخوام بیام میانه بارداریم برای اونجا جاهای قشنگ و دیدنی رومیشه معرفی کنید.
حتما ماهی سنتی میانه میل بفرمایید
جاهای دیدنی میانه
پلدختر
ابشار بلوکان
قیزقله یعنی قله دختر
بازار میانه مستراب قلنج
ممنون از شما، در مقالات بعدی حتما بهطور کامل به جاهای دیدنی میانه می پردازیم.
درود بر شما
واقعا عالی بود
آفرین بر شما.
در روستایی که فرمودید بومگردی هست ؟ امکانات هست ؟ تابستان خنک است؟ ممنون می شوم اگر پاسخ دهید