آرامگاه حافظ، شاعر بلندآوازه و محبوب ایرانی، جایی است که هر ساله عاشقان شعر و ادب از سراسر دنیا برای دیدار با او به شیراز سفر می‌کنند. این مکان که به‌عنوان “حافظیه” شناخته می‌شود، نه تنها به‌خاطر آرامش و زیبایی‌اش مشهور است، بلکه فضایی است که هر کس به آنجا قدم می‌گذارد، حس معنویت و پیوندی عمیق با اشعار دل‌انگیز حافظ را در دل خود احساس می‌کند. در این مقاله، به معرفی کامل این بنای ارزشمند و تاریخی خواهیم پرداخت و سفری کوتاه به دل تاریخ و فرهنگ ایرانی خواهیم داشت تا بیشتر با این اثر زیبا آشنا شویم.
حافظیه شیراز | آرامگاه حافظ کجاست؟
حافظ کیست؟ خواجه شمس الدین محمد بن بهاءالدین نام کامل حافظ شیرازی است که یکی از معروف‌ترین شاعرهای ایرانی است. او در سال ۷۲۷ هجری‌قمری به‌دنیا آمد و در سال ۷۹۲ هجری‌قمری از دنیا رفت. لسان‌الغیب و ترجمان الاسرار از لقب‌های حافظ است و دلیل این نام‌ها این است که عده‌ای عقیده دارند حافظ بسیاری از مسائل مهم را پیش‌بینی کرده و شعرهای دیوانش درباره همین موضوع‌هاست.
به دلیل جایگاه ارزشمندی که حافظ در طول زندگی‌اش داشت حاکمان و پادشاهان زیادی به او علاقه داشتند. ۶۵ سال بعد از مرگش برای او آرامگاهی گنبدی به دستور محمد یغمایی، وزیر میرزا ابوالقاسم کورگانی (حاکم فارس) به‌عنوان یادبود برایش ساختند. در دوران زندیه این آرامگاه ظاهر باشکوه‌تری پیدا کرد و به مرور زمان به یکی از جاذبه‌های گردشگری شیراز تبدیل شد.
برای سفر و اقامت در شیراز می‌توانید با استفاده از موبایل و یا لپ تاپ خود وارد سایت اتاقک شوید و در قسمت جستجوی شهر، شیراز را وارد کنید و اقامتگاه های متنوع اتاقک را مشاهده کنید، ما به شما توصیه می‌کنیم برای سفر به این شهر، اجاره سوئیت در شیراز را امتحان کنید.
تاریخچه آرامگاه
بعد از فوت حافظ او را در خاک باغ مصلی که برای او محلی رسیدن به آرامش و آسایش بود دفن کردند و همان طور که در قسمت بالایی گفتیم بعد از ۶۵ سال، در سال ۸۵۶ هجری‌قمری، به دستور وزیر حاکم فارس برایش مقبره‌ای گنبدی بنا کردند و روبه‌روی آن هم حوض بزرگی ساختند که آب رکن آباد را تامین می‌کرد.
سال‌ها بعد در دوران شاه عباس صفوی این بنا مرمت شد. در زمان نادر شاه هم تعمیرات مختصری روی آن انجام گرفت اما تغییرات کاربردی در دوره کریم خان صورت گرفت.
در سال ۱۱۸۹ هجری‌قمری بنایی به شیوه معماری زندیه روی قبر حافظ ساخته شد. این بنا تالاری با چهار ستون سنگی بود. این تالار دو اتاق در دو طرفش داشت و از شمال و جنوب روباز بود؛ مقبره حافظ در شمال آن قرار داشت و جنوب آن نمایی رو به باغی بزرگ داشت. ستون‌های این تالار هنوز هم پابرجا هستند و زینت‌بخش بنای باشکوه حافظیه‌اند.
بعد از کریم خان و دوره زندیه این بنا باز هم تعمیر شد و در نهایت در سال ۱۳۱۴ خورشیدی با تلاش‌های علی اصغر حکمت شیرازی، وزیر فرهنگ، و علی ریاضی، رئیس فرهنگ، بنای این مقبره به شکل کنونی طراحی و با نظارت طراح بزرگ فرانسوی، آندره گدار، در سال ۱۳۱۶ خورشیدی ساخته شد.
معماری
آرامگاه حافظ در زمینی به مساحت ۲۰ هزار متر مربع قرار گرفته است و از چهار طرف ورودی دارد. در اصلی در جنوب، در قسمت غربی دو در و یک در هم در شرق این مجموعه قرار دارد. این آرامگاه به دو صحن شمالی و جنوبی تقسیم شده که بین این دو صحن پله قرار دارد.
بخش‌های اصلی این آرامگاه شامل قسمت‌های زیر می‌شود:
۱. صحن شمالی
این صحن حیاطی با ابعاد ۵۰ در ۶۰ متر است که در سال‌های گذشته قبرستان عمومی بود. قبر حافظ در این حیاط قرار دارد.
۲. تالار حافظیه
این تالار از دوران زندیه به یادگار مانده است. البته در حال حاضر شکل قبلی را ندارد چون اتاق‌های اطراف آن را برداشته‌اند و به تعداد ستون‌های اطرافش اضافه کرده‌اند. این تالار هم اکنون ۲۰ ستون با ارتفاع ۵ متر دارد و مساحت آن به طول ۵۶ متر در ۸ متر عرض است.
۳. صحن جنوبی
این حیاط نزدیک به تالار قرار دارد و به لحاظ ارتفاع ۴ متر از سطح تالار پایین‌تر است. در وسط این حیاط باغچه‌ای به شکل بلوار قرار دارد و دو طرفش درخت‌های سرو زیبایی کاشته شده است.
درباره قبر حافظ
زمانی که محوطه اطراف مقبره حافظ به دستور کریم خان زند ساخته شد برای قبر خواجه هم روی سنگ مرمر شعرهایش را تراشیدند و قبری زیبا ساختند.
بر سر تربت ما چون گذری همت خواه که زیارتگه رندان جهان خواهد بود
عده‌ای عقیده دارند که حافظ می‌دانسته روزی قبرش محل زیارت می‌شود و علاقه‌مندانش برای دیدن آرامگاهش می‌آیند و این غزل را به همین دلیل سروده است.
در قسمت‌های پایینی قبر هم این شعرها نوشته شده است.
چراغ اهل معنی خواجه حافظ بجو تاریخش از خاک مصلی
به حساب حروف ابجد خاک مصلی سال فوت حافظ را نشان می‌دهد.
حافظ را بیشتر بشناسیم
حافظ هنرمندی بود که در دوران کشمکش بین مغول تیمور زندگی می‌کرد. حتماً برای شما هم سوال پیش آمده که چرا مغولها آثار حافظ و دیگر هنرمندان آن دوران را از بین نبردند؟ سالم باقی ماندن این آثار تاریخی را مدیون زیرکی یکی از حاکمان فارس در آن دوران هستیم. مغولها به دنبال دریافت خراج بیشتر در همه شهرها و کشورها بودند؛ اگر این پول پرداخت می‌شد، شهر از حمله مغول ها در امان می ماند در غیر این صورت همه چیز غارت می‌شد یا در آتش می‌سوخت و از بین می رفت! خوشبختانه با پرداخت قرار داده بیشتر این شهر را در امان نگه داشتند. به همین دلیل هم شهر فارس به یک پناهگاه برای هنرمندان و دانشمندان آن دوران تبدیل شده بود. حافظ هم یکی از پناهنده های این شهر بود!
او در دورانی زندگی می‌کرد که کشور پر از جنگ‌های داخلی شده بود. تاثیر این دوران را در شعرهای او می‌توان مشاهده کرد:
از کران تا به کران لشکر ظلم است ولی از ازل تا به ابد فرصت درویشان است
کتاب حافظ را می‌توان یکی از کاملترین کتاب‌ها از همان روزی که نوشته شد تا به امروز دانست. این کتاب از عشق و عرفان و انسان‌شناسی سمن‌های زیادی به میان آورده است. حتما شما هم تا به حال فال حافظ خریده‌اید. اما آیا تا به حال از خودتان پرسیده‌اید که این کار اولین بار کی انجام شده است؟
راه‌های دسترسی و ساعت بازدید
حافظیه در شهر شیراز و مابین چهارراه ادبیات و چهارراه حافظیه قرار دارد. می‌توانید با تاکسی و اتوبوس‌های داخل شهری به آرامگاه بروید. تاکسی‌ها از فلکه گاز شما را به حافظیه می‌رسانند و به همین دلیل استفاده از تاکسی بهتر از اتوبوس است.
اگر با خودروی شخصی به این مکان می‌روید باید به فکر جای پارک هم باشید چون این مجموعه پارکینگ ندارد.
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به مقبره حافظ ایستگاه زندیه است که ۳ کیلومتر با آن فاصله دارد و متاسفانه خیلی نزدیک نیست.
همه روزهای هفته امکان بازدید از آرامگاه حافظ شیرازی وجود دارد و هزینه بازدید از این مجموعه نفری ۳۰۰۰ تومان است.
چرا فال حافظ می‌گیریم؟
آورده اند که سال‌ها پیش قرار بود محدودیت‌هایی در آرامگاه حافظ و محوطه اطراف آن اعمال شود. یکی از کسانی که برای این کار مسئول بود، سید عبدالله تبریزی نان داشت. به عبدالله تبریزی به دلیل سماجت بیش از حد در امور، لقب «مگس» را داده بودند! او درباره محدودیت های مربوط به عمق برای حافظه هم سماجت همیشگی خود را نشان داد. اما در میان آن جمع پیشنهاد داده شد که تفألی دیوان حافظ بزنند. همین کار را هم کردند و این بیت از حافظ آمد:
حافظ ز جان محب رسول است و آل او حقا بدین گواست خداوند دارم
با خواندن این بیت، همه از محدود کردن مقبره حافظ صرف‌نظر کردند، به جز عبدالله تبریزی! به خاطر اصرار او بار دیگر دیوان حافظ گشوده شد و این بار حافظ بهترین جواب را به عبدالله تبریزی داد:
ای مگس عرصه سیمرغ نه جولانگه اوست عرض خود می‌بری و زحمت ما می‌داری
با این جواب سید عبدالله تبریزی خجالت زده شد و دیگر سخنی به زبان نیاورد.
جاذبه های دیدنی نزدیک آرامگاه حافظ در شیراز
در شهر شیراز جاذبه های دیدنی بیشماری منتظر گردشگران هستند. شاید اگر یک ماه کامل هم در این شهر اقامت داشته باشید باز هم زمان برای دیدن تمام جاذبه های دیدنی شیراز کم بیاورید! اما اگر سری به مقبره حافظ شیرازی زده‌اید و هنوزم چند ساعت وقت برای بازدید از سایر جاهای دیدنی شیراز دارید، می توانید از جاذبه های نزدیک به آرامگاه حافظ در این شهر دیدن کنید.
اگر قصد سفر به شیراز و دیدن از جاذبه های گردشگری شیراز دارید می توانید از طریق سایت اتاقک اجاره ویلا در شیراز خود را به صورت آنلاین انجام دهید.
مثلا باغ جهان نما که در فاصله ۹۵۰ متری از مقبره حافظ قرار دارد، می‌تواند گزینه خوبی برای شما باشد. شما حتی می‌توانید این فاصله را پیاده طی کنید تا به باغ جهان‌نما برسید.
پارک کوهپایه و موزه هفت تنان از دیگر گزینه های شروعی شما برای گردشگری در شیراز هستند. جاذبه همانند باغ جهان نما در فاصله یک کیلومتری از آرامگاه حافظ در شیراز قرار دارند. بازدید از این جاذبه ها هم خالی از لطف نیست.
هتل های نزدیک به آرامگاه حافظ در شیراز
اگر دوست دارید در طول سفرتان به شیراز در یکی از هتل‌های نزدیک به حافظیه اقامت داشته باشید، دو هتل پنج ستاره را به شما پیشنهاد می‌دهیم.هتل بزرگ شیراز یکی از نزدیک‌ترین هتل‌های این شهر به حافظیه است که با ماشین ۵ دقیقه با آن فاصله دارد. هتل بزرگ شیراز به دروازه قرآن هم نزدیک است؛ پس با اقامت در این هتل با یک تیر چند نشان زده‌اید و به تعداد زیادی از جاذبه های دیدنی شیراز نزدیک هستید. با ۲۰ دقیقه پیاده‌روی از این هتل به آرامگاه حافظ خواهید رسید.
هتل پرسپولیس هم از دیگر هتل‌های ۵ ستاره نزدیک به آرامگاه حافظ است که به خاطر هزینه‌های مناسبش طرفداران زیادی دارد. این هتل در حد فاصل چهار راه حافظیه و میدان قائم قرار گرفته؛ یعنی با حدود ۱۰ دقیقه پیاده روی از هتل پرسپولیس به حافظیه خواهید رسید.
از مطالب خوبتون لذت میبرم.
دوست عزیز از همراهیتون ممنونیم.
حال‌وهوای حافظیه یه جوریه که آدم دوست نداره از اونجا بره
ممنونیم از اینکه خاطراتتون رو با ما به اشتراک گذاشتید.