اتاقک این بار قصد دارد شما را با یکی دیگر از شگفتی‌های دیگر ایران به نام شهر زیرزمینی نوش‌آباد آشنا کند. حتما برایتان جالب است، زمانی که تمدن‌های شهر‌نشینی در کنار رودخانه‌ها شکل می‌گرفتند در دل شهر کاشان شهری زیرزمینی ساخته شده باشد. ۱۴۰۰ سال پیش مردم چرا و چگونه به زیرزمین پناه بردند؟ معماری و امکانات تا چه اندازه مناسب حال مردمان بوده است؟ با ما همراه باشید تا در ادامه هر چه می‌خواهید راجع به نوش‌آباد بدانید را به شما بگوییم.
پیدایش نوش‌آباد
نوش‌آباد حاصل کار دست، هوش و ذکاوت مردم در گذشته‌های دور است. این مجموعه زیرزمینی را مقنی‌های چیره‌دست آن زمان با حفر کردن تونل‌ها در اعماق زمین ساختند. مردم آن دوره برای در امان ماندن از جنگ‌ها و حمله‌های پی‌در‌پی تصمیم به ساخت چنین جایی در اعماق زمین گرفتند تا در پناهگاه‌های امنی به ادامه زندگی‌شان بپردازند. ساخت این شهر در زمان ساسانیان صورت گرفته، اما در طی ۵۰۰ سال تکامل یافته و در زمان سلجوقیان، صفویان و قاجار نیز از این شهر استفاده می‌شده. این شهر در ۳ طبقه و در عمق ۴ تا ۱۸ متری زیر زمین ساخته شده است.
نوش‌آباد یا اوی
شهر زیرزمینی نوش‌آباد را به نام اوی نیز می‌شناسند. دلیلش این است که مردم محلی کاشان آهای را اوی می گویند. همچنین بخاطر ساختار این شهر و تو‌در‌تو بودن آن، هنگامی که کسی در بالا و ورودی دالان ایستاده بود و می‌خواست کسی را که پایین است صدا کند، فریاد میزد اوی. کلمه اوی در لغت نامه دهخدا نیز معادل آهای است.
سبک معماری نوش‌آباد
شهر زیرزمینی نوش‌آباد شهری دفاعی است و طراحی ساختار آن به شکل U است. این شکل طراحی، قدرت دفاعی مهاجمان را به صفر می‌رساند. در زمان حمله مغول، اویی پناهگاهی امن بود زیرا ساختار دفاعی شهر تسلط کافی برای مقابله با دشمن را دارد. در بعضی نقاط این بنا چاه و چاهک‌هایی وجود دارد که طبقه‌ها را به هم وصل می‌کند و عمقشان بین ۳ تا ۵ متر است. روی این چاهک‌ها درپوش‌های سنگی قرار دارد تا در موقع خطر و یا حمله، دریچه مسدود شود. ساختار اتاق‌های این شهر تو‌در‌تو است و راهروهایی زاویه‌دار دارد که باعث از بین رفتم دید مستقیم می‌شود و در زمان خطر، محل امنی برای خانواده‌ها و بچه‌ها بوده. از دیگر شاخصه‌های دفاعی این شهر می‌توانیم به فضاهایی در بدنه دیوارها اشاره کنیم که در زمان حمله، تعقیب و گریز برای استتار استفاده می‌شده.
امکانات
این شهر زیرزمینی با وجود آنکه ۱۴۰۰ سال پیش ساخته شده ولی امکانات بسیار زیادی داشته و جز مکان‌های توریستی و گردشگری کاشان محسوب می‌شود. سیستم تهویه و خنک کردن فضا به این شکل بوده که کانال‌های شهر و ساختار U شکل آن ورود و خروج هوا را ممکن می‌کرده و همچنین دیواره‌ها را در کنار جریان‌های آب قنات قرار دادند تا هوا خنک شود. روشنایی نیز با چراغ‌های پیه سوز تامین می‌شده، به این صورت که در زیر سقف و به فاصله ۱متر در سراسر بدنه اتاق‌ها محلی برای چراغ‌ها قرار گرفته است. سرویس بهداشتی و پایاب برای دسترسی راحت از امکانات دیگر این شهرند.
سخن آخر
هوش و ذکاوت مردم در آن زمان برای ساخت این شهر ستودنی است. دیدن این مجموعه و آشنایی با تاریخ و تمدن کشورمان خالی از لطف نیست. حتما در سفر به کاشان از این مجموعه دیدن کنید.
