درست ۳۳۱ روز پیش و اردیبهشت ۱۴۰۲ بود که برای اولین بار در زندگی‌ام قدم به خاک شیراز گذاشتم. به‌محض ورود به شیراز، نسیم دلنواز این شهر با رقص دسته‌جمعی قطره‌های باران به پیشواز من آمدند. از همان لحظه اول که قدم در این شهر گذاشتم، به جادوی شیراز دچار شدم و زندگی‌ام به قبل از سفر به این شهر و بعد از سفر به آن تقسیم شد.
مطمئنم اگر به شیراز رفته باشید، حس و حال جملات قبل را با تمام وجود درک می‌کنید. اگر هم تا به حال قسمت نشده است که به زیباترین شهر جغرافیای ایران بروید و قصد دارید هم‌زمان با ولوله عطر بهارنارنج، بهار شیراز را ببینید، پس حتماً این مقاله را بخوانید.
در این نوشته، خانه های تاریخی معروف شیراز را معرفی کردیم. خانه‌هایی که بدون بازدید از آن‌ها، سفر به شیراز سفری ناقص خواهد بود. در ضمن بهتان قول می‌دهم در سفر به این شهر به‌قدری سرمست زیبایی‌های شیراز می‌شوید که ممکن است نام جاهای دیدنی این شهر را از خاطر ببرید؛ اما خیالتان راحت مجله اتاقک مثل یک راهنمای گردشگری حرفه‌ای کنار شماست تا هر جا که سؤالی داشتید، به کمکتان بیاید.
خانه زینت الملوک، فرصتی بی‌نظیر برای دوره کردن تاریخ ایران
برای اولین مورد در لیست خانه های تاریخی شیراز، می‌خواهم خانه زینت الملوک را به شما معرفی کنیم. خانه‌ای که در یکی از قشنگ‌ترین و معروف‌ترین خیابان‌های شیراز یعنی خیابان لطفعلی‌خان زند قرار دارد. خانه زینت الملوک همسایه عمارت دیدنی و بی‌رقیب نارنجستان قوام است و توصیه می‌کنم حتماً در برنامه سفر به شیراز، بازدید از این دو جای دیدنی را یک روز قرار دهید.
خانه زینت الملوک سال‌ها محل سکونت بانویی خیر و مهربان به همین نام بود که درب‌های خانه‌اش همیشه به روی نیازمندان باز بود. معماری این خانه مثل بیشتر خانه های تاریخی معروف شیراز به دوران قاجار برمی‌گردد و ساخت آن ۱۲ سال طول کشید. متأسفانه بخش‌های زیادی از ایوان، آینه‌کاری‌ها و گچ‌بری‌های داخل خانه به خاطر آتش‌سوزی و سال‌های جنگ ایران و عراق از بین رفتند، با این حال هنوز زیبایی‌های کهنه و اصیل این خانه، دل هر گردشگری را به دست می‌آورد.
تازه باید بگویم زیرزمین این عمارت موزه تاریخ ایران و فارس است و در آن مجسمه‌های بی‌نظیری از پادشاهان مختلف ایران، مشاهیر و … وجود دارد. به همین خاطر به موزه خانه زینت الملوک لقب موزه مادام توسوی ایران را دادند.
بازدید از خانه زینت الملوک، عکاسی و لذت بردن از تماشای حوض آب وسط خانه یکی از لذت‌بخش‌ترین لحظات سفر شما به شیراز خواهد بود. در ضمن در این خانه تاریخی یکی از اتاق‌ها به کافی‌شاپ تبدیل شده است که می‌توانید آنجا بستنی، فالوده، عرقیجات شیراز و شربت‌های سنتی ایرانی را نوش جان کنید.
آدرس خانه زینت الملوک: شیراز، خیابان لطفعلی‌خان زند، ضلع غربی نارنجستان قوام
شماره تماس: ۳۲۲۳۴۱۸۱-۰۰۷۱
ساعت بازدید: هر روز از ساعت ۸ صبح تا ۷ بعدازظهر
خانه سعادت، هنرمندی بی‌نظیر معمار حاج باشی بنّا کار
یکی دیگر از خانه های تاریخی معروف شیراز، خانه سعادت است. خانه‌ای که ظرافت هنرمندی دستان چیره‌دست استاد معمار حاج باشی بنّا کار، در گوشه و کنار آن دیده می‌شود.
این خانه زیبای تاریخی در سال ۱۳۰۱ شمسی با همت و سرمایه حاج محمدعلی فروهمند و با نظارت معمار حاج باشی بنّا کار ساخته شده است و در نزدیکی آرامگاه سیبویه شیراز قرار دارد. اگر دوست دارید در مورد پلان خانه های قدیمی شیراز بدانید، باید بگوییم خانه سعادت یک حیاط مرکزی دارد که اتاق‌های پنج‌دری و سه‌دری در اطراف آن قرار دارند.
مثل بیشتر خانه‌های تاریخی معروف شیراز و ایران، در مرکز این خانه هم یک حوض فیروزه‌ای وجود دارد و ظرافت کاشی‌کاری، گچ‌بری، آجرکاری و سایر تزیینات خانه، دل هر گردشگری را به دست می‌آورد.
خانه سعادت شیراز در حال حاضر به موزه خاتم تبدیل شده است و این فرصت فراهم است تا ضمن بازدید از یک خانه تاریخی، از هنرمندی محصولات خاتم‌کاری اصیل شیراز هم لذت ببرید. در ضمن خانه سعادت از جمله خانه های تاریخی معروف شیراز است که در سال ۱۳۸۲ به فهرست آثار ملی ایران اضافه شد.
آدرس خانه سعادت شیراز: شیراز، محله سنگ سیاه، روبروی آرامگاه سیبویه
شماره تماس: ۳۷۳۹۸۲۱۲-۰۰۷۱
ساعت بازدید: شنبه تا پنج‌شنبه از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۲ بعدازظهر و از ساعت ۳:۳۰ بعدازظهر تا ۷ شب
خانه فروغ الملک، فاخر و دیدنی
در ادامه لیست خانه های تاریخی شیراز به خانه فروغ الملک می‌رسیم. خانه‌ای که قدمت آن به اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی می‌رسد و در حال حاضر به موزه هنرهای تجسمی شیراز تبدیل شده است.
لذت بازدید از خانه های تاریخی معروف شیراز این است که می‌توانید در حین قدم زدن میان تزیینات بی‌نظیر معماری ساختمان و غرق شدن در تاریخ آن، پیوندتان با زمان حال را هم حفظ کنید. چراکه کاربری فعلی بیشتر خانه های تاریخی معروف شیراز، موزه است و در خانه فروغ الملک هم می‌توانید از تماشای آثار هنری نقاشان، عکاسان، خطاط‌ها و … لذت ببرید. در ضمن باید بگویم این خانه به موزه تاریخی مشکین فام شیراز هم معروف است.
خانه فروغ الملک خانه‌ای سه‌طبقه است که بخش‌های مختلف آن شامل آشپزخانه، اصطبل، اتاق پنج‌دری، حوض‌خانه، شاه‌نشین و … می‌شود.
آدرس خانه فروغ الملک: شیراز، محله تاریخی سنگ سیاه، پشت امامزاده بی‌بی دختران
شماره تماس: ۳۲۲۲۶۳۰۸-۰۰۷۱
ساعت بازدید: هر روز از ساعت ۹ صبح تا ۱۲ ظهر و از ساعت ۴ بعدازظهر تا ۷ شب
خانه صالحی، فرصتی برای لمس لباس‌های سنتی ایران
معرفی خانه های تاریخی معروف شیراز را با خانه صالحی ادامه می‌دهیم. خانه‌ای که در حال حاضر به موزه لباس تبدیل شده است و بازدید از آن برای عاشقان تاریخ و فرهنگ بسیار لذت‌بخش خواهد بود.
خانه صالحی یکی دیگر از خانه های قاجار در شیراز است و فاصله کمی با آرامگاه شاه‌چراغ، حمام وکیل و بازار وکیل دارد. یکی از جذابیت‌های این خانه تاریخی، تزیین همه دیوارهای خانه با کاشی‌های هفت‌رنگ است که طرح‌های اسلیمی، نقش‌های گل و مرغ و تصاویر سربازان قاجاری و پادشاهان زینت‌بخش آن‌هاست.
پلان خانه صالحی مثل سایر پلان خانه های قدیمی شیراز شامل بخش اندرونی، بیرونی و مرکزی، اتاق‌های سه‌دری و پنج‌دری، هشتی و … می‌شود. خانه صالحی در سال ۱۳۵۴ جایش را در فهرست آثار ملی ایران باز کرد و در سال ۱۳۸۴ و بعد از مرمت، به موزه لباس تبدیل شد. موزه‌ای که در آن انواع لباس‌های سنتی ایران و لباس اقوام مختلف وجود دارد.
فقط حواستان باشد درب‌های این خانه به روی عموم باز نیست و برای بازدید از آن باید با تورهای گردشگری همراه شوید یا از سازمان میراث فرهنگی مجوز بگیرید.
آدرس خانه صالحی: شیراز، میدان احمدی، محله سرباغ، ابتدای گذر هفت پیچ
خانه ضیائیان، خاص، تماشایی و دلربا
شیراز برای شیفتگان تاریخ و بازدید از خانه‌های تاریخی یک بهشت تمام‌عیار است و یکی دیگر از خانه های تاریخی معروف شیراز، خانه ضیائیان است. شاید در نگاه اول این خانه شبیه سایر خانه های تاریخی معروف شیراز به نظر برسد ولی باید بگوییم قصه هر خانه، موقعیت جغرافیایی آن، قدمتش، کاربری فعلی آن، وسعتی که دارد و تزییناتی که در معماری آن به کار رفته است با دیگری تفاوت دارد.
خانه ضیائیان شیراز خانه‌ای صدساله است و صاحب آن یکی از افراد خوش‌نام و شناخته‌شده شیراز یعنی آقای ضیائی بوده است.
یکی از جذابیت‌های این خانه، ظاهر ساده آن است. چراکه معماری خانه ضیاییان برخلاف سایر خانه های تاریخی معروف شیراز، چندان اعیانی و پرتجمل نیست؛ اما جزییاتی در گوشه و کنار آن و به‌خصوص در کاشی‌کاری‌های هفت‌رنگش وجود دارد که بازدید از آن‌ها مثل کشف یک گنج یا حل یک معمای پیچیده لذت‌بخش خواهد بود.
این را هم اضافه کنم که بخش‌هایی از خانه ضیائیان شیراز در دهه ۸۰ مرمت شد و در حال حاضر به هنر سرا تبدیل شده است.
آدرس خانه ضیائیان: شیراز، محله سنگ سیاه، خیابان قاآنی شمالی، کوچه مقنی‌ها
ساعت بازدید: شنبه تا پنج‌شنبه از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱۲ بعدازظهر و از ساعت ۵ عصر تا ۷ شب
سخن آخر
در این مقاله از خانه های تاریخی معروف شیراز برایتان گفتم. خانه‌هایی که هرکدام جذابیت‌های خاص خودشان را داشتند و سفر به شیراز با بازدید از آن‌ها در کنار آرام گرفتن در آرامگاه حافظ و سعدی و سرخوش شدن در باغ‌های شیراز تکمیل می‌شود.
امیدوارم سفرتان به شیراز نقطه شروعی برای لذت بردن و چرخیدن چرخ زندگی بر وفق مرادتان باشد و جادوی شیراز در تاروپودتان نفوذ کند. فقط یک خواهش دارم و آن این است که لطفاً موقع بازدید از بناهای تاریخی هر شهری از جمله خانه های تاریخی معروف شیراز، حواستان باشد که شیشه نازک قدمت آن‌ها ترک برندارد و آسیبی به این میراث‌های ملی وارد نشود.
در سفرتان به شیراز، سلام ما اتاقکی‌ها را هم به حافظ و سعدی برسانید و موقع سرمست شدن از عطر بهارنارنج، جای ما را هم خالی کنید.
