مرند یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین شهرهای استان آذربایجان شرقی است. اغلب صنایع دستی مرند توسط زنان برای گذران زندگی تهیه می‌شده و امروزه به مهم‌ترین سوغات تبدیل شده است. در این مطلب از اتاقک به معرفی مهم‌ترین صنایع دستی مرند پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.
مرند و صنایع دستی آن شهر
مرند یکی از شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی است و با وسعت ۳۸۴۴ کیلومتر مربع و ارتفاع ۱۳۳۴ متر از سطح دریا در ناحیه شمال‌غربی ایران قرار دارد. ساکنین شهر مرند ترک زبان بوده و دارای لهجه‌ای مخصوص به خود هستند. این شهرستان بسیار خوش آب‌و هوا، باغ‌های میوه بسیاری از جمله سیب، زردآلو، گیلاس و گلابی را در خود جای داده است. به همین علت مرند سوغاتی‌ها و خوراکی‌های خوشمزه‌ای دارد.
برای آشنایی بیشتر مقاله مرند کجاست؟ را مطالعه کنید.
از طرف دیگر حرفه و شغلی اصلی اغلب مردم در مرند از گذشته تا کنون سرامیک‌سازی، سفالگری، سبدبافی، قالی بافی، فانوسکا بافی بوده است. به همین دلیل صنایع دستی مرند از تنوع بالایی برخوردار می‌باشد. صنایع دستی می‌تواند گزینه مناسبی برای سوغات مرند محسوب شوند.
در این مقاله به معرفی صنایع دستی مرند می پردازیم.
سبدبافی
یکی از صنایع دستی شاخص آذربایجان شرقی به خصوص شهر های تبریز، مراغه، مرند و روستاهای بناب و بهرام سبد بافی است. سبدبافی یکی از صنایع دستی فعال در مرند است که اغلب توسط زنان و دختران بافته می‌شود. برای بافت سبد از ساقه گندم، چوب درختان (قره‌آغاج، به، آلبابو، سنجد و بید) استفاده می‌کنند. این سبدها دارای مصارف گوناگونی از جمله نگهداری نان، میوه، وسایل آشپزخانه و غیره است. با توجه به کمرنگ شدن این هنر در سال‌های اخیر به‌خصوص دو دهه گذشته، باید تدابیر برای رونق دوباره این هنر ظریف اندیشید.
قالی بافی
از شاخص‌ترین سوغات مرند می‌توان به قالی و قالیچه‌های آن اشاره کرد که از کیفیت، تنوع طرح و رنگ بالایی برخودار است. استان آذربایجان شرقی در قرن سوم هجری یکی از بزرگترین مراکز بافت قالی و زیلو بوده و در دوره سلجوقیان و ایلخانیان این هنر رواج بسیار داشته است. همچینن در دوران تیموریان و صفویان این هنر ارزشمند سیر تکاملی خود را طی نمود و تحول جدیدی در نقوش آن پدید آمد. در میان نقشه‌ها می‌توان به نقوش از جمله سجاده‌ای، گل و بوته، ترنج و لچک، حیوانات و گل شاه‌عباسی اشاره کرد. به دلیل متنوع بودن قالی‌های مرند، می‌توان یک سوغات ارزشمند از سفر مرند باشد.
فانوسکا بافی
در گذشته و پیش از رواج نیروی برق و گسترش صنعت الکتریسیته اهالی مرند علی الخصوص روستای هوجقان به بافت فیتیله‌‌های چراغ می پرداختند. با شروع برقکشی و رسیدن برق به این روستاها و شهرها، بافت و فروش این محصولات تا میزان بسیاری کاهش یافت و جای خود را با فانوسقه بافی، بافت کمربند‌های نظامی و نوار کفش عوض کرد. امروزه مرند را باید یکی از قطب‌های این صنعت دانست.
سفال گری و سرامیک سازی
یکی از مهم‌ترین و البته قدیمی‌ترین صنایع دستی ایران، سفال است. مردم از گذشته دور برای استفاده روزانه از ظروف سفالی استفاده می‌کردند و در بخش‌های دیگر نیز سفال حضور پررنگ داشته است. مرند نیز یکی از شهرهای ایران است که صنعت سفالگری هنوز در آن فعال و زنده باقی مانده است. کارگاه‌های سفالگری و سرامیک‌سازی امروزه به تولید ظروف تزئینی، ظروف آشپزخانه، گلدان و غیره مشغول هستند. سفال‌ها و سرامیک‌های مرند از خاکی به نام کائولن یا خاک چینی ساخته می‌شود. این ظروف یکی از با کیفیت‌ترین و زیباترین صنایع دستی مرند محسوب شده و به سایر نقاط ایران نیز صادر می‌شوند.
پارچه بافی
پارچه بافی با دست به خصوص پارچه‌های زری‌بافت و ابریشمی از گذشته در ایران و مخصوصادر شهرهای آذربایجان شرقی مانند مرند رواج بسیار زیادی داشته است. این محصول که به لباس‌های محلی تبدیل می‌شوند، یکی از زیباترین سوغات مرند به حساب می‌آید.
برگه زردآلو
همان‌طور که گفته شد، زردآلوی مرند از کیفیت بالایی برخوردار است و این شهرستان دارای باغ‌های زردآلوی بسیاری می‌باشد. سالانه هزاران تن از باغ‌های مرند زردآلو برداشت می‌شود و به صورت تر یا خشک به اقصی نقاط کشور و حتی کشورهای خارجی صادر می‌شود. برای تهیه برگه زردآلو یا همان قیسی از زردآلوی مخصوصی به نام تبرجه استفاده می‌شود. این نوع زردآلو، میوه‌ای شیرین، آبدار و رسیده با سطحی صاف و بدون پرز است و پس از خشک شدن ظاهری زیبا و همچنین طعمی بسیار خوشمزه دارد. مردم مرند از این برگه زردآلو در انواع غذاها، دسرها و آبمیوه‌ها استفاده می‌کنند.
پسته مرند
شاید برایتان جالب باشد اگر بگوییم، پسته مرند یکی از باکیفیت‌ترین و خوش‌طعم‌ترین پسته‌های کشور محسوب می‌شود. پسته مرند اغلب در بازارهای میوه یا خشکبار به پسته آذربایجان شرقی مشهور است. به شما توصیه می‌کنیم در صورت سفر به شهر زیبای مرند پسته این شهر را به عنوان سوغاتی مرند تهیه کنید و از طعم متفاوت آن لذت ببرید.
آلبالو
باغ آلبالو از دیگر باغ‌های میوه شهر مرند است. مردم مرند با آلبالوهای برداشتی خود شربت آلبالو، آب آلبالو، آلبالو خشک و لواشک آلبالو استفاده می‌کنند. اگر در فصل برداشت آلبالو به مرند سفر کنید، می‌توانید انواع آلبالوها را در بازار مشاهده وخریداری کنید. اما در فصل‌های دیگر محصولات تهیه شده از آلبالو قابل تهیه هستند.
زغال اخته
اگر اهل میوه‌های ترش هستید، مرند می‌تواند شما را شگفت‌زده کند. یکی از میوه‌‌هایی که در مرند برداشت می‌شود، زغال اخته است. زغال‌اخته‌های مرند بسیار خوش‌طعم و آبدار هستند و به صورت تازه و خشک به فروش می‌رسند. زغال‌اخته و محصولات تهیه شده از آن، یکی از خوشمزه‌ترین سوغات مرند برای کسانی که مزه ترش را دوست دارند، به حساب می‌آید.
زعفران مرند
زعفران یا طلای قرمز یکی از با‌ارزش‌ترین و پر‌استفاده‌ترین ادویه‌ها است. زعفران علاوه بر عطر و رنگ فوق‌العاده، خواص دارویی بسیاری دارد. شهر مرند با دارا بودن ۱۸۵ هکتار زمین مخصوص کشت زعفران، سالانه بیش از ۸۰۰ کیلو‌گرم زعفران کشور را تامین می‌کند. به دلیل کم بودن نیاز آب برای کشت زعفران و همچنین پرسودبودن آن و در راستای کاهش مصرف آب و اصلاح الگوی کشت، تدابیر لازم برای کشت هر چه بیشتر زعفران در شهرستان مرند صورت گرفته که همین موضوع می‌تواند به اقتصاد کشور کمک شایانی کند.
سخن نهایی
مرند هم شهر زیبایی است و کلی جاذبه دیدنی دارد و هم سوغات و صنایع دستی آن زبانزد است. هنگام سفر به مرند سعی کنید حتما از سوغات و صنایع دستی مرند خریداری کنید. تا به رشد اقتصاد محلی کمک کنید و خاطره خوبی را هم برای خود و ه مبرای اهالی مرند بسازید.
سفرتان خوش
چقدر سبدهاشون شبیه فرش هستند!