خریدن سوغاتی و همراه داشتن ارمغان و ره‌آوردی از شهر مقصد یکی از لذت‌بخش‌ترین بخش‌های سفر است. خرید سوغاتی از دیرباز در بین مردم رایج بوده و ریشه در آداب و فرهنگ ایرانی‌ها دارد. هر شهری و دیاری در ایران به فراخور قدمت، فرهنگ و آداب‌ورسومی که دارد از سوغاتی‌ها و صنایع‌دستی متنوعی برخوردار است.
در این میان شهرستان خور و بیابانک نیز از این قاعده مستثنی نیست. این شهرستان یکی از زیباترین شهرهای ایران است که در استان اصفهان واقع شده است. در جای‌جای این شهر، آثار تاریخی و جاهای دیدنی و گردشگری فراوانی قرار گرفته‌اند به همین دلیل سالانه مسافران بسیاری برای دیدن این جاذبه‌ها راهی مرکز ایران می‌شوند. گذشته از جاذبه‌های دیدنی، سوغاتی‌های این شهر نیز بسیار متنوع و متعدد هستند و هرکس با هر سبک و سلیقه‌ای که دارد در سفر به این دیار کهن ایران می‌تواند ارمغانی به یادگار بیاورد. اگر قصد سفر به خور و بیابانک را دارید و می‌خواهید با صنایع‌دستی و سوغات این شهر آشنا شوید بی‌شک این مقاله از مجله گردشگری اتاقک باب میل شما خواهد بود پس تا آخر همراه ما باشید.
برای آشنایی بیشتر مقاله خور و بیابانک کجاست؟ را مطالعه کنید.
درباره خور و بیابانک
شهرستان خور و بیابانک یکی از شهرهای ایران است که در شمال شرقی استان وسیع و پهناور اصفهان واقع شده است. این شهرستان که مرکز آن شهر خور است، از غرب به بخش انارک شهرستان نائین، از شرق به استان خراسان جنوبی، از جنوب به استان یزد و از شمال به استان سمنان منتهی می‌شود. شهرستان خور و بیابانک به سبب قرار گرفتن در حاشیه جنوبی کویر مرکزی ایران، دارای آب‌وهوای گرم و خشک در تابستان‌ها و هوای سرد در زمستان‌ها است؛ بنابراین بهترین زمان سفر به این شهرستان فصل بهار و پاییز است که آب‌وهوا در معتدل‌ترین حالت خود قرار دارد.
مردم این شهرستان به زبان فارسی با لهجه خوری و بیابانکی صحبت می‌کنند و بیشتر آنان نیز به شغل قالی‌بافی، کشاورزی، دامداری، تولید صنایع‌دستی و کار کردن در معدن نمک، معدن سنگ‌های تزیینی مرمریت، معدن خاک‌های صنعتی و معدن کانسارهای فلزی و غیره مشغول هستند.
آشنایی با سوغات و صنایع دستی خور و بیابانک
خور و بیابانک دارای شهرها و روستاهای بزرگ و کوچک بسیاری است. در هریکی از این مناطق بسته به آداب‌ورسوم، توانایی‌ها، سنت‌ها و آب‌وهوا، سوغاتی‌های متنوعی برای مسافران تولید و در معرض فروش قرار می‌گیرند. هریک از این سوغاتی‌ها را می‌توانید بسته به سلیقه و نیازتان از بازارهای مختلف خور و بیابانک پیدا کرده و برای خود یا اقوامتان به عنوان نمادی از این شهر یادگاری بخرید. سوغاتی‌های این شهرستان بیشتر شامل خوراکی‌ها، محصولات کشاورزی، صنایع دستی و آثار هنری متنوع هستند که در ادامه به معرفی هر یک از این سوغاتی‌ها خواهیم پرداخت.
سوغاتی‌های شهرستان خور و بیابانک؛ صنایع‌دستی
صنایع دستی خور و بیابانک در همه جای ایران شناخته شده هستند و طرفداران زیادی دارند. صنایع‌دستی که به دست هنرمندان خوش‌ذوق و سلیقه این دیار به زیبایی هر چه تمام ساخته شده‌اند و حاکی از اصالت مردمان و تمدن کهن این دیار دارند. مردم این سرزمین هنر را به کار گرفته و نقش و نگارهای زیبا را با اصالت تلفیق و در زندگی جاری ساخته‌اند. هنری که نه فقط جنبه زیبایی و تزئینی بلکه جنبه کاربردی نیز دارند. به همین دلیل است که هنر ایرانی در بین مردمان ایران و جهان بسیار شناخته شده است. در ادامه به معرفی برخی از صنایع‌دستی خور و بیابانک پرداخته‌ایم.
فرش دستبافت
فرش دستبافت یکی از معروفترین و ارزشمندترین صنایع‌دستی ایران به شمار می‌رود که در جای‌جای این مرزوبوم توسط هنرمندان تولید می‌شوند. در شهرستان خور و بیابانک نیز این هنر اصیل از دیرباز رایج بوده و در بیشتر شهرها و روستاهای این منطقه در اندازه‌های مختلف بافته می‌شود. طرح و نقش به کار رفته در بافت قالی‌های این منطقه بسیار متنوع است و معمولاً از طرح افشان، لیلی و مجنون، لچک، جنگلی، ترنج و غیره در بافت آنها استفاده می‌شود. فرش‌های دستبافت شهرستان خور و بیابانک در بین گردشگران به قدمت طولانی، تنوع بسیار، ظرافت، دوام، زیبایی چشم‌نواز و ثابت بودن رنگ به دلیل استفاده از رنگ‌های طبیعی مشهور هستند.
حصیربافی
شهرستان خور و بیابانک به سبب شرایط آب‌وهوایی مناسب، نخلستان‌های فراوانی را در دل خود جای داده است. مردم این منطقه از این درختان خرما علاوه بر استفاده از میوه آن، در ساخت صنایع‌دستی نیز بهره می‌برند. حصیرها از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین صنایع‌دستی ساخته شده از برگ و درخت خرما هستند که امروزه کاربرد فراوانی دارند و در طرح‌ها و رنگ‌های مختلفی در این منطقه تولید می‌شوند. انواع زنبیل، سبد، جارو، کلاه و غیره را می‌توان از انواع این محصولات حصیری برشمرد.
گلیم
گلیم نوعی فرش یا زیرانداز است که برعکس فرش دارای بافت ساده‌ای بوده و بدون پرز است. گلیم‌ها باوجود داشتن بافت ساده بسیار خوش طرح و رنگ هستند و معمولاً در بافت آنها از پنبه و پشم مرغوب استفاده می‌شود. گلیم‌بافی از دیرباز در بین مردمان شهرستان خور و بیابانک رایج است و نمونه‌هایی از طرح‌های خوش‌رنگ‌ونگار آن را می‌توانید در جای‌جای این شهر و در بازارهای آن مشاهده کنید. اگر در سفر به خور و بیابانک به دنبال خرید یک سوغاتی زیبا و در عین حال کم‌هزینه هستید، گلیم‌های این شهر گزینه مناسبی هستند.
پلاس
پلاس یکی دیگر از سوغاتی‌های معروف شهرستان خور و بیابانک است که در بیشتر مناطق و روستاهای این شهرستان تولید می‌شود. پلاس درواقع نوعی زیرانداز شبیه قالی و گلیم است که در بافت آن از پشم‌های رنگی استفاده می‌شود. پلاس بافتی بسیار نرم و ظریفی دارد و در برابر محیط‌های خیس و مرطوب عایق خوبی به شمار می‌رود. امروزه از این هنر زیبا علاوه بر زیرانداز، بقچه، کیف، خورجین و سجاده نیز تولید می‌شود که هرکدام را که خواستید می‌توانید از بازارهای این شهر خریداری کنید.
کرباس
کرباس نوعی پارچه مقاوم و نرمی است که برای بافت آن از الیاف پنبه استفاده می‌شود. قدمت این هنر اصیل که یکی از ارزشمندترین و نفیس‌ترین منسوجات دستی خور و بیابانک است، به صد سال پیش بازمی‌گردد. کرباس‌های بافته‌شده در این منطقه انواع مختلفی دارند و در طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی ازجمله کرباس سفید حاشیه‌دار، کرباس کبود رنگ با طرح‌های راه‌راه، کرباس سفید ساده و غیره تولید می‌شوند. از این پارچه‌های زیبا و ظریف معمولاً در تهیه لباس، قبا، حوله، سفره غذاخوری و رومیزی استفاده می‌کنند که نمونه‌هایی از آن را می‌توانید در بازار خور و بیابانک پیدا کنید.
پارچه‌های سنتی
پارچه‌های سنتی یکی از اصیل‌ترین صنایع دستی و سوغات خور و بیابانک به شمار می‌روند. این پارچه‌ها دارای نقش و نگاری زیبا و پیچیده بوده و در طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی تولید می‌شوند. پارچه‌های سنتی یکی از نمادهای فرهنگی این شهرستان به شمار می‌روند و معمولاً از آنها جهت دوخت لباس‌های محلی و سنتی استفاده می‌کنند. این پارچه‌ها به‌قدری ارزشمند و زیبا هستند که از آنها علاوه بر تولید لباس برای دوخت پارچه‌های تزئینی و تزئین دکوراسیون نیز استفاده می‌شود.
سوغاتی‌های شهرستان خور و بیابانک؛ خوراکی‌ها
یکی از لذت‌بخش‌ترین بخش‌های سفر، خرید سوغاتی آن‌هم از نوع خوراکی و خوشمزه جات است. شهرستان خور و بیابانک نیز علاوه بر صنایع‌دستی دارای سوغاتی‌های خوراکی خوشمزه و متنوعی است. از محصولات کشاورزی و فراورده‌های لبنی همچون خرما، پسته، انار، داروهای گیاهی، عسل، زعفران گرفته تا شیرینی‌های سنتی خوشمزه را می‌توانید در سفرتان به این منطقه تهیه کنید. به همین دلیل در اینجا بر آن شدیم تا شما را با خوراکی‌های خوشمزه‌ی خور و بیابانک که قرار است در سفرتان به این شهر با خود به ارمغان بیاورید، آشنا کنیم.
شیرینی سنتی چنگال
چنگال یا چنگمال یکی از مقوی‌ترین و خوشمزه‌ترین شیرینی‌های سنتی خور و بیابانک است. مردم این شهرستان از این شیرینی سنتی که از خرمای زرد، روغن حیوانی، لواش سمنو، زنجبیل، زیره، دارچین، هل، کنجد، سیاه‌دانه و زردچوبه تهیه می‌شود، بیشتر در آستانه سال نو و ایام نوروز برای پذیرایی از مهمانان استفاده می‌کنند. طرز تهیه آن نیز به این صورت است که ابتدا آرد جوانه گندم و آرد خالص گندم را با آب، رازیانه، پودر هل، سیاه‌دانه و دارچین ترکیب کرده و آن‌قدر ورز می‌دهند تا مواد حالت خمیری پیدا کند، سپس با خمیر آماده شده لواش درست می‌کنند. لواش‌های آماده شده را که هنوز گرم هستند و حالت چسبندگی دارند را با شیره انگور، آب، گلاب، ارده، زعفران با دست آن‌قدر ورز می‌دهند تا همه مواد با هم ترکیب شده و یکدست شوند. در مرحله آخر روغن حیوانی را حرارت داده و با زردچوبه ترکیب می‌کنند و روی مواد می‌ریزند و در آخر با پسته و گردو تزئین کرده و نوش جان می‌کنند.
خرما
با توجه به آب‌وهوای گرم و مناسب شهرستان خور و بیابانک، نخلستان‌های گسترده‌ای در جای‌جای این شهر قرار گرفته‌اند. به همین دلیل سالانه خرمای شیرین و زیادی که همگی حاصل نخل‌های سر به فلک کشیده این شهر هستند، تولید و روانه بازار دیگر مناطق می‌شوند. خرماهای خور و بیابانک بسیار خوشمزه و محبوب هستند و مسافران و گردشگران بسیاری در سفر به این شهرستان از این خرماها به عنوان سوغات خریداری می‌کنند.
پسته
پسته یکی از مرغوب‌ترین و بهترین سوغاتی‌های شهرستان خور و بیابانک است. پسته سرشار از ماده مغذی و مواد معدنی است و خواص درمانی و دارویی بسیاری دارد. این ماده مغذی در بیشتر کشورهای دنیا ازجمله ایران کشت و تولید می‌شود. در شهرستان خور و بیابانک نیز به علت وجود شرایط آب و هوایی مناسب بهترین نوع پسته تولید و در جای‌جای این شهر به‌عنوان سوغاتی به فروش می‌رسد.
زعفران
زعفران ادویه‌ای خوش‌رنگ و خوش عطر است که از نگین وسط گیاه زعفران تهیه می‌شود. زعفران بسیار گران‌قیمت است و خاصیت دارویی و درمانی دارد و از آن در تهیه بسیاری از غذاها و شیرینی‌ها استفاده می‌شود. این ماده گران‌بها در بیشتر مناطق ایران تولید می‌شود، زعفران‌های تولید شده در هر منطقه از لحاظ عطر و طعم و بو با یکدیگر متفاوت هستند. شهرستان خور و بیابانک نیز یکی از مناطق خوب ایران در زمینه تولید این محصول است. در این شهرستان با توجه به شرایط آب و هوایی مناسب بهترین و مرغوب‌ترین نوع زعفران تولید و روانه بازار می‌شود.
سخن آخر
خور و بیابانک یکی از مناطق زیبا و دیدنی ایران است که به علت داشتن جاذبه‌های تاریخی و طبیعی در دل خود به یکی از قطب‌های گردشگری در ایران تبدیل شده و سالانه میزبان مسافران و گردشگران بسیاری است. گذشته از جاذبه‌های دیدنی همان‌طور که در این مقاله اشاره شد سوغاتی‌های این شهرستان نیز بسیار متنوع است. از غذاها و شیرینی‌های محلی و خوشمزه گرفته تا پارچه‌های سنتی، فرش‌ها و قالی‌های این منطقه که همگی هنر دست مردمان این دیار هستند، برایتان سخن گفتیم. اگر قصد سفر به خور و بیابانک را دارید خیالتان از بابت اقامتگاه نیز راحت باشد چراکه در این شهرستان امکانات رفاهی و اقامتگاه‌های متعددی نیز برای مسافران و گردشگران فراهم شده است تا در سفرتان به این شهرستان هیچ‌گونه دغدغه‌ای نداشته باشید. برای این کار کافی است قبل از سفر به این شهرستان به سایت اتاقک مراجعه کرده و تمامی محل‌های اقامت از هتل‌های سنتی و سوئیت‌ها گرفته تا اقامتگاه‌های بومگردی متنوع را همراه با تصاویر و جزئیات کامل مشاهده کرده و متناسب با بودجه و نیازی که دارید ازجمله تعداد اتاق‌خواب، تعداد شب اقامت و غیره، اقامتگاه مورد نظر خود را رزرو نمایید و از سفرتان لذت ببرید.
