صنایع دستی و سوغات اسالم نیز جزو آن دسته از هنرهای مردم ایران است که متاسفانه هنوز هم آنطور که باید با آن آشنا نیستیم. از شاهکارهای کشور عزیزمان ایران، می‌توانیم صنایع دستی و سوغاتی‌های شهرستان اسالم واقع در استان گیلان را نام ببریم که اگر به اندازه کافی شناخته شوند، تبدیل به یکی از قطب‌های گردشگری برجسته در زمینه صنایع دستی داخل ایران می‌شوند. در این مقاله از اتاقک سعی داریم در مورد اسالم، صنایع‌دستی و سوغاتی‌های آن صحبت کنیم و بیشتر با این شاهکار طبیعت کشورمان، آشنا شویم.
صنایع‌دستی و سوغاتی‌های اسالم
یکی از جاذبه‌های هر منطقه که مردم می‌توانند بعد از سفر به‌عنوان یادگار همراه خود به خانه‌هایشان ببرند و خاطره سفر به‌یادماندنی خود را حفظ کنند، صنایع‌دستی و سوغاتی‌های آن هستند. شهر اسالم صنایع‌دستی و سوغاتی‌های فروانی دارد که همواره مورد استقبال گردشگران واقع شده و همچنین به خارج از کشور نیز صادر می‌شوند. در ادامه با برخی از صنایع‌دستی و سوغاتی‌های اسالم، آشنا خواهیم شد.
سفالگری اسالم
گفته‌ها حاکی از آن است که صنعت سفالگری حدود ۱۰ هزار سال قبل رونق داشته است. امروزه سفالگری در بیشتر مناطق استان گیلان و به‌ویژه در شهرستان اسالم، رواج دارد. سفالگران اسالم معمولاً در کار خود از لعاب استفاده نمی‌کنند تا به کار خود اصالت بیشتری ببخشند.
محصولات چوبی اسالم
محصولات چوبی از گذشته‌های دور تا به امروز نقش خیلی مهمی در تأمین رفاه بیشتر زندگی انسان‌ها، ایفا کرده‌اند. با توجه به انبوه جنگل‌ها در اسالم، محصولات چوبی زیادی در این مناطق ساخته می‌شوند. خوشبختانه هنر ساخت محصولات چوبی هنوز هم در بین اهالی اسالم حفظ شده و به‌صورت حرفه‌ای انجام می‌شود.
سوخت نگاری روی چوب
هنر سوخته‌کاری از هنرهای بسیار زیبا محسوب می‌شود که به معنی سوزاندن چوب با استفاده از مفتول فلزی داغ و ایجاد اشکال و خطوط جدید و زیبا روی آن است. از این روش برای سوخته‌کاری روی چرم نیز استفاده می‌شود. یادگیری هنر سوخته‌نگاری روی چوب نسبتا ساده است و نسبت به بقیه هنرها هزینه کمتری دارد.
خراطی
هنر خراطی ازجمله حرفه‌هایی است که از دیرباز در اسالم رواج داشته و محصولات این هنر بی‌نظیر هستند. برخی از محصولات خراط‌کاران اسالم عبارت است از عصا، نی، بدنه قلیان، مهره‌های شطرنج، قندان، شانه‌ی چوبی، پایه آباژور، چوب‌رختی و وردنه که همه هنر دست بومیان این منطقه هستند و می‌توانید به‌عنوان سوغات برای خود و عزیزانتان ببرید.
نازک‌کاری روی چوب در اسالم
در این هنر چوب را بر اساس طرح و نقش موردنظر، با استفاده از تکنیک‌های مربوط به هنرهای چوبی، روکش کرده و محصولات ظریف چوبی را در نهایت دقت، تولید می‌کنند. با توجه به اسناد موجود، قدمت هنر نازک‌کاری مربوط به دوره قاجار است. بی‌شک تولیدات این هنر، توجه علاقه‌مندان به هنرهای دستی و صنایع چوبی را به خود جلب کرده و گردشگران از دیدن محصولات خاص و جذاب نازک‌کاری، لذت می‌برند. ازجمله وسایلی که با استفاده از نازک‌کاری در اسالم ساخته می‌شوند می‌توان به رحل قرآن، عصای دستی، تخته‌نرد، جعبه جواهر، میز کار، قاشق، ملاقه و کفگیر، کاسه و غیره اشاره کرد که در عین سادگی، جلوه بسیار زیبایی نیز .
معرق‌کاری روی چوب در اسالم
معرق‌کاری نوعی اثر هنری است که در آن تکه‌های ریز چوب، فلز، پارچه، کاشی و غیره را به زیبایی و در اشکال متنوع در کنار هم قرار می‌دهند. در واقع معرق‌کاری ایجاد نقش روی صنایع دستی با استفاده از خرده‌های ریز مواد است. این هنر زیبا در دوره سلجوقیان به اوج خود رسیده و آثار به جا مانده از قرن ششم هجری به خوبی نشانگر ظرافت در معرق‌کاری‌های مربوط به دوره سلجوقیان هستند. هنر معرق‌کاری هنوز هم توسط بومیان اسالم انجام می‌شود و طرفداران زیادی دارد. به همین دلیل نقش زیادی در پیشرفت اقتصاد اسالم ایفا می‌کند.
دست‌بافته اسالم
بافتنی‌های این منطقه هنر دست مردم بومی و به‌ویژه بانوان اسالم هستند که با استفاده از پشم و ابریشم بافته می‌شوند. استفاده از طرح‌های سنتی در این بافتنی‌ها، زیبایی آن‌ها را چند برابر کرده و همواره جذابیت خاصی نزد گردشگران دارند. ازجمله این بافتنی‌ها می‌توان به دستکش، جوراب، شال‌بافی، چادر شب، بلوز، شال‌گردن و غیره اشاره کرد که عمدتاً به دست بانوان زحمتکش این منطقه بافته می‌شوند و پوشش گرم‌کننده مناسبی برای آب‌وهوای سرد این منطقه به شمار می‌روند.
ابریشم‌کشی اسالم
هنر ابریشم‌کشی یعنی تبدیل پیله ابریشم به نخ با استفاده از دست و دستگاه‌های ابریشم‌کشی است. از این هنر در صنعت نساجی و بافت پارچه‌های قدیمی و ظریف مانند حریر، زری، مخمل و قالی‌های باارزش ابریشمی استفاده می‌شود.
گلیم‌بافی در اسالم
گلیم نوعی زیرانداز است که تارهای آن از جنس نخ پنبه یا پشم و پود آن از جنس پشم است. گلیم در اندازه‌های مختلف، توسط ابزارهای ساده و معمولاً با هنر دست بانوان خوش‌سلیقه اسالم انجام می‌شود. گلیم هر منطقه، تحت تأثیر شرایط و ویژگی‌های خاص آن منطقه بوده و در این شهرستان نیز دارای هویت خاصی است.
رشتی دوزی اسالم
رشتی‌دوزی از هنرهای بومی شهرستان اسالم بوده که به گل‌بند‌دوزی نیز معروف است. در این هنر سنتی، با استفاده از قلاب و نخ‌های ابریشم رنگین، پارچه‌های ملون ماهوت را با دوخت تزیین می‌کنند. با توجه به قطعات قلاب‌دوزی پیدا شده در گیلان، سابقه رشتی دوزی به سده‌های ۳۲۰ تا ۵۵۰ قبل از میلاد برمی‌گردد. برخلاف گذشته که بیشتر مردان کار رشتی‌دوزی را انجام می‌دادند.
مرواربافی اسالم
در مرواربافی با استفاده از ساقه‌های تازه گیاهان و ترکه، وسایل مختلفی مانند سبد در اندازه و اشکال مختلف، جای لباس، انواع لوستر، انواع ظرف‌های پذیرایی، جای نخ و سوزن، میز و صندلی و غیره ساخته می‌شوند. این هنر از گذشته در اسالم رواج داشته که اکنون نیز توسط بومی‌ها حفظ شده است.
مینای خانه‌بندی اسالم
یکی از صنایع سنتی بسیار زیبای اسالم، مینابندی یا میناکاری خانه‌ها است. مواد اولیه آن نقره خالص استرلینگ همراه با تزئین آب‌طلا و رنگ‌های معدنی هستند. از محصولات این هنر قدیمی و زیبا می‌توان به سرویس‌های چای‌خوری، آیینه و شمعدان اشاره کرد و با توجه به اینکه در خارج از ایران نیز طرفداران خاص خود را دارد؛ در صورت سفارش، به کشورهای دیگر نیز صادر می‌شود.
سوغاتی و خوراکی‌های اسالم
شهرستان اسالم علاوه بر صنایع‌دستی، خوراکی‌های خوشمزه و محلی نیز دارد که طعم خوشمزه آن‌ها موجب شده جایگاه ویژه‌ای در بین گردشگران این منطقه داشته باشد. اسالم یکی از شهرستان‌های گیلان است و انواع و اقسام غذاها و ترشی‌ها نیز در این شهر وجود دارد. از مهم‌ترین سوغاتی‌های اسالم می‌توان به پنیر سیامزگی، حلوای به، رشته‌خشکار، رب انار، نان‌های محلی، بادام زمینی و باقلوای یاس اشاره کرد.
