صنایع دستی شهرستان بومهن | از دوخت‌های تهرانی تا ترش‌ترین تنقلات

یکی از جاذبه‌های هر شهر صنایع دستی و سوغاتی‌های آن شهر است. در سفرتان به بومهن هم می‌توانید به سراغ دیدن صنایع دستی و سوغاتی این شهر بروید. ما در این مقاله می‌خواهیم راهنمایی جامع از سوغات و صنایع دستی بومهن را به شما ارائه کنیم، پس با ما همراه باشید.

صنایع دستی بومهن

بومِهِن در شرق استان تهران قرار گرفته و جز شهرستان پردیس است. این منطقه که در نزدیکی دماوند قرار گرفته، آب و هوایی دلچسب و فرح‌بخش دارد و به دلیل اهمیت تاریخی و البته مذهبی خود از دیرباز یکی از مقاصد گردشگری بوده است. گردشگران با اجاره خانه در بومهن و سفر به این شهر زیبا می‌توانید به سراغ خرید سوغاتی بومهن بروید.

سفال‌گری

سفال‌گری دارای پیشینه هشت هزار ساله است. در گذشته از سفال‌گری برای ساخت ظروف و اشیای مورد نیاز مردم استفاده می‌شد. اما با گذشت زمان محصولات سفال‌گری به تدریج جایگاه تزئینی در منازل یافتند. البته در حال حاضر نیز از برخی ظروف سفالی مانند لیوان‌های سفال استفاده می‌شود، اما کاربرد این محصولات کاهش چشمگیری یافته است.

از روش‌های مختلفی نظیر مینایی، زرین فام، لعاب پاشیدهبرای تزیین ظروف سفالی استفاده می‌شود. در ظروف سفالی ساخته شده در بومهن استفاده از نقوش متنوع نسبتا کم رنگ است و در برخی از موارد نیز بخشی از زمینه ظروف سفالی عاری از هرگونه نقشی دیده می‌شود. در بومهن چندین کارگاه سفالگری وجود دارد به ساخت ظروف متنوع سفالی مشغول هستند. در زمان سفر به این منطقه شما می‌توانید ظروف سفالی را به عنوان هنر اصیل این منطقه تهیه کنید.

زیورآلات سنتی

زنان ایرانی همیشه تمایل زیاد به استفاده از زیورآلات داشته‌اند. ساخت زیورآلات متنوع نظیر گردن‌بند، بازوبند و دستبند از جنس طلا، نقره و چوب در این منطقه رایج است. در ساخت این جواهرات از نقوش حیوانی مانند شیر، قوچ و پرندگان شکاری، طبیعت و برخی شکل‌های انتزاعی استفاده می‌شود. جواهرسازی در این منطقه در دوران قاجار رواج بسیاری داشت. با گذشت زمان و پیشرفت فناوری راه‌های جدیدی برای ساخت جواهرات به وجود آمد. البته تقلید از سبک‌های اروپایی باعث شد تا طی سال‌های گذشته جواهرسازی سنتی ایرانی در مسیر زوال قرار گیرد. در زمان سفر به این منطقه خرید جواهرهای دست‌ساز می‌تواند یکی از زیباترین سوغاتی بومهن برای شما باشد.

میناکاری

در هنر میناکاری با استفاده از لعاب بر روی فلز به خلق آثار زیبا می‌پردازند. ظروف میناکاری یکی از صنایع دستی بومهن به‌شمار می‌رود که به دلیل‌ عدم انتقال اطلاعات از استاد به شاگردان در مسیر فراموشی قرار گرفته است.

ملیله‌سازی

قبل از هر چیزی باید بدانید که ملیله‌سازی و ملیله‌دوزی با یکدیگر تفاوت دارند. در ملیله‌سازی با استفاده از مفتول‌های نازک طلا، نقره و مس سعی می‌شود تا محصولات زیبایی تولید شوند. ظروف تولید به وسیله ملیله‌سازی از جمله با ارزش‌ترین و محبوب‌ترین صنایع دستی بومهن به شمار می‌روند.

نمد مالی

نمد مالی یکی از صنایع دستی بومهن محسوب می شود که در مسیر فراموشی قرار گرفته است. با توجه به اینکه بومهن جزو مناطق پرباران تهران بوده، از نمد برای زیرانداز استفاده می‌کردند. نمد رطوبت را از خود عبور نمی‌دهد و برای مناطق مرطوب و بارانی ساخته می‌شود. تعداد کارگاه‌های نمدمالی خیلی کم شده و همین امر باعث افزایش قیمت نمد‌ها شده است. در سفر به این منطقه زیبا اگر خوش‌شانس باشید احتمالا بتوانید زیراندازهای نمد‌مالی شده را به عنوان سوغاتی بومهن تهیه کنید.

قلم زنی

محصولات قلم زنی از جمله هنرهای اصیل و با‌ارزشی است که به عنوان سوغات و صنایع دستی بومهن خریداری می‌شود. قلم زنی به هنر حکاکی نقوش بر اشیای فلز اشاره دارد. نقش‌ها با استفاده از قلم فولادی و چکش بر روی سطح فلزی حک می‌شوند. در قلم زنی از فلزات گران‌بهایی نظیر طلا، مس و نقره استفاده می‌شود. در این هنر استفاده از نقوش اسلیمی و و مینیاتوری بسیار معمول است.

چرم‌سازی

قدمت چرم‌سازی در ایران به زمان حمله مغول به ایران بر می‌گردد. می‌توان شکوفایی هنر چرم‌سازی را به دوران قاجار نسبت داد. در حال حاضر محصولات ساخته شده در کارگاه تولید چرم‌سازی نظیر کیف، کفش و غیره یکی از سوغات و صنایع دستی بومهن به شمار می‌رود.

سراجی سنتی

سراجی، یکی از شاخه‌های هنر چرم‌سازی محسوب می‌شود. پوست حیوانات مانند گاو، گوسفند، بز، شترمرغ و مار توسط دباغان برای سراجی تهیه می‌شود. سراجان با استفاده از این محصولات، برش و دوخت انواع قطعات چرم به یکدیگر و البته رنگ‌آمیزی چرم به تولید محصولات چرمی می‌پردازند.

معرق چرم

یکی دیگر از صنایع دستی مهم شهر بومهن که مربوط به چرم می‌شود، معرق چرم است. معرق چرم با کنار هم قرار دادن قطعات بریده شده چرم اشاره دارد. معرق‌کاران با کمک رشته‌ها و قطعات چرمی نقوش زیبایی ایجاد می‌کنند که امروزه نمونه آن را بر روی کفش‌ها و کیف‌های چرمی می‌توانید مشاهده کنید. در گذشته معرقکاران چرم از نقوش اسلیمی ختایی و بته جقه استفاده می‌کردند.

قالی بافی

قالی یکی از هنرها و صنایع دستی اصیل ایرانی به شمار می‌رود که بافت آن در سراسر ایران رواج دارد. اما باید گفت که هنرمندان قالیباف در مناطق مختلف ایران با الهام از محیط پیرامون و ذوق و قریحه خود به خلق نقوش زیبای قالی‌های ایرانی می‌پردازند. قالی‌های بافته شده در بومهن نیز نقش‌ها مربوط به منطقه خود را دارند. بسیاری از نقشه‌های این قالی‌ها به صورت ذهنی توسط زنان و دختران بومهن بافته می‌شود و نقشه‌های مکتوب وجود ندارد.

گلیم بافی

گلیم بافی به نوعی فرش بدون پرز و تخت بافت گفته می‌شود. بافت گلیم با نخ‌های پشمی بوده است. گلیم‌ها به دلیل بدون پرز بودن، جزو زیراندازهای کم‌ارزش‌تر برای مردم محلی محسوب می‌شده است. اما امروزه گلیم‌ها جزو زیباترین و محبوب‌ترین زیراندازها به حساب می‌آیند. بافت ساده گلیم و نقشه‌های ساده آن‌ها بر جذابیت گلیم افزوده است. امروزه از گلیم‌های بافته شده به عنوان زیرانداز، بافت کیف، کوسن و… استفاده می‌شود. نقوش استفاده شده در گلیم بافی با استفاده از تار و پود های رنگی، نقوش زیبا و غالبا هندسی و انتزاعی ایجاد می‌شوند.

جاجیم بافی

جاجیم‌ها مانند گلیم بافته می‌شوند با این تفاوت که بخش‌های مختلف آن به شکلی جداگانه بافته و سپس در مرحله بعد به یکدیگر دوخته می‌شوند. جاجیم‌ها دارای رنگ‌های مختلف هستند. از جاجیم‌های بافته شده برای بافت پرده، سجاده، پادری، روتختی و رومبلی استفاده می‌شود. در سفر به این منطقه شما می‌توانید جاجیم‌های بافته شده را به عنوان یکی از زیباترین سوغات بومهن تهیه کرد.

کارت بافی

کارت بافی به عنوان هنر بافت نوارهای کم‌عرض و بادوام شناخته می‌شود. در کارت بافی از نقوش سه گوش، زیگزاگ و گرد استفاده می‌کنند. در این هنر اصیل تارها نسبت به پودها دارای اهمیت بیشتری هستند.

چادر‌شب‌ بافی

چادر‌شب بافی، یکی دیگر از صنایع دستی و سوغات بومهن به شمار می‌رود. در این هنر با استفاده نخ ابریشم و پنبه، پارچه‌های زیبایی بافته می‌شود. برای چادر‌شب‌بافی رنگ‌های متنوعی وجود دارد و بافندگان از رنگ‌های متنوع زرد، قرمز، سبز، نارنجی، نیلی و طرح‌های راه‌راه و چهارخانه استفاده می‌کنند. پارچه بافته‌شده در تولید روتختی و جانماز استفاده می‌گردد.

رودوزی (روکاری) 

هنرمندان رودوزی با استفاده از سوزن‌های مختلف و قلاب طرح‌های زیبایی روی پارچه می‌دوزند. در برخی از سبک‌های رودوزی، دوخت به همراه نخ‌های رنگی و فلزی انجام می‌شود که طرح‌های بسیار ماندگار و منحصربه‌فردی هستند. پارچه‌های رودوزی شده در بومهن به عنوان رومیزی، جانمازی، دستمال آشپزخانه و تابلو استفاده می‌شود.

پته دوزی

پته دوزی یکی از سبک‌های رودوزی است. در پته دوزی تمام سطح پارچه به وسیله نخ‌های رنگی ظریف تزئین می‌شود. پارچه‌های پشمی و تک‌رنگ در پته دوزی، نقش بوم نقاشی را ایفا می‌کنند و هنرمندان با استفاده از نخ‌های پشمی در رنگ‌های قرمز، سفید، سیاه، سبز، زرد، نارنجی و آبی به خلق آثار زیبای هنری می‌پردازند. از این پارچه در تولید رومیزی، سجاده، جلد قرآن، پرده و کوسن و غیره استفاده می‌شود و یکی از بهترین و ارزشمندترین سوغات بومهن به شمار می‌روند.

سرمه دوزی

سرمه دوزی به عنوان یکی از رودوزی‌های فاخر و شاخص ایرانی شناخته می‌شود. سرمه‌دوزی یکی از سوغات زیبا و صنایع دستی بومهن است. در این هنر اصیل ایرانی از نخ فلزی نظیر طلا و نقره و البته نخ ابریشم یا پنبه‌ای استفاده می‌شود. پارچه مورد استفاده در این هنر اصیل ایرانی به‌طور معمول شامل پارچه مخمل، ماهوت، ابریشم، تافته، اطلس و ساتن استفاده می‌گردد.

سوغاتی‌های خوشمزه بومهن

به جز صنایع دستی در این شهر زیبا می‌توانید سوغاتی‌های خوشمزه نیز پیدا کنید. برخی از این سوغاتی‌های خوشمزه در بازارهای محلی بومهن عرضه می‌شود و به راحتی در دسترس گردشگران است. نان‌های محلی، شیرینی‌های سنتی، تنقلات و غیره اغلب توسط مردم محلی برای امرار معاش خود تهیه می‌شده که امروزه به گردشگران نیز عرضه می‌شود.

محصولات کشاورزی بومهن 

از جمله مهم‌ترین محصولات کشاورزی در این منطقه می‌توان به غلات، گندم و حبوبات اشاره کرد. همچنین در بومهن باغ‌های بسیاری وجود دارد که میوه‌های این باغ‌ها نیز می‌تواند سوغاتی خوشمزه از بومهن باشد. مهم‌ترین میوه‌های باغ‌های بومهن شامل سیب، گلابی، خرمالو، گیلاس و گردوست.

تنقلات خوشمزه بومهن

بسیاری از گردشگران این ناحیه میوه‌های خشک شده نظیر قیسی را به عنوان یکی از سوغات بومهن تهیه می‌کنند. علاوه بر میوه‌های خشک، لواشک‌های تهیه شده از میوه‌های باغ‌های بومهن نیز از سوغاتی‌های ترش و خوشمزه بومهن به حساب می‌آید. اگر اهل خوردن تنقلات ترش هستید، حتما لواشک سیب یا آلبالو بومهن را تهیه کنید.