چابهار شهری در استان سیستان و بلوچستان است که از جنوب به سواحل دریای عمان می‌رسد. تابستان‌ها در این شهر بندری نسیم خنکی می‌وزد و زمستان‌های آن گرمای ملایمی دارد، به همین خاطر است که این منطقه بسیار موردتوجه گردشگران قرار گرفته و پذیرای مسافران بسیاری است. در این مطلب از اتاقک با ما همراه باشید تا صنایع دستی چابهار را که نماد هنر و هویت بلوچی و ایرانی است، مرور کنیم.
برای آشنایی بیشتر مقاله چابهار کجاست؟ را مطالعه کنید.
صنایع دستی چابهار
چابهار شهری همیشه بهار در کرانه‌های دریای عمان است که فرهنگ و هنر بلوچی در آن جریان دارد. این روزها در اغلب شهرهای جنوبی لباس و زیورآلات ساخته دست هنرمندان چابهاری به فروش می‌رسد و زیبایی آن‌ها به نحوی است که نسل جدید هم در سفر به مناطق جنوبی به دنبال خرید صنایع دستی چابهار هستند. در ادامه به معرفی صنایع دستی چابهار می‌پردازیم تا با طرح‌واره‌های ذهنی هنرمندان این شهر و تاریخ افسانه‌ای این منطقه از کشور بیشتر آشنا شوید.
بلوچی دوزی، هنر اصیل زنان بلوچ
سوزن‌دوزی همیشه همراه برای زنان چابهاری است که با نخ‌های رنگی تصویرهای ذهن خلاقشان را بر روی پارچه‌های ابریشمی نقش می‌زنند. هر دختری که در چابهار به دنیا می‌آید و به سن نوجوانی می‌رسد، این هنر را از مادر و زنان فامیل یاد می‌گیرد و به این ترتیب هنر اصیل سوزن‌دوزی نسل به نسل منتقل شده و تا به امروز پا بر جا مانده است.
محصولات حاصل از این هنر اصیل از قدیمی‌ترین صنایعدستی چابهار هستند و جالب است بدانید که سوزن‌دوزی بلوچی دارای مهر اصالت از سازمان یونسکو نیز است. این پارچه‌های سوزن‌دوزی شده برای تزئین رومیزی، لباس و سجاده استفاده می‌شوند. هنر بلوچی دوزی دارای شاخه‌های مختلفی است و شامل ابریشم‌دوزی، ممقان‌دوزی، ده‌یک دوزی، خامه‌دوزی، منجوق‌دوزی، شماره‌دوزی و سرمه‌دوزی می‌شود.
- 50 هزار تومان تخفیف
- مخصوص کاربران بلاگ
- کد : OTGBLG50
همین الان رزرو کن!
دوچ، نماد و لباس محلی بلوچستان
گران‌قیمت‌ترین لباس محلی ایران، لباس بلوچی است که قیمت آن بر حسب میزان تراکم نقوش سوزن‌دوزی شده در آن تعیین می‌شود. لباس بلوچی زنانه یا دوچ، نماد فرهنگ و تمدن چند هزار ساله چابهار است که با دقت و ظرافت خاصی دوخته می‌شود. آینه‌دوزی، سکه‌دوزی و تکه دوزی نیز در جای جایِ این لباس‌ها به چشم می‌خورند که حاصل طرح‌های ذهنی زنان بلوچ است. روی دوچ‌های ایرانی انواع و اقسام اشکال هندسی شامل لوزی، مثلث و مستطیل دوخته می‌شود که بسیار مرتب و یک اندازه هستند. از سوی دیگر دوخت‌های بلوچی با الهام از طبیعت شبیه گل و گیاهان نیز هستند و نقش و نگارهای رنگارنگ آن‌ها انعکاسی از رنگ‌های موجود در طبیعت منطقه است.
زری دوزی، گل دوزی‌هایی طلایی رنگ
زیبایی شناسی زنان چابهاری منحصر به انتخاب نقش و نگارها نمی‌شود بلکه آن‌ها در رنگ شناسی نیز ید طولایی دارند. آن‌ها رشته‌های زرین نخ را به شکل گل و گیاه بر روی پارچه می‌دوزند و از آن به عنوان تزیین شلوار، سر آستین، دور یقه و حتی دیوارکوب و کوسن استفاده می‌کنند.
آینه دوزی، زرق و برق لباس بلوچی
لباس‌ها و زیورآلات آینه دوزی شده یا سکه دوزی شده سال‌های سال است که در میان گردشگران طرفداران فراوانی دارد. به طوری که هر گردشگری که وارد چابهار می‌شود در هنگام بازگشت آثار هنری آینه دوزی شده را خریداری کرده و به شهر و دیار خود می‌برد. چراکه در غیر اینصورت این محصولات را به راحتی در جاهای دیگر پیدا نخواهد کرد. در این نوع دوخت از آینه‌های کوچک یا سکه‌های قدیمی استفاده می‌کنند و با ظرافت و مهارت آن‌ها را با سوزن و نخ به لباس‌های محلی، روتختی، دیوارکوب و دستبند پیوند می‌دهند. در برخی از موارد برای قشنگ‌تر شدن کار از پولک، منجوق، دکمه صدفی و مروارید نیز در کنار آینه و سکه استفاده می‌کنند.
سیاه چادر بافی، هنر دست عشایر چابهار
سیاه چادر از اصیل‌ترین صنایعدستی چابهار است که توسط عشایر منطقه بافته می‌شود. این سیاه چادرها در اصل محل زندگی و استراحت عشایر محسوب می‌شوند و فقط از پشم بز در بافت آن‌ها استفاده می‌کنند. پشم بز در هنگام بارندگی همانند عایق عمل کرده و اجازه نفوذ رطوبت به داخل چادر را نمی‌دهد. از سوی دیگر پشم بز در این منطقه در دسترس بوده و اغلب اهالی بین ۲۰ تا ۵۰ راس بز دارند. همچنین پشم این حیوان به نسبت میش و گوسفند سبک‌تر و صاف‌تر است و در نتیجه حمل و نقل آن برای عشایر راحت‌تر خواهد بود. در این چادرها زیراندازی به نام پلاس می‌اندازند که جنس آن هم از پشم است. این سوغاتی‌های چابهار بسیار ارزشمند هستند و ثمره تاریخ و فرهنگ عشایر به حساب می‌آیند.
حصیر بافی، دست سازه‌ای با برگ درختان خرما
حصیربافی یکی از قدیمی‌ترین صنایعدستی چابهار است که با نام سیس بافی نیز در این منطقه شناخته می‌شود. حصیرهایی که با برگ درختان خرما بافته می‌شوند، تگرد نام دارند و دارای بافتی سخت و محکم هستند. حصیربافی با نِی نیز در چابهار رواج دارد و این هنر را با نام خولک بافی می‌شناسند. در سفر به چابهار می‌توانید کلاه، زیرانداز، سبد، صندل، قایق حصیری، بادبزن، گلدان و کیف‌های حصیری در طرح و رنگ‌های متنوع را ببینید و این سوغات چابهار را برای عزیزانتان هدیه بخرید.
زیورآلات صدفی، هدیه دریا به ساحل
از دیرباز تا به حال ساحل‌نشینان از صدف و مروارید دست‌‌سازه‌های زیبایی درست می‌کردند و ارمغان دریا را به شکل یک یادگاری ارزشمند در می‌آوردند. بومیان چابهار نیز از این موهبت طبیعی کمال استفاده را کرده و صنایع دستی دریایی را به گردشگران عرضه می‌کنند. آن‌ها از صدف، پوسته حلزون، مرجان، مروارید و گوش ماهی استفاده می‌کنند تا انواع تابلو معرق صدف، مجسمه و زیورآلات گوناگون بسازند.
سفال‌گری، از خاک چابهار
سفال‌گری پیشه‌ی بسیاری از مردم در استان سیستان و بلوچستان است و از آنجایی که خاک چابهار برای این حرفه بسیار مناسب است، انواع سفال‌ها با اشکال مختلف در چابهار ساخته می‌شوند. شما می‌توانید در سفر به این شهر سفال‌های بسیار زیبایی را به قیمتی ارزان خریداری کنید.
گلیم بافی، زیراندازی خوش طرح و نقش
گلیم بافی یکی دیگر از هنرهای رایج در چابهار است که اغلب به عنوان زیرانداز کاربرد دارد. گلیم‌های چابهاری با نقوش راه راه و اشکال هندسی شناخته می‌شوند و رنگ زمینه آن‌ها قهوه‌ای مایل به قرمز است. تار و پود این گلیم‌ها از پشم دام‌های عشایر تشکیل شده و بر روی دار بافته می‌شوند.
صنایع دستی چابهار را از کجا بخریم؟
در داخل شهر چابهار می‌توانید از زنان محلی، صنایع دستی مخصوص این منطقه را خریداری کنید. اغلب زنان چابهاری سوزن دوزی بلدند و اجناس زیبای‌شان را برای عرضه به گردشگران آماده می‌کنند. مطمئن باشید که خرید بی واسطه‌ی لباس‌های سوزن دوزی شده باعث می‌شود که هزینه کمتری بپردازید و همچنین به رونق اقتصادی منطقه نیز کمک کرده باشید. در ادامه بازارهای چابهار را معرفی می‌کنیم.
بازار سنتی بلوکان
در بازار سنتی بلوکان (پیرزن‌ها) چابهار که از قدیمی‌ترین بازارهای شهر است، می‌توانید سوغات و دسترنج اهالی را خریداری کنید. فروشنده‌های این بازار از زنان و مردان روستاهای اطراف هستند که با لباس‌های محلی و لهجه‌ی شیرین اقدام به فروش محصولات خود می‌کنند.
دکه بازار
بازار سنتی (دکه بازار) یک بازار بسیار بزرگ با هزاران غرفه است که برای بازدید از همه آن‌ها به وقت زیادی احتیاج خواهید داشت. این بازار سنتی انواع سوغات چابهار مثل روسری‌های سوزن دوزی شده، سیاه چادر، انواع حصیر، زیورآلات سنتی، معرق صدف و… را در اختیار گردشگران قرار می‌دهد. حتی اگر قصد خرید ادویه‌جات کمیاب چابهار را داشته باشید، در این بازار می‌توانید انواع ادویه محلی را به قیمت مناسب خریداری کنید.
از دیگر بازارهای چابهار می‌توان به بازار سنتی چابهار، مرکز خرید صدف، بازار صالح‌یار، بازار تیس و بازار پردیس اشاره کرد. از انجاییکه این شهر بندری محل ورود بسیاری از اجناس به کشور است، می‌توانید لوازم مختلفی از جمله وسایل کوهنوردی،لوازم برقی و آرایشی را به قیمتی ارزان‌تر در این منطقه خریداری کنید.
خوراکی‌های چابهار؛ خوشمزه و بی‌نظیر
درست است که صنایع دستی رنگارنگ چابهار شگفت‌انگیز و خیره کننده هستند اما در سفر شهر بندری چابهار حیف است که خوراکی‌های بی‌نظیر آن را نادیده بگیرید. حتی برخی از آن‌ها را می‌توانید به عنوان سوغات چابهار نیز خریداری و به دوستان و اقوام خود یادگاری بدهید. در ادامه به معرفی خوراکی‌های خوشمزه چابهار، این بندر زیبای همیشه بهار می‌پردازیم.
شیرینی لندو
شیرینی لندو از پر طرفدارترین شیرینی‌های چابهاری است که از ترکیب خرما و گندم و کنجد درست می‌شود. این شیرینی در اشکال مختلفی تهیه شده و در سرتاسر استان سیستان و بلوچستان یافت می‌شود. اهالی چابهار برای درست کردن این نوع شیرینی، گندم داغ و خرمای بی‌هسته را زیر بار سنگین قرار می‌دهند تا حالت چسبندگی پیدا کند. پس از حداقل نیمروز، شیرینی‌ها را به اشکال مختلفی در می‌آورند و با قیمت بسیار مناسب در بازارها به فروش می‌رسانند. در سفر به چابهار فرصت خوردن شیرینی محلی منطقه را از دست ندهید!
میوه‌های استوایی گرمسیری
چابهار با آن هوای بهاری و دلچسب محل مناسبی برای رویش درختانی است که در شهرهای دیگر توان رشد و تکامل ندارند. یکی از این میوه‌ها انبه است که مرغوب‌ترین آن‌ها را می‌توانید در هر زمان از سال که به این شهر سفر کردید، به قیمت بسیار ارزان خریداری کنید. همچنین دو نوع میوه‌ی خوشمزهی دیگر با نام‌های پاپایا و گواوا در این منطقه وجود دارند که در برخی مواقع از سال در بازارها پیدا می‌شوند. بازار میوه و سبزیجات تازه چابهار را می‌توانید در نزدیکی بازار بلوکان یا بازار پیرزن‌ها پیدا کنید.
ماهی
چابهار، تنها شهر ایران در همسایگی اقیانوس هند و دریای آزاد است و به همین خاطر صیدهای دریایی به وفور در شهر یافت می‌شوند. در سفر به این شهر، اگر اقدام به اجاره سوئیت یا آپارتمان مبله در چابهار کردید وامکان آشپزی داشتید، از ماهی‌های تازه که قیمت بسیار مناسبی دارند بخرید و دلی از عزا در بیاورید. در این شهر ساحلی دست‌تان برای انتخاب انواع ماهی‌های تازه باز است و به طور کلی چابهار را می‌توان بهشت علاقه‌مندان به غذاهای دریایی دانست. چراکه در این شهر انواع ماهی‌های جنوبی مثل ماهی قباد، سنگسر، سرخو، هامور، شوریده، حلوا سفید، شیرماهی و حتی اره ماهی در بازار محلی چابهار عرضه می‌شوند.
میگو
همانطور که پیش‌تر گفته شد، سفر به چابهار گزینه بسیار مناسبی برای علاقه‌مندان به غذاهای دریایی گوناگون است. میگوی تازه یکی دیگر از خوراکی‌های خوشمزهی این شهر است که خوردن آن در سواحل عمان با آن آب و هوای بهاری، دلپذیر و رویایی خواهد بود. میگوی تازه را می‌توانید از بازار محلی چابهار تهیه کنید.
زیتون و موز
اگر تا به حال گمان می‌کردید که فقط شمال زیتون دارد، باید بدانید که یکی از سوغات‌های اصلی چابهار زیتون است. زیتون چابهاری از آن خوراکی‌های بی‌نظیری است که در سفر به این بندر حتما باید آن را امتحان کنید. چراکه طعم و بوی آن شما را به طرفدار پر و پا قرص این میوه خوشمزه تبدیل می‌کند. علاوه بر این در چابهار موزهای کوچک و خوشمزه‌ای پیدا می‌شوند که طعم و مزه آن‌ها از موزهای وارداتی بسیار خوشمزه‌تر و شیرین‌تر است.
ادویه
ادویه هر شهر، مزه‌ی آن منطقه محسوب می‌شود. در سفر به هر شهر، ادویه خاص آن منطقه را تهیه کنید تا هر وقت دلتنگ آن دیار بودید، طعم و بوی این ادویه‌ها شما را به خاطرات سفر برگرداند. در چابهار نیز ادویه‌های کمیاب و البته ارزان‌قیمتی یافت می‌شوند که طعم غذاهای‌تان را دگرگون می‌کنند. با استفاده از این ادویه‌ها که در هیچ شهر دیگری در کشور پیدا نمی‌شوند، غذاهای‌تان را خوشمزه خواهید کرد و خاطرات سفر به چابهار همیشه در گوشه قلب‌تان زنده می‌ماند. ادویه‌هایی نظیر خورشتی، کراهی و ماهی را می‌توانید به قیمتی ارزان از بازارهای چابهار تهیه کنید.
شکلات خارجی
شهر بندری چابهار مرکز فروش شکلات‌های خارجی است. در فروشگاه‌های این شهر به دلیل نزدیکی به اقیانوس هند انواع و اقسام شکلات‌های خارجی وجود دارند که اتفاقا ارزان هم هستند. اما چیزی که توجه شما را در این شهر جلب خواهد کرد، قیمت این شکلات‌ها نخواهد بود بلکه تنوع بسیار زیاد آن‌ها باعث می‌شود که نتوانید به راحتی یکی از این خوراکی‌های خوشمزه را انتخاب کنید. به این ترتیب اگر اهل شکلات و به خصوص شکلات‌های خارجی مرغوب هستید، در سفر به چابهار می‌توانید کلی شکلات مختلف با قیمت ارزان خریداری کنید.
