بازار هفتگی و بازار نعل بندان، به عنوان بازار صنایع دستی گرگان محسوب می‌شوند.
بازار نعل بندان یکی از مراکز اصلی تهیه سوغات گرگان است که در سه راه میرکریم و میدان قیصریه واقع شده است.
اگر به فکر اجاره سوئیت هستید و می‌خواهید پس از گشت و گذار در بازارهای این شهر سوغات بخرید، در ادامه همراه ما باشید و با سوغات و صنایع دستی گرگان آشنا شوید.
صنایع دستی و سوغات گرگان
شاید شما نیز شنیده باشید که برخی از مردم، گرگان را شهر طلای سفید می‌نامند. این اسم به دلیل مزارع پنبه آن است که مانند تکه‌های برف دور تا دور گرگان را سپیدپوش کرده‌اند. یکی از جذابیت این منطقه زیبا را می‌توان وجود اقلیم‌های آب و هوایی متفاوت شامل کوهستانی، معتدل، نیمه گرم بیابانی، کوهپایه‌ای دانست. این اقلیم‌های متنوع باعث شده تا مردم در هر نقطه از شهر صنایع دستی متنوعی داشته باشند. سوغات و صنایع دستی گرگان امروزه تنوع بالای دارد و همین امر باعث شده تا بازارهای صنایع دستی گرگان محبوب‌ترین بخش شهر برای گردشگران باشد.
سوغات خوشمزه
یکی از خصوصیات شهرهای شمالی ایران از جمله گرگان تنوع بالا در خوراکی‌های خوشمزه است. شیرینی‌های سنتی که پخت آن در کارگاه‌های شیرینی‌پزی و قنادی این شهر انجام می‌گیرد را می‌توان محبوب‌ترین سوغاتی گرگان محسوب کرد. البته در رویدادهای مختلف نیز می‌توان طعم فوق‌العاده شیرینی‌های خانگی بانوان گرگانی را نیز چشید. از جمله خوشمزه‌ترین شیرینی‌های گرگان می‌توان به نان زنجبیلی (لوزی)، نان خرمایی، حلوا اماج، سرغبیلی، نان شیرمال و نان پادرازی اشاره کرد.
نان زنجبیلی گرگان
همانطور که گفته شد، یکی از شیرینی‌های سنتی و خوشمزه گرگان، نان زنجبیلی (زنجفیلی) است. این شیرینی خوشمزه از جایگاه ویژه‌ای در مهمانی‌های مردم محلی گرگان برخودار است. مواد تشکیل‌دهنده این شیرینی شامل آرد گندم، شکر، روغن و زنجبیل می‌شود و به طور معمول به شکل لوزی پخته می‌شود. استفاده مناسب از زنجبیل نکته طلایی در تهیه این شیرینی خوشمزه به شمار می‌رود. نان زنجبیلی گرگان به ثبت فهرست آثار ملی ایران رسیده است.
نان خرمایی
نان خرمایی را سوغات دیگر شهرهای ایران نیز محسوب کرد. گرگان نیز یکی از شهرهای است که نان خرمایی در آن طبخ و فروخته می‌شود. چشیدن طعم بی‌نظیر نان خرمایی گرگان با یک چای گرم در هوای سرد زمستان‌های این منطقه به تنهایی می‌تواند یک از خاطره‌های فراموش‌نشدنی شما باشد.
حلوای اماج
اگر به دنبال مهم‌ترین سوغاتی خوشمزه گرگان هستید، حلوای اماج یا حلوای اماچ بهترین گزینه برای شماست. برش‌های لوزی شکل حلوای اوماج هنر دست بانوان گرگانی است که با سختی زیاد این شیرینی خوشمزه را تهیه می‌کنند. حلوای اماج در گذشته برای عید نوروز درست می‌شد. مواد تشکیل‌دهنده این شیرینی خوشمزه گرگانی شامل آرد گندم، عسل، روغن، پودر پسته، بادام، هل و گلاب می‌شود.
سرغربیلی
در زمان سفر به گرگان از خوردن یک فنجان چای همراه با سرغبیلی غافل نشوید. سرغربیلی جز شیرینی‌های سنتی این منطقه و البته جز خوشمزه‌ترین سوغات گرگان است. مواد تشکیل‌دهنده این شیرینی نسبتا گمنام شامل آرد، مایه‌خمیر، پودر قند، شیر و شکر می‌شود.
نان پادرازی
از جمله شیرینی‌های مشهور و محبوب شمالی می‌توان به نان پادرازی اشاره کرد. این نان خوشمزه در بین مردم گرگان نیز محبوب است. از خصوصیات نان پادرازی می‌توان به نرم بودن بسیار و خوردن راحت آن اشاره کرد. در این نان خوشمزه از شکر استفاده نمی‌شود، به همین دلیل خوردن آن برای افراد مبتلا به دیابت مشکلی ایجاد نمی‌کند. مواد تشکیل‌دهنده نان پادرازی شامل روغن، آرد، گلاب و سیاه‌دانه است.
جز حلوا
این حلوا جز حلوا‌های مخصوص گرگان است و به حلوای گردو نیز شهرت دارد. جز حلوا یکی از خوش‌طعم‌ترین سوغاتی‌های گرگان است و مواد تشکیل‌دهنده آن شامل مغز گردو و برنج نیم دانه می‌شود. پخت حلوا بسیار سخت است و طبخ آن بیشتر در مراسم‌هایی مانند جشن‌ها، شب‌نشینی‌ها و حتی عزاداری‌ها انجام می‌شود.
ماهی و خاویار
دریای خزر محل انواع ماهی‌های خاص کم‌یاب و البته خوشمزه است. بیش از ۹۰ درصد خاویار جهان در دریای خزر تولید می‌گردد. در گرگان می‌توانید انواع مختلف ماهی از جمله ماهی سفید، قزل آلا، ماهی آزاد یا سالمون، اردک ماهی، ازون برون، سوف، کیلکا و غیره را بیابید. خاویار به عنوان گران‌ترین سوغات گرگان به شمار می‌رود.
دیگر سوغات خوشمزه گرگان
در گذشته‌های نه چندان دور پخت خوراکی‌ها و شیرینی‌جات سنتی و خانگی در گرگان رواج داشت، اما در حال حاضر بسیاری از آنها فراموش شده است. از جمله این شیرینی‌های خوشمزه فراموش‌شده می‌توان به کُلُمبو، کالنی نون، گلاج، رشته به رشته، شیرینی برنجی، نون قندی، نون کلوچه، سیچو کماچ اشاره کرد. همچنین در گذشته در اعیاد و مراسم‌ها پخت شکلات‌های نظیر پشت زیگ، پیسه گندله، شقزی و مار مُرده رواج داشت.
صنایع‌دستی گرگان
در معرفی شهر گرگان باید گفت که صنایع‌دستی این شهر با الهام از طبیعت زیبای این منطقه تولید می‌شوند. اقوام ترکمن سهم عظیمی از صنایع دستی گرگان را به خود اختصاص می‌دهند. هنر این قوم اصیل ایرانی سبب شده تا هر بیننده‌ای جذب زیبایی‌های هنر آنها شوند. در ادامه مهم‌ترین صنایع دستی گرگان را معرفی کرده‌ایم که می‌توانید آنها را به عنوان سوغات تهیه کنید.
قالی و قالیچه ترکمن
از جمله شاخص‌ترین صنایع دستی گرگان می‌توان قالیچه ترکمن اشاره کرد. از خصوصیات قالی و قالیچه ترکن می‌توان به وزن سبک و ظاهر منحصربه‌فرد آن اشاره کرد. این محصولات به وسیله دار و به‌صورت افقی و فارسی‌باف تولید می‌شوند. در بافت قالی و قالیچه ترکمن بیشتر می‌توان طرح‌های به‌صورت اشکال هندسی را دید. این طرح‌ها از زندگی ساده عشایر، باورها و سنت مردم ترکمن در دوران گذشته نشات گرفته است. جالب است بدانید که هر طایفه و ایل ترکمنی، طرح مخصوصی برای بافت قالی و قالیچه ترکمن استفاده می‌کند. البته در کنار بافت قالی و قالیچه ترکمن تولید پشتی دست‌بافت زیبا نیز در میان اقوام ترکمن گرگان رواج دارد.
ابریشم‌بافی
یکی از منحصر به فرد‌ترین سوغات گرگان را می‌توان پارچه قیمتی تولید شده به وسیله ابریشم بافی دانست. ابریشم‌بافی جز هنرهای سنتی مردم گرگان به شمار می‌رود که با گذشت زمان جلال و رونق خود را از دست داده است. مردم این منطقه به طور معمول از لباس‌های تهیه شده از ابریشم نظیر شال، روسری استفاده می‌کنند. البته پوشیدن این لباس‌های گران‌قیمت بیشتر مراسمات ویژه اختصاص یافته است. از لباس‌های بافت شده به وسیله ابریشم بافی می‌توان لباس قرمز کونیک، لباس سنتی ترکمن‌ها اشاره کرد.
زیورآلات سنتی
زیور آلات گرگان بیشتر از انواع سمگ عقیق ساخته می‌شوند. یکی از هنرهای اصیل اقوام ترکن ساکن گرگان طراحی و ساخت زیورآلات زیبا و منحصر به فرد است. بیشتر اوقات این محصولات زیبا از نقره و سنگ‌های قیمتی ساخته می‌شوند، البته در حال حاضر استفاده از دیگر مواد اولیه نظیر سنگ‌های نیمه قیمتی، برنج و ورشو، ورق طلا یا آب‌طلا، چوب و شیشه نیز رواج یافته است. در حال حاضر در برخی از زیورآلات به جای مانده از سال‌های دور می‌توان آثار زیبای را در ترکیب با دیگر هنر‌ها همچون حکاکی تلفیق‌شده را مشاهده کرد. استفاده از نقوش گل و گیاه در این زیورآلات زیبا بسیار رواج دارد. از جمله زیورآلات تولیدشده ترکمن می‌توان به بیله زیک، گل‌آقا، سام سوله و گردنی اشاره کرد. در زمان سفر به گرگان خرید زیورآلات سنتی ترکمن می‌تواند یکی از گزینه‌های مناسب برای تهیه سوغاتی گرگان باشد.
جاجیم‌های کوهستان‌های گرگان
جاجیم‌های کوهستان‌های گرگان از جمله مهم‌ترین دست بافت‌های روستاهای اطراف گرگان به شمار می‌رود. از جاجیم‌های کوهستان‌های گرگان برای تولید زیرانداز، پشتی، سجاده رختخواب پیچ، مفرش، پتو و روی کرسی استفاده می‌شود. یکی از خصوصیات این محصولات وجود رنگ‌های متنوع و البته طرح‌های هندسی است.
جوراب بافی
یکی از صنایع دستی رایج و بومی شهرهای شمال ایران از جمله گرگان، جوراب‌بافی است. این صنعت بومی مناطق شمالی ایران با توجه به کاربرد و نحوه تولید آن به جوراب چکمه‌ای یا گردن بلند و گردن کوتاه تقسیم می‌شود. به طور کلی در جوراب بافی از پشم گوسفندان استفاده می‌شود و در آن رنگ یا شکل خاصی دیده نمی‌شود. در واقع جوراب بافی در زندگی مردم مناطق کوهستانی از جمله گرگان دارای اهمیت است.
موج بافی
موج بافی با نام‌های مختلفی از جمله رختخواب پیچ یا ایزار نیز شناخته می‌شود. محصولات موج بافی به دلیل قیمت کم، شستشو آسان، استحکام مناسب و البته نرم و سبک بودن دارای محبوبیت است.
نمازلیق
یکی از سنت‌های دیرینه مردم ترکمن ساکن گرگان را می‌توان بافت نمازلیق و غبارروبی مساجد در ایام رمضان دانست.
محصولات کشاورزی گرگان
آب و هوایی مناسب و البته خاک حاصلخیز سبب شده است تا در این منطقه کشاورزی پر رونق باشند. همین امر باعث شده تا گردشگران این منطقه محصولات کشاورزی را به عنوان نوعی سوغات گرگان تهیه کنند. از جمله محصولات کشاورزی مهم گرگان می‌توان به برنج با کیفیت، تخم آفتابگردان، آلو، خرمالو، پیله‌تر ابریشم، پنبه، توتون، و هلو اشاره کرد.
مراکز اصلی تهیه سوغات گرگان
از جمله مهم‌ترین بازارهای قدیمی گرگان می‌توان به بازار نعل‌بندان اشاره کرد. این بازار قدیمی در سه راه میر کریم و میدان قیصریه جای گرفته است و محل خرید و فروش صنایع دستی اقوام ترکمن به شمار می‌رود. همچنین بازارهای هفتگی و محلی گرگان می‌تواند محلی مناسب برای خرید سوغات و صنایع دستی گرگان باشد.
