سفر به همدان و هر شهر دیگر با خرید سوغاتی آن تکمیل می‌شود. این شهر کهن و دیرینه سوغات و صنایع دستی متنوعی دارد و تقریباً می‌توان گفت هیچ مسافری دست خالی از این شهر بازنمی‌گردد. مسافران می‌توانند از بین نان‌ها، شیرینی‌ها، انواع ترشی یکی یا همه را برای خرید انتخاب کنند. از میان صنایع دستی همدان، سفال لاله جین همدان یکی از معروف‌ترین آن است که شهرت جهانی دارد. در ادامه این مقاله با سوغات و صنایع دستی همدان آشنا خواهیم شد.
صنایع دستی همدان
همدان یکی از شهرهای کوهستانی ایران در دامنه کوه‌های الوند قرار گرفته است. این شهر زیبا و تاریخی با جاذبه‌های فراوان از جمله آرامگاه بوعلی سینا، باباطاهر عریان و غار علی صدر در ایران و جهان شناخته می‌شود و هر ساله تعداد زیادی مسافر داخلی و گردشگر خارجی از شهر همدان بازدید می‌کنند. گردشگران با اجاره خانه در همدان، سفر جذاب خود را به این شهر شروع می‌کنند. استان همدان صنایع دستی متنوعی دارد که به‌عنوان سوغات همدان قابل تهیه است. این صنایع دستی که ریشه در تاریخ کهن این شهر دارد که شامل انواع سفال، صنایع چوبی، گلیم بافی، مسگری و قلم زنی، طلاکوبی، نقره کوبی و ظروف شیشه‌ای می‌شود.
سفال، سمبل همدان
شهر لالجین قطب سفالگری در ایران است که در ۲۵ کیلومتری همدان قرار دارد. این شهر مرغوب‌ترین و متنوع‌ترین ظروف سفالی و سرامیکی را برای فروش عرضه می‌کند و سفال این شهر به شهرهای سراسر کشور ارسال می‌شود. تمام کوچه‌ها و خیابان‌های شهر همدان پر از کارگاه‌های سفال‌سازی و مغازه‌های فروش سفال است و سفال و سرامیک خوش و آب رنگ لالجین را عرضه می‌کنند. سفالگری همدان در شهرهای ملایر، تویسرکان، رزن، فامنین، کبودرآهنگ و نهاوند نیز گسترش پیدا کرده است. اکثر گردشگران در سفر به همدان، ظروف سفالی را به عنوان سوغات تهیه می‌کنند و با خود به خانه می‌برند.
چرم همدان
در گذشت‌های نه چندان دور، چرم همدان از کیفیت و شهرت زیادی برخوردار بوده است و دباغ‌خانه‌های این شهر در زمنیه تولید چرم فعال بوده‌اند. این صنعت کهن در حال حاضر رونق چندانی ندارد اما مصنوعات چرمی همدان در بازار این شهر به‌چشم می‌خورد و به‌عنوان صنایع دستی همدان به فروش می‌رسد.
صنایع چوبی همدان
در سال‌های اخیر صنایع چوبی در برخی از شهرهای همدان از جمله ملایر و تویسرکان رونق زیادی داشته و شهر ملایر به‌عنوان پایتخت مبل و منبت ایران شناخته شده است. هر ساله تعداد زیادی از مردم از سراسر کشور به ملایر سفر می‌کنند تا از نمایشگاه بزرگ مبل این شهر دیدن کنند. مبل‌های منبت‌کاری شده با طرح‌های زیبا و اصیل برای علاقه‌مندان به این هنر عرضه می‌شود. علاوه بر مبلمان، در همدان می‌توانید ظروف چوبی زیبایی نیز مشاهده کنید که به تازگی در کارگاه‌های چوبی همدان تولید می‌شوند.
گلیم، قدیمی‌ترین صنایع دستی همدان
یکی از قدیمی‌ترین زیراندازهای مردم همدان، گلیم است. گلیم زیراندازی پشمی و بدون پرز به حساب می‌آید و بسیار مناسب مناطق کوهستانی است. زیباترین گلیم‌های همدان در شهر نهاوند بافته می‌شود. نقشههای گلیم نهاوند شهرت جهانی دارد و با طرح‌های گل لاله، گل سبدی، نقش‌های خرچنگی و اسلیمی شناخته می‌شوند. اکثر گلیم‌های همدان نیز به مانند گلیم‌های نهاوند هستند و کیفیت و مرغوبیت یکسانی دارند.
ظروف شیشه‌ای
هنر شیشه‌گری در همدان به شکل سنتی و کهن ادامه داشته و شیشه‌گران با ابزار و روش‌های سنتی ظروف شیشه‌ای رنگارنگی را تولید می‌کنند. ظروف شیشه‌ای از صنایع دستی نفیس همدان محسوب می‌شود. از مهم‌ترین ظروف شیشه‌ای تولیدشده در کارگاه‌های همدان می‌توان به جام، گلدان و کوزه اشاره کرد.
گیوه، سوغاتی ارزشمند از همدان
یکی از زیباترین سوغاتی‌ها و صنایع دستی همدان، گیوه‌های دست‌دوز همدان است. گیوه، پاپوش قدیمی مردم همدان بوده و دست‌دوز هستند. گیوه، پاپوش مناسب فصل تابستان بود و به دلیل جریان هوا در گیوه، پا در گیوه بوی بد نمی‌گیرد. گیوه‌های همدان با نخ‌های پنبه بافته می‌شوند و زیر گیوه از چرم درست می‌شود. گیوه سال‌ها متمادی به فراموشی سپرده شده بود، اما این روزها مورد توجه بسیاری از مردم قرار گرفته و صنعت گیوه‌بافی بار دیگر رونق گرفته است. اگر شما هم مشتاق خرید یک پاپوش خنک هستید، می‌توانید گیوه را از روستاهای دهفول، آرتیمان، فهرومند و کفراش تهیه کنید.
قالی همدان
مهم‌ترین صنایع دستی ایران، قالی است. در بسیاری از شهرهای ایران قالی‌بافی رونق دارد. در همدان نیز به دلیل رونق دامداری و تولید پشم، قالی‌بافی یکی از صنایع دستی مهم شهر محسوب می‌شود. از مهم‌ترین نقشههای قالی‌های همدان می‌توان به طرح‌های ماهی، ترنج و شکل‌های هندسی و شکسته اشاره کرد. رنگ‌های استفاده شده در قالی‌های همدان نیز طبیعی و بسیاری زیبا هستند. به دلیل طبیعی بودن رنگ‌های مورد استفاده در بافت قالی، هر چه از استفاده قالی بگذرد؛ زیبایی آن بیشتر می‌شود. قالی‌های همدان براساس استفاده نام‌های متعددی دارند از جمله قالی‌های خرکی، کناره، پشتی و چارک.
مسگری و قلم‌زنی، طلاکوبی و نقره‌کوبی از دیگر صنایع دستی همدان هستند که می‌توانید به‌عنوان سوغاتی ارزشمند برای دوستان و عزیزانتان تهیه کنید.
خوراکی‌های خوشمزه، بهترین سوغاتی همدان
همدان نیز به مانند بسیاری از شهرهای ایران، سوغاتی‌های خوشمزه بسیاری دارد. بسیاری از سوغاتی‌های خوشمزه همدان، جزو شیرینی‌های محلی محسوب می‌شود. مردم در شهرها و روستاهای کوهستانی، این شیرینی‌ها و خوراکی‌ها را به عنوان تنقلات شب‌شینی‌های سرد و طولانی خود تهیه می‌کردند. در ادامه مهم‌ترین سوغاتی‌های خوراکی همدان را معرفی کرده‌ایم که امروزه نیز می‌توانید از بازارهای همدان تهیه کنید.
باسلق، مهم‌ترین سوغاتی شیرین همدان
باسلق یکی از قدیمی‌ترین شیرینی‌های همدان است. باسلق همدان از شیره انگور، نشاسته، مغزبادام یا مغز هسته زردآلو و گردو تهیه می‌شود. این شیرینی محلی توسط زنان همدان، بعد از برداشت انگور یعنی اواخر تابستان برای شب‌های طولانی زمستان درست می‌شد. باسلق همدان به دلیل مرغوبیت بالای شیره انگور این منطقه، بسیار خوشمزه و با کیفیت است.
انگشت‌پیچ
یکی دیگر از سوغاتی‌های همدان، انگشت‌پیچ است. این شیرینی خوشمزه از ترکیب سفیده تخم‌مرغ، آب، گلاب و شکر تهیه می‌شود. در هنگام خوردن این شیرینی باید آن را دور انگشت دست پیچاند و به همین دلیل نام آن را انگشت‌پیچ گذاشته‌اند. البته نوع دیگر انگشت‌پیچ، انگشت‌پیچ حلوایی است که از ترکیب قند، تخم مرغ، عرق بیدمشک، زاج سفید، هل و آب لیمو تهیه می‌شود.
حلوا زرده
حلوا زرده سوغات محبوب همدان است. احتمالا اگر حلوا زرده را اولین بار ببینید، متوجه شباهت آن با فرنی خواهید شد. تنها تفاوت حلوا زرده و فرنی در رنگ آن‌هاست. حلوا زرده همانطور که از نامش مشخص است، به رنگ زرد و نارنجی عرضه می‌گردد. حلوا زرده با زرده تخم‌مرغ، شکر، نشاسته، زعفران، گلاب و روغن تهیه می‌شود و به‌جای نشاسته می‌توان از آرد برنج استفاده کرد.
نان کماج
نان کماج نان سنتی شهر همدان و بسیار خوشمزه است. این نان از ترکیب آرد، شکر، گردو و دارچین تهیه می‌شود. به علت استفاده از دارچین در پخت نان کماج، عطر بسیار مطبوعی دارد. در سفر به همدان حتماً نان کماج را تهیه کنید و طعم و عطر خوب آن را بچشید.
آب نبات قیچی
آب نبات قیچی‌های همدان هنوز به روش سنتی تهیه می‌شود و طعم قدیمی و اصیل آن حفظ شده است. آب نبات قیچی همدان از ترکیب شکر، روغن، آب و زغفران و برخی از مغزها تهیه می‌شود و سوغات مناسب از سفر به همدان محسوب می‌شود.
برساق، شیرینی محلی همدان
برساق یکی دیگر از شیرینی‌های خوشمزه همدان به حساب می‌آید. این شیرینی از ترکیب آرد، شکر، روغن، گردو، دارچین، شیر و زردچوبه تهیه می‌شود. طرز تهیه برساق به این‌صورت است که تمامی مواد با هم مخلوط شده و ورز داده می‌شود، سپس به‌شکل خمیر نازک درآمده و در آخر در روغن فراوان سرخ می‌شود. در استان‌های دیگر مانند کرمانشاه و کردستان برساق طبخ می‌گردد اما؛ نوع پخت و ادویه هر استان متفاوت است.
نان شیرمال
نان شیرمال را باید یکی از نان‌های محلی مقوی همدان دانست. ترکیب اصلی نان شیرمال شیر، آب، گلاب، زعفران و هل است. در گذشته نان شیرمال برای روزهای پرکار مانند برداشت محصولات کشاورزی و باغداری درست می‌شد. امروزه نان شیرمال در تمام طول سال پخت و عرضه می‌شود. نان شیرمال همدان به یکی از سوغاتی‌های مهم این شهر تبدیل شده است.
نقل همدان
نقل یکی از شیرینی‌های محبوب مردم همدان در کنار چای یا نوشیدنی‌های گرم بوده است. نقل در بسیاری از شهرهای کوهستانی ایران از جمله تبریز و ارومیه نیز محبوبیت دارد. نقل همدان با عطر و طعم‌های متعدد مانند هل، زعفران، گل‌محمدی درست می‌شود.
حلوا لوزی
حلوا لوزی یکی از حلواهای سنتی همدان است. این حلوا به شکل لوزی برش داده می‌شود. ترکیبات حلوا لوزی شامل آرد برنج، مغز گردو، عسل، سبوس گندم و زعفران بوده و بسیار مقوی و انرژی‌بخش است. اگر به شیرینی‌فروشی‌های همدان سری بزنید حتماً حلوا لوزی را خواهید دید.
نان چای
نان چای یا چای چورگی یکی از شیرینی‌های سنتی همدان و دیگر شهرهای ایران است. این شیرینی در ماه رمضان پخته می‌شد و به عنوان چاشنی در کنار چای یا دیگر نوشیدنی‌های گرم سرو می‌شده است. این نان از ترکیب آرد، ماست، تخم مرغ و کره تهیه و در اشکال مختلف در همدان پیدا می‌شود.
شیره انگور
انگور یکی از مهم‌ترین محصولات باغ‌های همدان محسوب می‌شود. از مهم‌ترین محصولاتی تولید در همدان به حساب می‌آید. فرایند تولید شیره‌انگور بسیار متفاوت‌تر از دیگر شیره‌های میوه‌ای است. برای تولید شیره‌انگور، ابتدا آب انگور گرفته می‌شود، سپس نوعی خاک قلیایی به آن اضافه می‌کنند که باعث ته‌نشین شدن تفاله‌های انگور به همراه خاک می‌گردد. بعد آب‌انگور داخل دیگ دیگر ریخته شده و تا زمانی که رنگ آن طلایی نزدیک به سرخ درآید، می‌جوشانند. طبع شیره انگور گرم است و همین باعث شده که در شهرهای کوهستانی بسیاری محبوب باشد.
چای بغدادی
چای بغدادی سوغات مخصوص همدان است. این چای، طبعی گرم دارد و از ترکیب چای با ادویه‌هایی مانند دارچین، زنجبیل، گیاهان و عرقیات گیاهی درست می‌شود. چای بغدادی خوشمزه و خوش‌عطر که برای سرمای زمستان همدان مناسب است، یک جا چندین عطر و مزه را به دهان شما می‌آورد.
میوه‌های خشک همدان
موقعیت جغرافیایی و آب و هوای مناسب باعث رونق باغداری در این شهر شده است. بیشترین محصولات باغ‌های همدان شامل انگور، سیب، زردآلو، بادام و گردو می‌شود. یکی معروف‌ترین میوه‌های باغ‌های همدان، گردو است. در گذشته برای اینکه میوه‌های تابستانی در فصل زمستان نیز مصرف شود، خشک می‌شدند و یکی از محبوب‌ترین تنقلات شب‌های سرد زمستان بود. از خوشمزه‌ترین میوه‌های خشک همدان می‌توان به قیسی، برگه، کشمش و مویز اشاره کرد. امروزه میوه‌های خشک همدان جزو خوشمزه‌ترین سوغاتی‌های همدان به حساب می‌آید.
سخن پایانی
همدان یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران به لحاظ گردشگری است. گردشگران در این شهر می‌توانند به راحتی به بازارهای صنایع دستی دسترسی داشته باشند و سوغاتی مورد نظر خود را تهیه کنند. در این شهر می‌توانید همچنین به بازارهای محلی و بازار قدیمی همدان نیز به منظور خرید سوغاتی سر بزنید.
